Natuursteen mozaïek

Natuursteen mozaïek
Natuursteen mozaïek Natuursteen mozaïek Natuursteen mozaïek Natuursteen mozaïek Natuursteen mozaïek

Plaats: Emmeloord

Locatie: Europalaan 148

Kunstenaar: Geert Spuijbroek

Materiaal: natuursteen

Jaar: ca. 1960


Beschrijving:

De Stichting voor christelijk buitengewoon lager onderwijs voor de Noordoostelijke Polder en Omgeving vroeg in 1955 toestemming om een buitengewoone lagere school te mogen stichten. Op 25 februari 1956 stond in de Friese koerier: "EMMELOORD - In de Noordoostpolder komt een chr. b.l.o. school. Van de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen is namelijk bericht ontvangen, dat aan de Stichting voor chr. buitengewoon lager onderwijs in de NOP een subsidie voor de stichting van een school is toegezegd." Maar van het Rijk kreeg maar één onderwijsinstelling subsidie. Landdrost A.P. Minderhoud stelde in 1957 de zaak wederom aan de orde. De landdrost wilde de school subsidiëren mits leerlingen van andere geloofsrichtingen die de school bezochten eigen godsdienstlessen kregen. Een andere voorwaarde die gesteld werd was dat een commissie van toezicht zou worden benoemd, waarin ondermeer een vertegenwoordiger van het rooms-katholieke- en van het openbaar onderwijs zitting hadden. Het bestuur van de school weigerde waarop de kwestie opnieuw werd voorgelegd aan de Polderadviescommissie. De landdrost trok de voorwaarde voor de commissie van toezicht in. Het schoolbestuur zegde toe dat kinderen van andere geloofsrichtingen eigen godsdienstlessen zouden krijgen. Omdat de school aan alle eisen voor subsidie voldeed kon de commissie de subsidieaanvraag niet afwijzen en kon begonnen worden met het stichten van een school.

Op 1 april 1958 ging de Flevoschool voor moeilijk lerende kinderen ((MLK) van start met 5 leerlingen. Op 1 november 1959 werd aan de Flevoschool ook een afdeling gestart voor zeer moeilijk lerende kinderen. Dat werd de Zonnebloemschool. Naast de ingang van het schoolgebouw van de Zonnebloemschool aan de Europalaan hangt een natuursteen mozaïek dat gemaakt is door de kunstenaar Geert Spuijbroek. Natuursteen is een steensoort die niet door mensen wordt gemaakt, maar wordt gedolven uit rotsen. Het materiaal wordt veel in de bouw gebruikt maar heeft ook een decoratieve waarde getuige dit mozaïek. Hoewel het mozaïek een zeer oude kunstvorm is, zien we in Nederland in de wederopbouw een opleving nadat de percentageregeling beeldende kunst in 1953 ook voor rijksscholen toepasbaar gemaakt was. De rijksregeling had als direct gevolg dat ook gemeenten haar overnamen en dat bovendien bijzondere scholen konden deelnemen.

Geert Spuijbroek verwerkte in het mozaïek verschillende soorten natuursteen zoals graniet (grijs), serpentijn (groen), marmer (wit) en kalksteen. Uit de steen heeft Spuijbroek staafjes gezaagd, die hij vervolgens in de gewenste vormen zaagde. Van de verschillende grootte en onregelmatige vormen maakte hij een non-figuratieve voorstelling. De mozaïek techniek kent twee methoden:

direct: de steentjes worden direct, vanuit de hand, in specie gezet of geplakt.

indirect: de steentjes worden eerst (ondersteboven en in spiegelbeeld) op een vel papier met daarop de schets geplakt en vervolgens overgebracht op de ondergrond. Vaak wordt bij deze methode de voorstelling aangebracht op een aantal panelen, die op de uiteindelijke locatie worden samengevoegd. Deze methode heeft als voordeel dat het mozaïek in het atelier kan worden gemaakt en dan tamelijk snel kan worden geplaatst.

