Glasappliqué Boerenleenbank A.G.

Plaats: Emmeloord

Locatie: De Deel / Lange Dreef

Kunstenaar: Frans Jacobs

Materiaal: glas en lijm

Jaar: 1959

Beschrijving:

Op 24 september 1952 werd aan de Beursstraat een bankgebouw van de Coöp. Boerenleenbank G.A. in gebruik genomen. Toen dit bankgebouw te klein geworden was werd in juli 1957 tijdens de algemene ledenvergadering van de bank besloten om een nieuw bankgebouw te bouwen. De kosten werden beraamd op ƒ 325.000.-. Op de hoek van De Deel en de Lange Dreef werd in juni 1959 het nieuwe bankgebouw geopend. Het bankgebouw markeerde het kruispunt van het assenkruis. Het pand had een prachtige ruimtelijke hoekoplossing, tevens entree, met een terugliggende begane grond en enkele en dubbele pilaren als overgang naar de straat. Het metselwerk was uitgevoerd in speklagen.

In de inspringende buitengevel aan de zijde van de Lange Dreef zat een kleurig glasappliqué raam dat gemaakt is door Frans Jacobs en rechts onder gesigneerd: F. Jacobs 1959. Glasappliqué, ook wel gelijmd glas genoemd, is een techniek die in de glaskunst veelvuldig wordt toegepast. Bij glasappliqué worden glasstukken in allerlei vormen, soorten en kleuren op een stevige glasdrager gelijmd. De werkwijze wordt vaak gebruikt om grote glasoppervlaktes te kunnen versieren of een bepaalde figuratie mee te geven, waarbij de voorstelling en de wand doorzichtig blijft. Omdat het vlak niet door loodstrippen wordt beperkt of ingekaderd kan voor de compositie het hele vlak worden gebruikt. Het raam verbeeldt de inpoldering van de Noordoostpolder. Links onder zien we water en een anker, rechts daarnaast een scheepswrak dat tijdens de drooglegging 'boven water' kwam. Vanuit de vruchtbare grond van het nieuwe land groeit het graan omhoog naar de blauwe lucht.

De Noordoostpolder meldde destijds onder de kop "Het mozaïek" het volgende: "Het mozaïekwerk in de hal van de nieuwe boerenleenbank werd vervaardigd door de heer F. Jacob uit Flierden bij Deurne [F. Jacobs uit Vlierden red.]. Een gedichtje van Nicolaas Beets inspireerde hem tot het mozaïekwerk in het venster, het stelt voor de zee (vissen, anker, scheepswrak) met daar bovenuit rijzend drie korenaren […]". 

De fusie van de Raiffeisenbank en de Coöp. Boerenleenbank tot Rabobank, leidde in 1980 tot de bouw van een nieuw kantoorgebouw aan De Deel, het oude uit 1959 werd gesloopt. Het glasappliqué werd van de sloophamer gered en heeft jarenlang opgeslagen gelegen op een zolder tot het in een serre verwerkt werd. In het verleden gebruikten glazeniers nogal eens lijm op acrylbasis, die op den duur vergaat tengevolge van weersinvloeden en UV-straling. Dat is ook bij dit raam van toepassing. Het glasappliqué is uit de serre gehaald en zal gerestaureerd moeten worden omdat er stukjes glas loslaten. De ramen liggen opgeslagen bij GlasXtra in Emmeloord.

Boven de balie van de Coöp. Boerenleenbank heeft een mozaïekwerk gezeten dat de zee met een zeevogel tot basis had. Een grote centrale mannenfiguur verbeeldde de energie en ondernemingslust van de mens, die zich met de inpoldering bezig gehouden had. Op het tafreel was ook de zon afgebeeld en een duif met een takje in de snavel. Linksboven was een geldwisselaar te zien die de taak en funktie van het bankwezen symboliseerde. 

Kunstenaar

Franciscus Joseph Maria (Frans) Jacobs werd op 4 juni 1913 geboren in Rotterdam. Aanvankelijk volgde hij een opleiding voor bouwkundig ingenieur aan de Technische Hogeschool in Delft, maar stapte over naar de Academie voor Beeldende Kunsten en Nijverheid in Arnhem. Daar maakte hij zich de technieken tapijtweven, wandschilderen en glazenieren eigen. In 1942 vestigde Jacobs zich in Vlierden (gemeente Deurne). Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwam hij in een Duits concentratiekamp terecht omdat hij joodse mensen in zijn huis verborgen hield.

Na de Tweede Wereldoorlog maakte Frans Jacobs als edelsmid cameeën, sieraden en liturgische gebruiksvoorwerpen. Jacobs was een monumentaal kunstenaar en tekenaar en verwierf vooral bekendheid vanwege zijn omgevingsvormgeving, keramische reliëfwanden, monumentale ijzerplastieken en wandschilderingen. Hij werkte met brons, keramiek, glas en roestvrij staal. In 1959 maakte hij een wandschildering in de raadzaal van het (oude) gemeentehuis van Zevenaar en in 1962 een 30 m lang en 3 m hoog keramisch reliëf voor het raadhuis van Hengelo. 

Frans Jacobs overleed op 30 maart 1985 in Nijmegen.