Vertrouwd lichaam, ontelbare zee ....

Vertrouwd lichaam, ontelbare zee ....
Vertrouwd lichaam, ontelbare zee .... Vertrouwd lichaam, ontelbare zee .... Vertrouwd lichaam, ontelbare zee .... Vertrouwd lichaam, ontelbare zee .... Vertrouwd lichaam, ontelbare zee ....

Plaats: Emmeloord

Locatie: Urkerweg 1

Kunstenaar: Anna Thalia Benus

Materiaal: glas, perspex, rvs, licht

Jaar: 1997


Beschrijving:

In 1995 ging de nieuw- en verbouw van het Dokter Jansenziekenuis, het tegenwoordige Dokter J.H. Jansencentrum, van start. Op 12 september 1997 werd het vernieuwde ziekenhuis officieel geopend door mevouw drs. G.E.M. Tielen, directie Ziekenhuiszorg en Topsport van het ministerie van VWS. Naast een nieuw beddenhuis en de renovatie van het oude beddenhuis, kreeg het ziekenhuis ook een nieuwe entree en centrale hal. In de nieuwe hal realiseerde de kunstenaar Anna Thalia Benus, in opdracht van het Dokter J.H. Jansenziekenhuis, een monumentaal kunstwerk met de titel 'Vertrouwd lichaam, ontelbare zee ....'. Het kunstwerk bestaat uit 12 cirkels die aan witte roestvrij stalen stangen voor de 15 meter hoge glazen wand zijn bevestigd. In de cirkels, met een diameter van 0,80 m, zitten dia's tussen glas en perspex geklemd. Overdag zijn de afbeeldingen zichtbaar door het binnenkomende daglicht, 's avonds worden de dia's door halogeenspots verlicht. De afbeeldingen tonen foto's van plankton. 

Plankton is de verzamelnaam voor alle organismen die niet sterk genoeg zijn om tegen de zeestromen in te kunnen zwemmen en dus vrij in het water zweven. De meeste plankton is heel klein, bijna helemaal doorzichtig en alleen met een microscoop te zien. Plankton kunnen we in twee groepen verdelen. De eerste groep is het plantaardig plankton, ook wel fytoplankton genoemd. De andere groep is het dierlijk plankton oftewel zoöplankton. Fytoplankton, dat vlak onder het zeeoppervlak leeft, is belangrijk omdat het zichzelf in leven houdt door zonlicht en door CO2 uit het water te halen. Daarbij laat het zuurstof achter. Fytoplankton produceert 70% van de zuurstof in de atmosfeer en is de voedselbron van zoöplankton en van hogere dieren. Hierdoor is fytoplankton eigenlijk het begin van de voedselketen.

Voor Anna Thalia Benus zijn de betekenis en geschiedenis van het Dokter J.H. Jansenziekenhuis en de plaats waar dat gebouwd is, het uitgangspunt geweest voor het kunstwerk. De zee in een IJsselmeerziekenhuis dat gebouwd is op een plek waar voor de drooglegging vele kleine amoeben, spore-, klok-, en zweepdiertjes zich hebben voortbewogen. De cirkelvormen in het kunstwerk verwijzen naar het kijken met de microscoop. Anna Thalia Benus toont ons microscoop-opnames van fyto- en zoöplankton. Ze hebben vaak prachtige vormen, van rond tot langwerpig, soms met fraaie uitsteeksels. De rijk gevarieerde vormen zweven bij wijze van spreken in het ziekenhuis omdat de cirkels onder allerlei hoeken staan, rekening houdend met de beschouwers die zich op de verschillende verdiepingen van het ziekenhuis bevinden. 
 
Kijkend naar de rijkdom aan levensvormen in de zee, kijkt de mens eigenlijk terug naar zijn eigen oorsprong en geschiedenis. Het leven begon in water en ontwikkelde zich tot de meer dan 1 miljoen diersoorten waarvan 97% bestaat uit dieren die geen wervelkolom bezitten, de ongewervelde. In het ziekenhuis wordt de mens geconfronteerd met de natuur als onvoorspelbare en soms beangstigende factor en lijkt het vreemd om bijvoorbeeld cellen, virussen en bacteriën als verbazingwekkende en interessante natuur in ogenschouw te nemen. Ons eigen lichaam is ons meestal voor het grootste deel geheel vreemd en laat zich ook in die zin met de zee vergelijken. Onder het gladde oppervlak is het leven continu in beweging en evolueert alle kanten op. Bron: Blogspot Anna Thalia Benus.
 
