Concentratie scheepswrakken Schokland

Concentratie scheepswrakken Schokland

Plaats: Noordoostpolder

Locatie: rondom Schokland

Maker:

materiaal: eikenhout

Jaar: 1200-1800


Beschrijving:

De oostzijde van het eiland Schokland vormde bij noordwesterstorm een belangrijk toevluchtsoord voor schepen op de Zuiderzee. Schepen konden op twee plaatsen aanmeren; in de haven van Emmeloord en op de rede bij Ens. Na de inpoldering van de Noordoostpolder zijn in een gebied van 18 km² rondom Schokland in totaal 22 scheepswrakken aangetroffen. De meeste scheepswrakken zijn ten noorden en ten zuidwesten van het voormalig eiland gevonden. Met name tijdens het in cultuur brengen en ploegen van de voormalige zeebodem werden scheepswrakken gemeld. In de beginjaren van de Noordoostpolder werden dusdanig veel wrakken ontdekt, dat de archeologen het werk niet aankonden. Als gevolg daarvan werd uitermate selectief te werk gegaan: oude en complete schepen werden na ontdekking geselecteerd voor verder onderzoek; jonge, incomplete en/of ijzeren schepen werden na inspectie afgeschreven en verwijderd. Bron: Sloop de dijken, laat de zee terugkeren.

Begin jaren 1940 kreeg P.J.H. Modderman een mondelinge melding van een scheepswrak op kavel NE157, ten oosten van Schokland. Het scheepswrak bleek tijdens de ontginningswerkzaamheden en ploegen bij gedeelten te zijn verwijderd. In 1947 werd bij de Afdeling Archeologisch Onderzoek van de Directie van de Wieringermeer melding gedaan van een scheepswrak op kavel NO27 en NJ137. Het wrak op kavel NO27 is in 1948 verkend. Volgens de summiere opgravingsdocumentatie zou het wrak in de jaren 1960 met een rupstrekker in een del zijn geschoven en geplet. Het schip is vermoedelijk tussen 1200 en 1600 vergaan, het scheepstype is onbekend. Scheepswrak NJ137 werd in 1955 verkend en in 1958-1959 opgegraven. Het bleek te gaan om een vrachtschip, waarschijnlijk een hulk of kogge die tussen 1450 en 1500 is vergaan. In 1948 kwamen drie meldingen binnen op kavel NJ129, kavel NP83 en kavel NP84. De scheepjes op kavel NJ129 en NP83 werden nog datzelfde jaar opgegraven. Op kavel NJ129 trof men een roeiboot aan van 4 m lang en 2,5 m breed die waarschijnlijk vlak voor de inpoldering was gezonken, op kavel NP83 een Schokker die in de 17e eeuw is vergaan. De verkenning van scheepswrak NP84 vond pas in 2000 plaats. Met een metalen prikstok werd in de bodem geprikt, maar het wrak kon niet worden gelokaliseerd. In 1949 werd melding gedaan van een scheepswrak op kavel NO28, dat in 1955 werd verkend en opgegraven. Het bleek te gaan om een vrachtschip, vergelijkbaar met NJ137, dat in de 15e eeuw is vergaan. Na de opgraving is het scheepswrak verwijderd. Op kavel NE172 kwamen in 1955 losse stukken scheepshout te voorschijn van een vroeg type overnaads schip. De kiel en stevens waren niet meer aanwezig. Aan de hand van het overgebleven hout konden het scheepstype en de ouderdom niet worden vastgesteld. Het scheepswrak is daarom opgegeven en vervolgens verwijderd. In 1963 werd op kavel NE159 resten opgegraven van een 17e eeuws overnaads gebouwd vrachtschiip. Bron: Gedigitaliseerd corpus aan maritieme opgravingsdocumentatie. DANS.

Naast bovengenoemde scheepswrakken zijn nabij Schokland ook schepen gevonden op de kavels NP4 (I-II), NP15, NP23 (I-II), NP33, NP40, NE83, NE87, NE160, NE161, NE163 en NE165. De beschrijving van deze wrakken vindt u in de inventarisatie van de scheepswrakken in de Noordoostpolder.