Scheepswrakken in de Noordoostpolder

De Zuiderzee was eeuwen geleden een gevaarlijke binnenzee waar veel schepen zijn vergaan. Bij de drooglegging van de IJsselmeerpolders zijn 435 scheepswrakken tevoorschijn gekomen, waarvan 169 in de Noordoostpolder. Deze unieke vondsten vertellen veel over de scheepsbouw- en vaart, de handel, visserij en het leven in de voorbije eeuwen. De vondsten die tijdens de opgraving worden geborgen, kunnen samen met de indeling van het schip een beeld geven van het leven aan boord. Stookplaats en kookpotten vertellen iets over de wijze waarop het eten is bereid, het gereedschap over het onderhoud van het schip. Uit de aard van de vondsten is vaak de functie van een bepaalde ruimte aan boord van het schip af te leiden en wordt duidelijk of enige vissers aan boord hebben geleefd, of dat een heel gezin permanent op het schip leefde.

De provincie Flevoland is één van de grootste ‘droge’ scheepskerkhoven ter wereld. Veel schepen lagen op landbouwkavels. Maar het kwam natuurlijk ook voor dat een wrak midden in een gebied lag waar bebouwing gepland was. De verspreide ligging van de wrakken geeft een goed beeld van het vroegere scheepsverkeer op de Zuiderzee. In de Noordoostpolder zijn tijdens de ontginning veel scheepswrakken aangetroffen, soms wel tien of meer per jaar. De trefkans om op een scheepswrak te stuiten was in de Noordoostpolder groter dan in de latere Flevopolders. In de Noordoostpolder bedroeg de drainage afstand 8 - 16 m ten opzichte van 24 - 28 m in de Oostelijk- en Zuidelijk Flevoland. De afdeling Oudheidkundig Bodemonderzoek van de Directie Wieringermeer (Noordoostpolderwerken) was belast met het onderzoek van de scheepswrakken in de Noordoostpolder. Door tijdgebrek konden de wrakken niet altijd even grondig onderzocht worden. De meeste werden na het onderzoek geruimd. 

Op de website van Maritime Stepping Stones (MaSS) staan 22 beschrijvingen van scheepswrakken die in de Noordoostpolder zijn gevonden. Op onze website zijn deze wrakken alleen te vinden als er aanvullende informatie verstrekt kan worden. Daarnaast vindt u hier beschrijvingen van scheepswrakken die niet in de database van MaSS voorkomen. Een gevonden scheepswrak wordt altijd genoemd naar de vindplaats. De Noordoostpolder is verdeeld in 19 secties, aangegeven met de hoofdletters A-T. Binnen elke sectie zijn de kavels doorlopend genummerd. Een bepaalde kavel wordt aangeduid met de letter van de sectie en met het betreffende nummer. De hoofdletter N staat voor Noordoostpolder en de combinatie van hoofdletter en cijfers voor de kavel waar het scheepswrak lag. De ligging van de kavels waarop de scheepswrakken gevonden zijn kunt u hier op de kavelkaart terug vinden. 

Om het grootste scheepskerkhof in het landschap van Flevoland zichtbaar te maken zijn tussen 2006 en 2008 zo'n 200 vindplaatsen gemarkeerd door een baken; een blauw-witte paal van drie meter hoog, met een rood scheepje in top. Het ontwerp van het scheepje bleek in de loop der jaren niet duurzaam te zijn. De vele dunne delen bewogen in de wind en waren daarom gevoelig voor roestvorming. In 2022-2023 worden de scheepjes door Landschapsbeheer Flevoland vervangen door nieuwe scheepjes die zo ontworpen zijn dat er geen dunne, beweegbare delen aanzitten. De nieuwe wrakkenpalen zijn, waar mogelijk, voorzien van een QR-code.

Klik op de foto's voor de beschrijving.