Het kunstwerk 'Vertrouwd lichaam, ontelbare zee ....', heeft ƒ 50.000,- (€ 22.730,-) gekost en is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de Mondriaan Stichting, tegenwoordig Mondriaan Fonds, onderdeel van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (WVS). Voor alle door de Mondriaan Stichting verstrekte aanvullende rijksubsidies gold dat de aanvragen uitsluitend gehonoreerd werden die zich kenmerkten door hoge kwaliteit met minimaal een nationaal belang. De kunstwerken dienden openbaar toegankelijk te zijn en de financiering moest voor een groot deel al rond zijn. 
 
Kunstenaar
 
Anna Thalia Benus werd op 28 april 1958 in Lonneker (gemeente Enschede) geboren. Zij volgde van 1978 tot 1983 een opleiding Monumentale Vormgeving en Vrije Schilderkunst aan de Academie St. Joost in Breda. Na haar eindexamen heeft ze nog een aantal jaren geschilderd waarna ze zich vanaf 1990 is gaan richten op opdrachten voor beeldende kunst in de openbare ruimte. 
 
Vanaf het begin is de betekenis en geschiedenis van plek en gebouw uitgangspunt geweest in het zoeken naar meer universele thema’s die beeldend uitgewerkt worden. Opmerkelijk is dat Anna Thalia Benus het werk vaak opbouwt door het te spreiden over meerdere ruimtes in een gebouw. Zo ontstaat een ’verhaal’ dat de beschouwer ook op langere termijn kan verrassen of boeien. De technieken die ze gebruikt zijn divers; grote diawerken, staal, hout, koper, fineer, geluid. In principe kan elk materiaal als drager van betekenissen dienen. Toch wordt vaak een fotografisch beeld als uitgangspunt gebruikt, en is ze absoluut geen beeldhouwer. De juiste inbedding in de architectuur lijkt Benus als een vanzelfsprekend gegeven te zien.
 
In 1992 maakte Anna Thalia Benus in de entreehal van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) een monumentaal kunstwerk dat uit twee grote afbeeldingen bestaat: een gezicht van een dame uit een 15e eeuws portret van de Vlaamse meester Peter Christus en een patroon van een DNA structuur. Op de scheiding tussen de twee afbeeldingen heeft de kunstenaar een rij lichtbakken onder elkaar geplaatst, waarin fossielen te zien zijn en die verwijzen naar röntgenfoto’s. Met dit enorme kunstwerk heeft Benus zichtbaar willen maken dat het met de huidige techniek mogelijk is om door de buitenkant van de mens heen te kijken en de structuur van de binnenkant bloot te leggen. Alsof zij het publiek even stil wil laten staat bij het feit dat er met de medische techniek steeds meer mogelijk is maar dat dit niet mag leiden tot het negeren van de individuele mens. Bron: Mister Motley, Kunst als medicijn.
 
Hieronder volgt een opsomming van kunstwerken die Anna Thalia Benus in openbare gebouwen en ziekenhuizen gerealiseerd heeft:
1990 Scholengemeenschap 'De Rietvliet' Hulst Kunst en Bedrijf
1993 Academisch Ziekenhuis Leiden (LUMC) Kunst en Bedrijf
1994 Synagoge Breda Gemeente Breda
1996 Penitentiaire Inrichting Norgerhaven Veenhuizen Rijksgebouwendienst
1996 Penitentiaire Inrichting Dordtse Poorten Dordrecht Rijksgebouwendienst
1996 Verpleeg- en zorgcentrum Snavelenburg Maarssen Mondriaan Stichting
1997 Rijksinrichting voor jongens 'Den Heijacker' Breda Rijksgebouwendienst
1997 Dr. Janssenziekenhuis Emmeloord Mondriaanstichting
1998 'Organisation Prohibition Chemical Weapons' Den Haag Mondriaanstichting/ OPCW
1998 Raadszaal Gemeente Nuenen Nuenen N.B.K.S
1998 Multifunctioneel Centrum 'De Esmarke' Enschede Kunst en Bedrijf
1999 Oplevering 'De Esmarke' Gemeente Enschede
2000 Schetsontwerp Wijk Rosenburg Vlissingen Gemeente Vlissingen
2001 Definitief ontwerp Rosenburg (opl. 2003) Gemeente Vlissingen