Symbool der Gastvrijheld

Symbool der Gastvrijheld
Symbool der Gastvrijheld Symbool der Gastvrijheld Symbool der Gastvrijheld Symbool der Gastvrijheld Symbool der Gastvrijheld Symbool der Gastvrijheld Symbool der Gastvrijheld Symbool der Gastvrijheld

Plaats: Lelystad

Locatie: Stationsplein

Kunstenaar: André Volten

Materiaal: gelakt staal

Jaar: 1990


Beschrijving:

Bij één van de toegangspoorten van Lelystad, het NS-station, wordt men ontvangen door het 22 m hoge stalen beeld van André Volten. Dit beeld heeft geen herkenbare voorstelling en daarom zeggen we: het is non-figuratief. De buis heeft een doorsnede van 50 cm. De immense zuil met lus (diameter 5 m.) werd per beurtschip en vervolgens per zwaar transport naar Lelystad vervoerd. Na plaatsing draaiden André Volten en toenmalig burgemeester Hans Gruijters, op 28 juni 1990, de vloerplaat moeren aan als overdrachthandeling. Net als vele andere beelden van Volten gaat ook hier de immens hoge sculptuur een relatie aan met de gebouwde omgeving. Het beeld is enerzijds een gebaar in de ruimte. Daarnaast wijst zij met haar lus het oorspronkelijke waterniveau aan. Als reusachtige peilstok waarmee ooit de waterhoogte van de Zuiderzee gemeten is, staat zij op het Stationsplein. 

De opdracht werd door de gemeente Lelystad in 1988 aan André Volten verleend. De totale kosten bedroegen ƒ 335.00,-. Hiervan werd ƒ 26.670,- door de gemeente betaald en ƒ 71.660,- kwam uit het provinciale deel van de WVC bijdrage. In 1984 kwam er een verandering in het rijksbeleid rond de beeldende kunsten. In dat jaar begon het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid met de afbouw van de Beeldende Kunstenaars Regeling, de BKR. De vrijgekomen overheidsgelden werden overgedragen aan het Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, dat daarop besloot een gedeelte ervan naar de provincies over te hevelen. Twee derde deel van de WVC bijdrage die de provincie Flevoland toebedeeld kreeg werd rechtstreeks naar rato van het aantal inwoners aan de gemeenten toegekend. Haar derde deel reserveerde de provincie o.a. voor bijzondere projecten. Ook de Stichting onderkomen Beurtschip heeft een bijdrage geleverd aan het kunstwerk 'Symbool der gastvrijheid'.

Het ontwerp voor een plastiek voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag (1984) is vrijwel gelijk aan het 'Symbool der Gastvrijheid'. De maten waren iets anders, 23,4 x 6,00 m. Dit ontwerp is echter nooit uitgevoerd. Toen de kunstenaar van de Gemeente Lelystad opdracht kreeg voor een kunstwerk, zag hij kans het ontwerp alsnog uit te voeren. Een stalen balk die zich uit de grond verheft, op 5 m hoogte overgaat in een horizontale lus en dan weer kaarsrecht de lucht in prikt. André Volten zei in 1992 over ‘Symbool der Gastvrijheid’: "De wonderen zijn de wereld nog niet uit, een beeld voor Lelystad waar stad en wereld raken en andersom de verwondering over het wonder het beeld van de verbeelding kijk zelf maar".

André Volten is een denker en vervolgens een maker. Hij is geen beeldhouwer die eindeloos op papier schetst, op zoek naar de juiste vorm voor een beeld. In 'Beelden in de berm' vertelt de kunstenaar: "Het beeld is er al voordat het gemaakt is. In notie, in mijn hoofd. Dan is het zaak om heel stil te worden en te kijken: wat staat daar nu eigenlijk in mijzelf? En dan volgt een heel proces van materialisatie, van denken met je handen. Je moet dan in feiten een beeld van een beeld maken. In oefening en studie levert dat een gestalte op, die vervolgens aan allerlei eisen moet voldoen: het beeld moet passen in een omgeving, binnen een budget blijven en ook nog eens kunstkwaliteit hebben. Helemaal aan het eind van dat proces volgt het moment dat het beeld geplaatst wordt". 

Omdat het kunstwerk te dicht op de nieuwbouw van het winkelcentrum stond is het in december 2007 een paar meter verderop geplaatst.

Bron: Een kunstreis door Flevoland door Han Lörzing

Kunstenaar

Op 18 maart 1925 werd André Theo Aart Volten in Andijk geboren. Hij begon zijn carrière, na één jaar opleiding aan het Amsterdams Instituut voor Kunstnijverheids-onderwijs (latere rietveldacademie), als schilder van abstract-impressionistische doeken. In 1953 maakte hij de overstap naar driedimensionaal werk. Eerst in hout, daarna in de twee materialen waarmee hij uiteindelijk zijn grootste bekendheid zou krijgen: staal en graniet. Om te leren lassen werkte hij als vrijwilliger bij de NDSM-werf in Amsterdam-Noord. Daar ontdekte hij de H-balk en de T-balk, twee industriële materialen die een belangrijke rol in zijn kunst zouden gaan spelen. In de jaren zestig legde hij zich toe op monumentaal werk. Toen eind jaren zestig roestvrijstaal beschikbaar kwam ging hij met dit materiaal aan de slag. Al scheppende speelde hij graag met vertikalen en horizontalen, met open en gesloten vormen en hield hij altijd rekening met het karakter van de verschillende materialen. 

De beeldhouwer geloofde in kunst voor en met mensen. Hij was de eerste kunstenaar die in Nederland het belang van kunst in de openbare ruimte bepleitte. Hij vond het heerlijk dat zijn werk niet in de musea, maar gewoon op straat kon staan, zichtbaar voor iedereen. André Volten gaf zijn kunstwerken nooit een naam. Dat het publiek vaak de gekste bijnamen verzon voor zijn sculpturen, deerde hem niet. Integendeel, hij zag in al die koosnaampjes het bewijs dat de mensen met plezier met zijn beelden leefden. De kunstwerken van André Volten stellen niets voor en bestaan louter uit geometrische figuren.

In 1998 ontving Volten een koninklijke onderscheiding uit handen van Koningin Beatrix. Begin 2002 begon hij aan een beeld voor prins Willem-Alexander en Máxima, ter gelegenheid van hun huwelijk. Dit kon hij niet voltooien. Op 5 september 2002 overleed André Volten op 77-jarige leeftijd in zijn woonplaats Amsterdam.

Werk van Volten is te vinden op het Jaarbeursplein in Utrecht - twee halve cirkels, aan het Frederiksplein in Amsterdam – 'knakenpaal', langs de oever van het IJ in Amsterdam- knoop - en op het plein voor de Stopera in Amsterdam - de verzonken cirkel –  in Lelystad, Symbool der Gastvrijheid en Zuil zonder titel voor het hoofdbureau van politie in Groningen.