Gevelsteen Een Sterrenstel

Gevelsteen Een Sterrenstel
Gevelsteen Een Sterrenstel

Plaats: Lelystad

Locatie: Hollandse linde 36

Kunstenaar: Toon Rijkers

Materiaal: Pierre de Lens

Jaar: 2021


Beschrijving:

In maart 2000 werd het startsein gegeven voor de aanleg van de Groene Carré, de stadswal met statige bomen rondom het stadshart in Lelystad. Onderdeel hiervan is de Lindelaan. Langs deze weg zijn links en rechts linden geplant. De Lindelaan geldt als ontsluitingsweg voor Parkwijk. In navolging hiervan werden de straten binnen de woonwijk vernoemd naar linden. De gekozen namen zijn Koningslinde, Winterlinde, Zilverlinde, Hollandse linde, Krimlinde, Zwarte Linde en Zomerlinde. In 2020 werden de eerste woningen in Parkwijk door de bewoners betrokken. 

Lelystad is een jonge stad met in het straatbeeld nog weinig verwijzingen naar de geschiedenis, gewoonten en gebruiken van Nederland. De eerste bewoners van het pand Hollandse linde 36 wilden een stukje historische identiteit toevoegen aan Lelystad. Op 21 maart 2021 werd in de gevel van hun woning een gevelsteen geplaatst met een zogenaamd alliantiewapen, een wapentekening waarin twee familiewapens met hun pronkstukken tot één geheel zijn samengevoegd. Het belangrijkste onderdeel van een wapen is het schild. Daarop zijn de figuren geschilderd die symbool staan voor een bepaalde persoon of familie. Het alliantiewapen, dat gebruikt wordt door een echtpaar, is ontworpen door heraldisch tekenaar Hans Nagtegaal (1946 – 2020) en uitgevoerd door beeldhouwer Toon Rijkers in 'Pierre de Lens', een witte kalksteen uit Frankrijk. De gevelsteen is gepolychromeerd

Het is gebruikelijk om het wapenschild van de echtgenote op een ovaal schild af te beelden en aan de linkerzijde op het alliantiewapen te plaatsen. In de heraldiek oftewel wapenkunde, zijn links en rechts het omgekeerde van dat, wat er in het dagelijks leven mee bedoeld wordt. Men is gewoon de woorden rechts en links te laten slaan op de drager van het schild en niet op de beschouwer. Bij de beschrijving van een schild moet men zich dus bedenken dat men achter het schild staat en dit voor de borst draagt. De beschrijving oftewel blazoenering van het vrouwenwapen luidt als volgt: 'In blauw een gouden garoedavogel, rood getongd, beladen met een vijfpuntige blauwe ster op de borst, staande op een golvende zilveren schildvoet, beladen met twee golvende blauwe dwarsbalken'. Een Garoeda of Garuda is in de hindoeïstische mythologie een mythisch wezen, half mens, half adelaar. Garoeda is het rijdier van de hindoegod Vishnu. 

Heraldisch rechts staat het wapen van de man, een rechthoekig schild dat aan de onderzijde halfrond is afgesneden. Het wapen is in twee verticale delen gedeeld. De omschrijving in heraldieke taal is als volgt: gedeeld: 'I in rood een gouden ster vergezeld beneden van een zilveren troffel met gouden handvat; II in goud vijf rode korenaren, gestoken door een zilveren ring, waaiersgewijs geplaatst'. 

Midden boven beide schilden zijn een helm en toebehoren aangebracht. Er bestaan verschillende soorten helmen waarmee een schild kan worden afgebeeld. De meeste gebruikte en ook de meest sierlijke is de traliehelm die hier aanziend is weergegeven. Doorgaans wordt boven de helm het helmteken van de man geplaatst, in dit geval zou dat een aanziende geklede man moeten zijn. Omdat dit helmteken niet paste in het formaat van de gevelsteen (30 x 43 x 4,5 cm) is voor deze gelegenheid een ander helmteken samengesteld: een ster in het rood weergegeven, tussen twee blauwe buffelhoorns, elk beladen met twee zilveren dwarsbalken. De ster is afkomstig uit het schild van de man, de buffelhoorns uit het helmteken van de vrouw. De buffelhoorns verwijzen naar de horens van een banteng, een wild rund uit de bossen van Zuidoost-Azië. De banteng komt voor in het staatswapen van Indonesië. Het dekkleed heraldisch links is blauw, gevoerd van goud en heraldisch rechts rood, gevoerd van goud. Een dekkleed, ook wel helmkleed genoemd is een op de helm vastgemaakt stuk stof. Het is in de heraldiek gebruikelijk om de twee zijden van het dekkleed de voornaamste kleuren van het wapenschild te geven. In de beide wapenschilden in het alliantiewapen speelt de ster een belangrijke rol. Dit echtpaar is met recht 'Een Sterrenstel'. 

Kunstenaar

Toon Rijkers is in 1964 in Uden geboren. Van oorsprong is hij bioloog. Rijkers studeerde en promoveerde in Wageningen en werkte aan Wageningen UR. In zijn wetenschappelijke carrière miste hij het creatieve aspect. Hobbymatig was hij bezig met beeldhouwen. Bij Marko Markov volgde hij lessen in beeldhouwen. In 2007 is Rijkers in Antwerpen een opleiding gaan volgen aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten, om de techniek van het beeldhouwen beter in de vingers te krijgen. Het maken van gevelstenen is een specialiteit van Toon Rijkers, die zichzelf figuratief beeldhouwer noemt. Naast de stenen maakt hij sculpturen en portretten van mensen en dieren.