Moriakerk

Plaats: Urk

Locatie: Lange Dam 2

Architect:

materiaal: baksteen, hout, glas, beton

Jaar: 1978

Beschrijving:

In 1975 scheidden een groot aantal leden zich af van de Gereformeerde Kerk op Urk. Hieruit ontstond de Hervormde Deelgemeente 'De Bron'. Toen de Gereformeerde Kerken in Nederland, de Nederlands Hervormde Kerk en de Evangelisch-Lutherse Kerk in 2004 fuseerden ontstond de Protestantse Kerk Nederland (PKN). Als gevolg van de vorming van de PKN ontstond de Hersteld Hervormde Kerken (HHK). Een deel van de gemeenteleden van 'De Bron' scheidde zich daarop af, en stichtte de Hersteld Hervormde Gemeente 'Moria'. Omdat er op Urk al de Hersteld Hervormde Gemeente 'Elim' was werd De Moria een deelgemeente. Zij gingen kerken in de Christelijke Gereformeerde Pniëlkerk aan de Vlaak. De Hersteld Hervormde Gemeente 'Moria' wilde een eigen kerkgebouw en maakte plannen voor nieuwbouw. Toen deed zich de mogelijkheid voor om De Ark te kopen. 

Het kerkgebouw De Ark aan de Lange Dam werd te klein voor het groeiend aantal leden van de Hervormde Kerk dus besloot deze gemeente in de Polderwijk een nieuwe kerk te bouwen. De Ark werd te koop aangeboden. De Hersteld Hervormde Gemeente 'Moria' kocht eind 2006 de in 1978 gebouwde kerk aan. Het kerkcomplex bestaat uit verschillende rechthoekige blokken die zijn afgedekt met een plat dak. De kerkzaal is het hoogste volume en staat onder een flauw hellend lessenaarsdak. De modernistisch vormgegeven kerk heeft een grote pastorie en veel zaalruimte, gedeeltelijk onder het kerkgebouw. De gevels zijn opgetrokken in gele baksteen in halfsteensverband. De muren in de kerkzaal zijn in schoon metselwerk uitgevoerd in kruisverband, een metselverband waarbij de koppenlaag (korte kant van de steen) en de strekkenlaag (lange kant van de steen) elkaar afwisselen. De koppenlaag ligt precies boven de eronder liggende koppenlaag. Het metselverband ontleent zijn naam aan het kruisvormige patroon dat in het metselwerk herkenbaar is. Voor de kerk staat een vrijstaande open, stalen klokkentoren met twee luidklokken. Boven de twee houten openslaande toegangsdeuren bevond zich een lang, smal betonreliëf waarop alle dieren die De Ark van Noach bevolkten afgebeeld waren. In het midden stond in een afbeelding van De Ark, de naam van de kerk.

In 1980 werd in De Ark een pijporgel geplaatst dat orgelbouwer Verschueren uit Heythuysen als Opus 439 bouwde voor de St. Michaelkerk in St. Michielsgestel. Adviseur namens de Katholieke Klokken- en Orgelraad (KKOR), pastoor J.G.M. Vinkenburg uit Heusden, nam het orgel op 10 december 1966 in gebruik. De fa. Reijen uit Roermond droeg zorg voor de verplaatsing van het Verschueren-orgel naar De Ark op Urk. In 2001 werd het orgel vervangen door een elektronisch kerkorgel van Amerikaanse makelij, een Allen orgel met 27 stemmen. Hierin is gebruik gemaakt van zogenaamde sampling techniek. Dit betekent dat het geluid van echte pijporgels is opgenomen, in digitale geheugens is opgeslagen en onder het spelen weer wordt weergegeven. Het orgel is uitgerust met 4 orgelstijlen: Algemeen Nederlands, Englisch Cathedral, Cavaillé-Coll en mild Barok. Het Allen orgel heeft interne speakers, twee zweltreden, hand-controller met allerlei handige functies, pedaalverlichting, Europees concaaf pedaal en afsluitbaar houten roldeksel. Allen orgels hebben een helder klankpakket met een natuurlijke zweving en een ongeëvenaarde draagkracht. 

Het kerkcentrum werd in 2004 gerenoveerd nadat rookschade was ontstaan. Op 3 januari van dat jaar werd de Nederlands Hervormde Gemeente De Ark opgeschrikt door rookontwikkeling. De brandweer rukte uit met groot materieel. Het was niet direct duidelijk waar de brandhaard zich bevond. Na enige tijd ontdekte men dat de brand door kortsluiting was ontstaan. 

Om een band met het nieuwe kerkgebouw te krijgen werd door De Hersteld Hervormde Gemeente 'Moria' op 1 juli 2006 voor het eerst een dienst in kerkgebouw De Ark gehouden. In deze dienst deed ds. J. den Boer intrede. Tot eind december 2007 hebben beide gemeentes hun bijeenkomsten gehouden in het kerkgebouw aan de Lange Dam. De Ark nam de preekstoel en de naam mee naar het nieuwe kerkgebouw. De Hersteld Gereformeerde Gemeente gaf het kerkgebouw de naam Moriakerk. Deze naam verwijst naar de berg Moria, de plek waar God Abraham beproefde, waar God Abraham opdroeg zijn zoon Isaak te offeren (Genesis 22). De naam betekent: De Heere zal het voorzien. 

In plaatsen die van oudsher nauw betrokken zijn bij de zee worden al sinds de middeleeuwen modelschepen in kerken gehangen. De modellen fungeerden destijds als votiefgeschenk, een scheepje dat aan de kerk geschonken werd vooral uit dankbaarheid voor redding uit nood. Na de Reformatie werd de traditie om schepen in kerkgebouwen te plaatsen uitsluitend in de Hervormde Kerk voortgezet. In de vele protestantse kerken, die zich later van de Hervormde Kerk hebben afgescheiden, werd deze gewoonte niet overgenomen, behalve op het voormalig eiland Urk. In alle protestantse kerken op Urk behoort een scheepsmodel tot de vaste inventaris. In de kerkzaal van de Moriakerk hangt links naast de kansel een scheepsmodel aan de muur. Naast dat het houten vissersschip een versierende functie heeft, verwijst het ook naar het dagelijks leven. Het scheepje in de kerk herinnert de gemeenschap eraan dat de visserij de belangrijkste bron van welvaart op Urk is. 

Bronnen: Reformatorisch Dagblad, dinsdag 4 juli 2006, 75 jaar georganiseerde brandweer op Urk, Scheepsmodellen in Nederlandse kerken en allenorganbenelux.com.