Avro Lancaster Mk. lll JA902
Plaats: Luttelgeest
Locatie: Lindeweg 13, kavel NM92
Maker: A.V. Roe Aircraft Co.
materiaal: diverse materialen
Jaar: 1943
Beschrijving:
In november 1943 werd door de RAF de slag om de Duitse hoofdstad Berlijn (Battle of Berlin) ingezet die aanhield tot maart 1944. Op 2 januari 1944 om 23.13 uur steeg van het vliegveld Waddington bij Lincolnshire (Engeland) de Avro Lancaster Mk. III met registratienummer JA902 op voor een bombardementsvlucht op Berlijn. De Lancaster die deel uitmaakte van het No. 463 Squadron van de Royal Australian Air Force (RAAF) droeg de squadroncode JO-D, 'D voor Dog' (hond). Het toestel werd gevlogen door piloot P/O Jack Weatherill, die in december 1943 bij het squadron was gekomen. Nadat hij twee missies als copiloot had meegevlogen, deze missie was zijn eerste als gezagsvoerder. In het toestel waren verder nog bommenrichter F/Sgt. Francis Noel Looney, radiotelegrafist/schutter F/Sgt. William Donald Toohey, boordwerktuigkundige P/O Albert Edward Cowell, rugkoepelschutter P/O Peter Louis Symonds en staartschutter F/Sgt. Colin Hemingway. Aan het bombardement deden 383 vliegtuigen mee, 362 Lancasters, 12 Mosquitos en 9 Halifexes. Die nacht verongelukken 27 Lancasters. Van het No. 463 Squadron RAAF namen 6 toestellen deel aan de missie, de JA902 keerde niet terug op de basis. Het No. 463 Squadron was op 25 november 1943 in het Verenigd Koninkrijk opgericht en maakte deel uit van de No.5 Group RAF Bomber Command. De Lancaster JA902 was op 26 november 1943 aan het squadron geleverd en vloog zijn 33e missie.
De bommenwerperbemanning vloog deze nacht hun eerste operationele missie. De JA902 was geladen met 1 x 4000lb bom, 48 x 30lb, en 900 x 4lb brandbommen. Op de heenweg naar Berlijn werd het toestel door de Duitsers beschoten. Een cookie explodeerde in de lucht. Het toestel stortte op 3 januari om 1.00 uur 's nachts op kavel NM92 in de Noordoostpolder neer. Een tweede bom explodeerde op de grond en sloeg een diepe krater. Op drie kavels zijn brokstukken gevonden.
Alle bemanningsleden vonden de dood. De 20-jarige Australische piloot Jack Weatherill en de 20-jarige Australiër Francis Looney werden buiten het vliegtuigwrak gevonden. De 20-jarige Brit Albert Cowell lag op de crashplaats en de 25-jarige Australiër Colin Hemingway werd weken later in het water van de Zwolse vaart teruggevonden. Zij werden op 6 januari op het Ereveld op de algemene begraafplaats in Vollenhove begraven. De lichamen van de 24-jarige Brit John Watson Gage, de 22-jarige Australiër William Donald Toohey en de 22-jarige Australiër Peter Louis Symonds zijn niet terug gevonden. Zij worden herdacht op the Memorial to the Missing, Runnymede in Surrey (Engeland) op paneel 206, 259 en 262.
Landdrost ir. Sikke Smeding ontving maandelijkse rapporten van groepscommandant J. Spa van de Marechaussee uit Vollenhove. In één van deze rapporten stond: "In den nacht van zondag 2 januari op maandag 3 januari 1944, tusschen 01:30 uur en 02:30 uur, zijn boven het Noord-Oost-Poldergebied luide explosies gehoord en bevonden zich aldaar een groot aantal vliegtuigen. Een vliegtuig vermoedelijk een Engelsche bommenwerper is brandend neergestort en in ontelbare kleine wrakstukken geslagen. Bedoeld vliegtuig had een gat in den grond ter plaatse geslagen van naar schatting ongeveer 20 meter middellijn en waarschijnlijk 5 à 6 meter diep. Deelen van menschelijke lichamen zijn ter plaatse gevonden van het vliegerpersoneel van dit vliegtuig afkomstig. Meerbedoelde plaats waar het vliegtuig is gevallen is gelegen 2½ à 3 km. ten noorden van het arbeiderswerkkamp “Zwolsche Vaart” in bedoelde polder. Drie lijken van leden der bemanning zijn op last van de Duitsche Autoriteiten begraven".
Ds. Johann Peter Honnef (1910-1985), die aan het einde van de oorlog commandant van de verzetsgroep in Vollenhove was, nam in de maanden na de oorlog de taak op zich om de nabestaanden in te lichten over het lot van de omgekomen bemanningsleden. In 1947 bezochten de ouders van P/O Albert Cowell zijn graf. Op hun initiatief werd in de Grote kerk van Vollenhove een herinneringsplaquette voor de bemanning onthuld. Omdat de nabestaanden van Francis Noel Looney niet meebetaalden ontbreekt zijn naam op de plaquette. Op de plek waar de bommenwerper neerstortte aan de Lindeweg, nabij nr. 13, is ter herinnering aan de omgekomen bemanningsleden een herdenkingskruis opgericht. Op 9 september 1996 werd op een kavel aan de Lindeweg een propeller van de JA902 opgegraven die in museum Schokland is geplaatst. Ook op het erf van Lindeweg 6 staat een propeller van de Lancaster JA902, die hier op kavel NM112 geborgen is. Ook werden wrakstukken gevonden op de grens van kavel NM113 en NM114.
Piloot P/O Jack Weatherill was op zijn 19e naar Engeland gekomen, het land waaruit zijn ouders destijds geëmigreerd waren naar Australië. Daar werd hij verliefd op een meisje. Ze besloten te trouwen zonder toestemming van wederzijdse ouders. Toen ze zwanger bleek te zijn, kregen ze toestemming van de Aarstbisschop van Canterbury voor hun huwelijk. Voordat het zover was moest Jack nog één bombardementsvlucht uitvoeren naar Berlijn. Bron: De Noordoostpolder 4 mei 1994
Aan de Lindeweg 14 staat Paal 14.