In beide gevallen wordt de voorstelling daarna gevoegd. Spuijbroek heeft in dit mozaïek indirect gewerkt. Als je goed kijkt zie je iets boven het midden een horizontale naad wat erop duidt dat twee panelen tot één geheel zijn samengevoegd.

Kunstenaar

Gerardus Johannes (Geert) Spuijbroek (Spuybroek) werd op 6 februari 1920 in Raamsdonkveer geboren als 5e kind van Gerardus Johannes Spuijbroek en Hendrika Jacoba Treffers. Zijn vader was aannemer. Geert Spuijbroek studeerde van 1940-1946 Monumentale vormgeving aan de Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Op 1 november 1949 trouwde hij met Leny Visser (1924-2003). Uit dit huwelijk worden 5 kinderen geboren. Geert Spuybroek is bij verschillende onderwijsinstellingen werkzaam geweest. Van 1957-1974 was Spuijbroek docent natuurtekenen/vormstudie aan de Academie van Beeldende Kunsten in Rotterdam. Daarnaast was hij van 1968-1972 docent schilderen aan de Nutsacademie van Pedagogie en Maatschappelijke Vorming Rotterdam. Bij de Nutsacademie Rotterdam was hij medeoprichter van de richting Esthetische Vorming. Van 1957-1974 was Spuybroek docent aan de Academie van Beeldende Kunsten Rotterdam. Naast zijn docentschap was hij werkzaam als beeldend vormgever, beeldhouwer en schilder. Kunstenaars gingen na de Tweede Wereldoorlog oude technieken nieuw leven inblazen. Opvallend is dat veel kunstenaars zich niet in één techniek specialiceerden, maar experimenteerden met verschillende technieken. Spuijbroek maakte vrij werk, wandreliëfs, glasobjecten, lichtobjecten en muurschilderingen.

Voor vier schoolgebouwen in Emmeloord maakte Geert Spuijbroek in totaal 7 wandreliëfs. In 1953 maakte hij voor het in 2004 gesloopte schoolgebouw van de Chr. ULO/MULO aan de Smeden drie sgraffito's. Voor de Chr. Lagere Technische School  'de Schakel' aan de Espelerlaan heeft Spuijbroek in 1958 twee wandreliëfs in de sgraffito techniek gemaakt. Na de sloop van het gebouw in 2004 is één reliëf op het schoolplein van het Emmelwerda College geplaatst. Omstreeks 1960 maakte Spuijbroek een natuurstenen mozaïek dat zich naast de ingang van de Zonnebloemschool aan de Europalaan bevindt. Boven de ingang van de (gesloopte) Chr. kleuterschool het Arendsnest op de hoek van de Punterstraat en de Aakstraat maakte de kunstenaar in 1960 eveneens een reliëf in de sgraffito techniek.

Naast kunstwerken in Emmeloord bevindt zich in Spijkenisse een staalsculptuur, in Rotterdam, Lombardijen is een staalsculptuur te vinden en in Amsterdam een lichtobject. In 1979 ontwierp Spuijbroek de boekomslag voor "De lange reis langs tweede weg", geschreven door J. Verseput ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Nutsacademie van Pedagogie en Maatschappelijke Vorming in Rotterdam en Middelburg. In 2022 kwam, tijdens de sloop van het Rotterdamse Dijkzigt ziekenhuis, achter een voorzetwand een wandschildering van Geert Spijbroek tevoorschijn die in de begin jaren zeventig gemaakt moet zijn. 

In 1992 werd Geert Spuybroek om zijn verdiensten als ‘beeldend vormgever’ benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Op 2 juli 2004 overleed Spuijbroek op 84-jarige leeftijd in Rotterdam waar hij op 8 juli werd begraven op begraafplaats Crooswijk. Zoon Lars Spuijbroek (1959) is in de voetsporen van zijn vader getreden en is architect en kunstenaar.