.

Schokland

Schokland

Cultureel erfgoed op Schokland

Tijdens de voorlaatste ijstijd, het Saalien, was het zo koud dat de gletsjers in Scandinavië uitgroeiden tot een gigantische kap van landijs. Vanuit het noordoosten schoof deze ijskap, die keileem meevoerde, over de noordelijke helft van 'Nederland'. Toen het weer warmer werd trok het ijs zich terug en liet het keileem achter. Door het smelten van het ijs vormde zich in dit gebied brede rivieren die het smeltwater afvoerde naar de Noordzee. Tijdens de laatste ijstijd, het Weichselien, bereikte de ijskap dit gebied niet, er heerste toen een toendraklimaat. De eerste bewoners doen hun intrede. Aan het eind van het Weichselien, zo'n 10.000 jaar geleden, werd het warmer. Door het afsmelten van de ijskappen steeg de zeespiegel. Op lage plekken met een gebrekkige waterafvoer ontstonden moerassen waarin veenvorming kon plaatsvinden. De veenvorming ging door tot in de vroege middeleeuwen. In de 10e en 11e eeuw werden grote delen van het enorme veengebied ontgonnen en omgezet in boerenland. 


Uit bronnen komen de eerste aanwijzingen dat Urk en Schokland in de 10e eeuw bewoond waren. Ze vormden toen één groot veengebied in het Aelmere dat vastzat aan het vaste land van Overijssel. Door stormvloeden en overstromingen onstond vanaf 1170 de Zuiderzee, die zich steeds verder uitbreidde te koste van het veenland. Diverse dorpen in dit gebied, zoals Nagele en Creil, gingen in de golven ten onder. In 1500 waren Urk en Schokland van elkaar gescheiden. Eeuwenlang streden de bewoners van Schokland tegen het water. Door overstromingen werd het eiland steeds kleiner. Rond 1700 was het eiland zo klein en drassig geworden dat landbouw en veeteelt niet meer mogelijk waren. Vanwege de snel teruglopende haringstand in de Zuiderzee ging het met de visserij ook slecht. Naarmate de 18e eeuw vorderde werd de situatie van het eiland ernstiger en de economische toestand armzaliger. Halverwege de 19e eeuw leefde driekwart van de Schokkers van de bedeling. Bij Koninklijk Besluit van 14 november 1856 werd Schokland 'onvermogend' verklaard. In 1859 was de situatie onhoudbaar en werd Schokland ontruimd.

Met het droogvallen van de Noordoostpolder, in 1942, kwam het eiland “op het land” te liggen. Na het droogvallen volgde de afbraak van Schokland. De dijken werden opgeruimd. Vrijwel alle gebouwen werden afgebroken. Er werd zelfs over gedacht om het eiland af te graven en te egaliseren. Zover is het echter nooit gekomen. Na de drooglegging zijn op en rondom het eiland veel archeologische en geologische vondsten gedaan. De bodemvondsten werden in de kerk op Middelbuurt bijeen gebracht. Er ontstond een prachtige collectie. In 1947 opent Museum Schokland de deuren voor het publiek. Hier komt de lange eiland geschiedenis weer tot leven.

Klik op de foto's om naar de beschrijving te gaan.

 


Object: Ambtsketen Schokland

maker: 's Rijks Munt

jaar: 1853

Object: Gesteentetuin

maker: Staatsbosbeheer

jaar: 1954-1981

Object: Haven en havenlichten

maker: Flevolandschap

jaar: 2004 en 2007

Object: Houten zeewering

maker: Waterstaat

jaar: 17e eeuw

Object: Kerkruïne

maker:

jaar: 1300 - 1500

Object: Lichtwachterswoning

maker: J.W. Welcker

jaar: 1900-1901

Object: Middelbuurt of Molenbuurt

maker:

jaar: ca. 1000 tot heden

Object: Misthoornhuisje

maker: Ministerie van Marine

jaar: 1921

Object: Oud Emmeloord

maker:

jaar: 1890

Object: Prehistorische vondsten NP14

maker:

jaar: 10.000 - 1800 v. Chr.

Object: Rivierduin NE170 - NE171

maker:

jaar: Mesolithicum, Neolithicum

Object: Schaftkeet

maker: Bouwbedrijf Hekkert

jaar: 1996

Object: Schokland Werelderfgoed

maker:

jaar:

Object: Stenen zeewering

maker: Rijkswaterstaat

jaar: 1804

Object: Vuurtoren

maker:

jaar: 1825

Object: Waterstaatskerk

maker: Ingenieur D.J. Thomkins

jaar: 1834

Object: IJsloperschuur

maker:

jaar: 19e eeuw

Object: Zuidert of Zuidbuurt

maker:

jaar: ca. 1400