Gedicht 'De Begraafplaats'

Plaats: Urk

Locatie: Vormtweg 11

Kunstenaar: Bas Visscher

Materiaal: cortenstaal en roestvast staal

Jaar: 2024

Beschrijving:

Bij de opening van het culturele seizoen van Stichting Culturele Activiteiten Urk (SCAB) op 17 september 2021, werd de toen 29-jarige Bas Visscher benoemd tot de nieuwe stadsdichter. Van de stadsdichter wordt verwacht dat hij iedere twee maanden poëtische verzen aanlevert voor publicatie in Het Urkerland.

In 2022 hadden burgemeester en wethouders van Urk 2 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de uitbreiding van begraafplaats De Vormt. De uitbreiding was nodig omdat de ruimte op De Vormt opraakte. In juni 2023 kreeg Visscher een telefoontje van de gemeente Urk of hij als stadsdichter een gedicht wilde schrijven voor de openingshandeling van het nieuwe deel van de begraafplaats. Bas Visscher vond het mooi dat hij daarvoor gevraagd werd, maar tegelijkertijd best een opgave. Hij wilde een gedicht schrijven waar iedereen, iedere inwoner van Urk, van iedere gezindte zich in kon vinden. Hij schreef een gedicht waar zowel ruimte is voor verdriet als voor hoop. Visscher koos voor een eeuwen oude rijmvorm, het sonnet, een rijmend gedicht van 14 regels. In een sonnet zit meestal net over de helft een wending. Door te kiezen voor een sonnet heeft Visscher het respect voor het verleden willen uitdrukken. In de laatste zinnen komt het protestantse vertrouwen van het dorp en het eeuwenoude geloof van de Urker voorouders naar voren. 

Eind 2023 hoorde Bas Visscher dat het gedicht een fysieke plek op de begraafplaats zou krijgen. Het gedicht is door het Urker bedrijf KIEK reclame op passende wijze vormgegeven in cortenstaal en geborsteld roestvast staal ofwel rvs. Het gedicht is uitgespaard uit een plaat rvs. De 4 vliegende duiven zijn driedimensionaal uit dezelfde plaat gevormd en springen direct in het oog. In veel culturen spelen duiven een belangrijke symbolische rol. In het Oude Testament wordt verteld hoe Noach na de zondvloed een duif losliet en hoe deze terugkeerde met een uitbottend twijgje in de bek, symbool van verzoening tussen God en mensen en van nieuw leven na de dood. 

Met de onthulling van het kunstwerk in een inham in de gevel van het nieuwe sanitairgebouw op 18 april 2024, werd de 1e fase van de uitbreiding van begraafplaats De Vormt officieel geopend. 

De begraafplaats

De stilte draagt het missen, lijden:
Hier zingt een vogel zacht zijn lied.
Ruimte is hier voor verdriet,
Gedachten aan voorbije tijden.

Een wind waait langs de bankjes, bomen,
Grassen, graven, om ons heen,
Streelt hun namen, één voor één,
Dorpsgenoten, thuisgekomen.

Vertrouwen is ons meegegeven:
Aan het einde van het leven
Is een zachte hand die loodst.
En voor ons, die achterbleven,
Is hier een stille plaats die troost,
Tot aan een leven na de dood.

Bas Visscher heeft het gedicht zo geschreven, dat het behalve geestelijk ook letterlijk kan worden geïnterpreteerd. De ‘loodsende hand’ is in die betekenis de zorg en het nabuurschap in de gemeenschap, het ‘leven na de dood’ de plek van herinnering die achterblijft voor het nageslacht. Visscher hoopt dat het hiermee een gedicht van troost voor echt alle inwoners van Urk is geworden. 'De begraafplaats' is het eerste gedicht in de openbare ruimte van een Urker stadsdichter.

Bronnen: Het Urkerland; blog.basvisscher.com

Dichter

Bas Visscher is op Urk geboren en deels daar en deels in de Noordoostpolder opgegroeid. Hij is de achterkleinzoon van de dichter Mariap van Urk pseudoniem voor Marretje van Urk-Koffeman. Visscher deed in 2020 de minor Liberal Arts aan Artez in Zwolle en studeerde af aan de Reinwardt Academie Cultureel Erfgoed. Visscher woont in Kampen en werkt bij Museum Schokland. Visscher houdt van het vertellen van verhalen en de middelen die hij daarvoor inzet verschillen. Dit kunnen gedichten zijn, maar ook schilderijen, tekeningen of muziek. Hij doet veel onderzoek naar de betekenis van regio en geboortegrond: wat betekent de plek waar je vandaan komt voor ons en hoe verhouden we ons daarmee tot een ander?