Het jonge land

Plaats: Lelystad

Locatie: Oostvaardersdijk

Kunstenaar: Paul Grégoire

Materiaal: Ettringer tufsteen

Jaar: 1956

Beschrijving:

Op 13 september 1956, omstreeks half vier, werd Gemaal Wortman door koningin Juliana in gebruik gesteld, nadat enkele uren daarvoor een machtige hap keileem uit de grote grijper van een drijvende kraan het laatste gat in de meerdijk even ten noorden van Lelystad gesloten had. Op de zuid gevel van het gemaal, boven de inrijdeuren, bevindt zich het oudste kunstwerk van Lelystad. Zoals destijds gebruikelijk was mocht 0,5 - 1% van de bouwkosten besteed worden aan kunst. In overleg met de heer Chr. de Moor, esthetisch adviseur van de P.T.T., werd een aantal kunstenaars uitgenodigd hiervoor ontwerpen te maken. De Amsterdamse kunstenaar Paul Grégoire ontwierp een basreliëf met een symbolische voorstelling van de inpoldering van Oostelijk Flevoland. Het circa 10 m² grote reliëf, met een grootste afmeting van 3,50 x 4,00 m dat, symboliseert de overwinning van het land op het water. De voorstelling steekt slechts een paar centimeter uit de achtergprond. Toch zorgde Grégoire voor ruimtesuggestie door overlapping toe te passen. Licht-schaduwwerking vergroot de plasticiteit van de voorstelling

Een reliëf is een vorm van beeldhouwkunst die zich bijzonder goed leent voor het vertellen van een verhaal. Het vertelt ons de geschiedenis van het op de zee veroverde land. Links zie je een vrouwenfiguur die de zee voorstelt. Zij staat een kind (het nieuwe land) af aan de man rechts op de afbeelding. Hij zal het afgestane nieuwe land bewerken en bewonen. Als teken van vruchtbaarheid draagt het kind een bos korenaren in zijn armen. De man houdt in de rechterhand de dijk vast, die water en land scheidt. Op zijn linkerhand zit een vogel. Wellicht dat de kunstenaar een buizerd heeft afgebeeld die het zinnebeeld is voor doortastend, scherp en een nieuwe visie ontwikkelen. De beeldengroep wordt omringd door symbolen die met de Zuiderzee te maken hebben zoals vissen, zeeaster, schelp en bever. Het kunstwerk werd naar ontwerp van Grégoire in de ateliers van steenhouwerij Tetterode te Duivendrecht op ware groote gehakt. Het reliëf is met hamer en beitel uit natuursteen gehouwen. In augustus 1956 werd het kunstwerk in de bakstenen buitenmuur van het gemaal gemetseld. In de muur links naast het reliëf, aan de zijde van het IJsselmeer, is een vierkant reliëfje met golven geplaatst dat verwijst naar de voormalige zee. Rechts, aan de landzijde, zien we een reliëf met plantengroei boven de golven dat verwijst naar het op het water gewonnen nieuwe land. Links onder de vissen is het kunstwerk gesigneerd P.G.. Aan weerszijde van het reliëf 'Het jonge land' zijn aan de onderzijde jaartalstenen aangebracht; '19' links en '56' rechts. 

Kunstenaar

Paul Grégoire is op 21 februari 1915 in Amsterdam geboren. Zijn vader was de kunstschilder Jan Grégoire. In 1938 studeerde Paul Grégoire schilderkunst aan de Rijksakademie in Amsterdam en vanaf 1940 beeldhouwkunst bij professor Jan Bronner. De Duitsers sloten de Rijksakademie, waardoor zijn studietijd onbedoeld bekort werd. In 1943 trouwt Paul met Anna Cornelia Hermus (dochter van acteur Cor Hermus en zus van acteur Guus Hermus). In 1949 verhuizen zij naar Teteringen vanwege de intensieve samenwerking met Siebers en van Dael Architecten.

Paul en Anne kregen 9 kinderen waaronder Pépé die in de voetsporen van zijn vader is getreden. In 1956 verhuisde het gezin naar Laren (NH) en ging Paul lesgeven aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Tot 1981 is hij aan de Academie hoogleraar geweest en heeft het gedachtegoed van zijn voorganger Jan Bronner aan zijn leerlingen overgedragen. Onder zijn leiding ontstond de Groep van de figuratieve abstractie, later afgekort tot De Groep.

Paul Grégoire is hertrouwd met de beeldhouwster Heriette Schepp. Zij kregen een dochter. Op 23 maart 1988 overlijdt Paul Grégoire op 73-jarige leeftijd in Amsterdam

Werk van Paul Grégoire is o.a. te vinden in Amsterdam – Monument voor de Gevallenen WO ll, in 2003 verplaatst naar hoofdkantoor ABN/AMRO in Buitenveldert – Herdenkingsreliëf, NZ Voorburgwal -  Loosdrecht – Nationaal Monument Bevrijding -  Eindhoven - Bevrijdingsmonument - Delft – Monument Óude- en Nieuwe Stad – Lelystad – Gemaal Wortman – Zwolle – Herdenkingsnaald en in Utrecht – Monument voor Jan van den Doem.