't Koninkje

't Koninkje
't Koninkje 't Koninkje 't Koninkje 't Koninkje 't Koninkje

Plaats: Emmeloord

Locatie: Skagerrak 1

Kunstenaar: Guus Gallis

Materiaal: beton

Jaar: 1968


Beschrijving:

Na de Tweede Wereldoorlog ving in Nederland de industriële productie van woningen aan. Het nijpende tekort in de sfeer van de volkshuisvesting, dat gedurende een lange periode bleef bestaan, dwong tot snel en goedkoop bouwen. In tegenstelling tot de traditionele bouw kenden geprefabriceerde woningen een korte bouwtijd waardoor de arbeidsuren op de bouwplaats met 70% gereduceerd konden worden. Op verschillende plaatsen in Nederland werden fabrieken neergezet die seriematig betonnen elementen als gevels, wanden en vloeren vervaardigden. In 1964 startte in Hasselt woningfabriek Vaneg Industriële Constructiebeton Maatschappij (ICM). De naam Vaneg verwijst naar de initiatiefnemer van het bouwsysteem, Van Egteren Bouwnijverheid N.V.. In de Noordoostpolder zijn in Emmeloord, Ens, Marknesse, Creil en Nagele woningen gebouwd volgens het gestandaardiseerde Vaneg-systeem. Espelervaart I had de primeur voor Noordoostpolder. Op 15 november 1965 startte de bouw van 101 Vaneg-woningen. De eerste 10 woningen werden op 10 augustus 1966 door een van de directeuren van Vaneg, ir. A.M. Taselaar, overgedragen aan de gemeente in de persoon van burgemeester F.M. van Panthaleon van Eck. De woningen bestonden uit een woonkamer, een eetkamer, een keuken, drie slaapkamers, een douchecel en een schuurtje. De bouwkosten bedroegen ongeveer ƒ 25.000,-. In 1967 werd de 2000ste Vaneg-woning in de Noordoostpolder opgeleverd. Ter gelegenheid van deze mijlpaal bood van Egteren Bouwmaatschappij N.V. het gemeentebestuur van Noordoostpolder een kunstwerk ter verfraaiing van wijk Revelsant I (Emmeloord-West) aan, waar in het najaar van 1968 de bouw van 112 Vaneg-woningen startte. Op 18 oktober 1968 werd het kunstwerk nabij de destijds nieuwe Roderik van Voorst school geplaatst. De kunstenaar Guus Gallis zette bij het kunstwerk een bordje met daarop 't Koninkje. 

Het beeld is a-symmetrisch van vorm en uitgevoerd in beton. Gallis heeft de sculptuur in ongeveer twee maanden tijd in de betonfabriek van Vaneg gemaakt. Het kunstwerk is massief en heeft een open vorm. 't Koninkje, met uitsteeksels in allerlei richtingen, heeft naar verhouding veel ruimte nodig. Zo'n kunstwerk noemen we dan ruimte-veroverend. De puntige, naar boven gerichte vormen verlenen 't Koninkje expressiviteit. Volgens Gallis stelt het beeld niets voor. Het object is non-figuratief. Bij non-figuratieve- of abstracte kunst zijn vorm en materiaal het belangrijkste. Waarom dan toch de naam 't Koninkje? Guus Gallis heeft een paar jaar in een Vaneg-woning aan de Wielingen in Emmeloord gewoond. Zijn toenmalig buurmeisje, de 5-jarige Debby Obst, had zijn schepping 't Koninkje genoemd, dus kreeg het die naam. Daarom mocht zij op 20 november 1968 de officiële onthulling verrichten. Het betonnen kunstwerk is voorzien van een coating om het te beschermen tegen weersinvloeden.

In het voorjaar van 1967 exposeerde Guus Gallis samen met de schilders Ferdi Posthuma de Boer en Marten Post in de Openbare Bibliotheek te Heerenveen. Gallis toonde daar vier beeldhouwwerken waaronder één in gips met de titel 'Agressie', wat gezien de beschrijving zomaar de voorstudie van 't Koninkje geweest kan zijn.

Kunstenaar

Gustave (Guus) Gallis is op 23 januari 1929 in Amsterdam geboren. Hij studeerde aan de Rijksnormaalschool voor Tekenonderwijzers in Amsterdam waar hij o.a. les had van Jan van Tongeren. Vervolgens studeerde hij in Amsterdam aan de Rijksakademie van Beeldende kunsten. Gallis heeft illustraties gemaakt voor de gedichtenbundel 'Blijspel voor blinden' van Egon Peter Köster en een gedichtenbundel van Remco Campert. Naast illustrator was Gallis ook jazzpianist. Begin jaren 50 van de twintigste eeuw speelde hij samen met de Nederlandse componist en jazzmusicus Theo Loevendie (1930). In de jaren 60 woonde Gallis samen met zijn vrouw, de kinderarts mevrouw H.E. Gallis-Bouwhuis in Emmeloord. In 1967 werd gevierd dat de Noordoostpolder 25 jaar geleden droog viel. Van 5 juli t/m 15 juli werd op De Deel de manifestatie-tentoonstelling Noordoostpolder '25 jaar droog' gehouden. Guus Gallis bezocht de tentoonstelling op 10 juli samen met zijn vrouw. Mevrouw Gallis was de 10.000e bezoeker. In 1968 verhuisde het echtpaar naar Amsterdam. 't Koninkje in Emmeloord is het enige kunstwerk van Gallis dat in de openbare ruimte staat. De gemeente Ede (Gelderland) heeft een houten sculptuur van de kunstenaar in zijn bezit.

Op 18 juni 1977 overleed Guus Gallis op 48-jarige leeftijd te Amsterdam.