Cultureel erfgoed in Flevoland

Flevoland bestaat uit drie delen; de Noordoostpolder, Oostelijk Flevoland en Zuidelijk Flevoland. Elke polder is in een bepaalde tijd vormgegeven en geeft daardoor een beeld van de ideeën en technieken van die periode over landschapsinrichting, stedenbouw en maatschappij. Waar het cultureel erfgoed, oftewel de sporen uit het verleden die in het heden zichtbaar en tastbaar aanwezig zijn, in de andere provincies van Nederland zich boven de grond bevindt, zit het cultureel erfgoed van Flevoland voor een deel in de grond. 

Sinds 1 januari 1986 is Flevoland officieel een provincie. Op 9 januari 1986 heeft H.M. koningin Beatrix in een bijzondere Statenvergadering de twaalfde Nederlandse provincie geproclameerd. Zij deed dit door de nieuwe provincievlag te onthullen en de provincie Flevoland aan te brengen op een tableau van Nederland. De provincievlag is in opdracht van en in samenspraak met het Algemeen Bestuur van het Voorbereidingslichaam Provincie Flevoland ontworpen door Guus Ros en Rolf Hermssen van het grafisch vormgevingsbureau BRS uit Amsterdam. Het is de eerste provincievlag die niet is ontworpen met het wapen als voorbeeld, dat was er nog niet. Het is tevens het eerste provinciewapen dat door een grafisch ontwerpbureau is ontworpen. Het bestuur van het Voorbereidingslichaam nam op 11 december 1985 het besluit de vlag aan te nemen. In de notulen is te lezen: "Voor de aanvang van de vergadering wordt het ontwerp van de provincievlag aan de leden van het algemeen bestuur getoond. De leden van het algemene bestuur geven na discussie te kennen dat zij zich met het ontwerp kunnen verenigen, zodat het verder kan worden uitgewerkt". Bron: Het Flevolands Archief. De basis van de vlag bestaat uit twee horizontale banen in de kleuren groen en blauw. Een dunnere, gele baan scheidt de twee. Deze baan is uit esthetische redenen ontstaan omdat de kleuren groen en blauw anders teveel zouden contrasteren. De gele, aan de hijskant deels golvende baan symboliseert de golvende korenvelden en de akkerbouw. Het groen staat voor de bossen en het landschap van Flevoland, terwijl het blauw herinnert aan het feit dat Flevoland veroverd is op de zee. In de linkerbovenhoek van de vlag prijkt een fleur-de-lys ofwel een Franse lelie. Deze witte lelie is een een eerbetoon aan ir. Cornelis Lely, de grote man achter de inpoldering van het IJsselmeer. De vlag werd pas op 15 februari 1989 door een besluit van Provinciale Staten als officiële provincivlag bekrachtigd. 

Bij een nieuwe provincie hoort ook een provinciewapen. Bij de totstandkoming van het wapen heeft de Hoge Raad van Adel, het adviesorgaan van de regering dat onder meer gaat over de wapenverlening, een grote rol gespeeld. In 1986 werd een eerste ontwerp voor het wapen ingediend, waarop de fleur de lis uit het familiewapen van ir. Cornelis Lely centraal op een blauw wapenschild stond. De Hoge Raad van Adel was echter van mening dat de lelie niet de geschiedenis van de provincie verbeeldde en niet de hele provincie kon representeren. Daarnaast mag een familiewapen niet hetzelfde zijn als een provinciewapen. Commissaris van de koningin Han Lammers werd uitgenodigd om over het ontwerp te praten. Uiteindelijk is er een heel nieuw ontwerp gekomen. Een heraldische zeeleeuw, half vis en half leeuw, rijst op uit het zilveren water, als symbool voor het uit het water gewonnen land. De leeuw heeft een zilveren lelie in zijn poot ter nagedachtenis aan ir. Lely. De officiële beschrijving van het wapen van de provincie Flevoland luidt als volgt: "Golvend doorsneden van azuur en zilver en over alles heen een zeeleeuw, golvend doorsneden van goud en azuur, getongd en genageld van keel en houdende in de rechtervoorklauw een lelie van zilver. Het schild gedekt met een gouden kroon van vijf bladeren en vier parels en gehouden door twee leeuwen van goud, getongd en genageld van keel". Het provinciewapen werd op 10 februari 1987 bij Koninklijk Besluit aan de provincie Flevoland verleend. Deskundigen zijn het er over eens dat het wapen van de twaalfde provincie uitblinkt in zijn eenvoud. 

De fleur de lis ofwel de Franse lelie kan ondertussen gezien worden als een typisch Flevolands embleem omdat het afgebeeld wordt op de wapens van alle gemeentes die na de inpoldering van het IJsselmeer zijn ontstaan. Wapens en vlaggen leveren al sinds mensenheugenis een belangrijke bijdrage aan het vormen van een eigen identiteit. Het provinciewapen en de -vlag behoren samen met de gemeentewapens en -vlaggen tot het cultuurhistorische erfgoed van het gebied. Cultureel erfgoed is een verzamelnaam voor archeologische monumenten, vondsten en opgravingen, cultuurmonumenten, cultuurlandschappen, nationaal beschermde cultuurvoorwerpen en verzamelingen, archieven en beschermde stads- en dorpsgezichten. Maar ook artistieke en bouwkundige kunstwerken. Het gaat om voorwerpen, verzamelingen en bouwwerken die een grote cultuurhistorische en wetenschappelijke betekenis hebben. Iets wordt cultureel erfgoed als mensen er betekenis aan hechten en het willen bewaren voor volgende generaties. Het erfgoed maakt ons bewust van onze cultuur en geschiedenis en kan bijdragen aan de culturele identiteit. Met deze website proberen we op een toegankelijke manier een beeld te geven van het erfgoed in de provincie Flevoland.

Klik op een plaatje om verder te gaan.