Bouwkunst in Marknesse

Na Emmeloord is Marknesse het tweede dorp dat in de Noordoostpolder gebouwd is. De brug over de Zwolse Vaart geeft toegang tot de brede groene as van de Breestraat met aan het begin de Hervormde Kerk en aan weerszijden enkele winkels. Aan het eind stond de Gereformeerde kerk die in 2005 gesloopt is. De haaks op de Breestraat geprojecteerde groene as met gracht wordt aan de oostzijde begrensd door de Rooms Katholieke kerk en aan de westzijde door de begraafplaats. De huizen staan overwegend noord-zuid georiënteerd. Aan Oosteinde werden in 1948 zes houten huizen gebouwd die door de Nederlandse regering in Oostenrijk waren aangeschaft, de Oostenrijkse woningen. Voor grote gezinnen werden rond 1950 aan Hoogzijde 40-48 huizen gebouwd naar een ontwerp van de Zwolse architecten ir. L.H.O. Buchta en ir. H.G. Treep. De woningen hadden een dubbele breedte en een gang in het midden. Door de Directie Wieringermeer werden aan Noordeinde en Hoogzijde woningen gebouwd die bestemd waren voor de huisvesting van landarbeiders in de dorpskernen. De 7,37 m diepe woningen hadden een aangebouwde schuur en een diepe achtertuin. De architectuur in Marknesse is vormgegeven in de sobere en doelmatige stijl van de Delftse School. 

Scholen
In alle dorpen in de Noordoostpolder waren 3 lagere scholen gepland. In februari 1950 werd de openbare lagere school in Marknesse in gebruik genomen. Sinds augustus 1947 was de school gevestigd in kamp Marknesse waar enige kamers waren omgebouwd tot leslokalen. De nieuwe openbare school, het eerste permanente schoolgebouw in de polder, had zes leslokalen waarvan twee voorlopig voor het kleuteronderwijs bestemd waren. Het schoolgebouw werd op 31 mei 1950 officieel geopend door de heer C. A. Kamp, hoofd van de openbare lagere school in Emmeloord. Hij deed dat namens landdrost ir. S. Smeding, die verhinderd was zelf de nieuwe sleutel in het nieuwe slot van de nieuwe voordeur te steken. De oude noodschool werd op 1 maart 1950 in gebruik genomen door de protestant-christelijke school ofwel de school met de Bijbel. Dankzij het streven van landdrost Sikke Smeding naar neutraliteit was er in de net drooggevallen Noordoostpolder aanvankelijk geen plaats voor bijzonder onderwijs. Niet iedereen in de polder was daar blij mee. De zo dikwijls verdeelde hervormden en gereformeerden wisten elkaar te vinden in een 'brede basisvereniging voor christelijk onderwijs. In 1947 werd in de Noordoostpolder de Vereniging tot Stichting en Instandhouding van Scholen met de Bijbel opgericht. In de vergadering van oktober 1949 besloot de poldercommissie op verzoek van deze vereniging medewerking te verlenen tot de bouw van een school met de Bijbel in Marknesse. Het definitieve schoolgebouw voor de protestant-christelijke school werd in 1950 gebouwd naar ontwerp van Hindrik (Hink) Eldering (1915-1993), die ook de ontwerper is van de gereformeerde kerken in Ens en Bant. Het betreft een vierklassige gangschool met midden tussen de klaslokalen de kamer van het schoolhoofd en een werkkast met trap naar de zolder. Het eenlaagse gebouw is opgetrokken in geelbonte baksteen en staat onder een met rode pannen gedekt zadeldak. De school had grote stalen ramen. In 1956 en 1962 is het schoolgebouw uitgebreid. De katholieken hielden zich langer op in het openbaar onderwijs. Pas in 1951 werd de eerst rooms-katholieke lagere school in Emmeloord gebouwd. In december 1952 werd de kleine kantine in kamp Marknesse omgebouwd tot tijdelijke rooms-katholieke lagere school. Op 25 augustus 1953 werd de definitieve rooms-katholieke lagere school plechtig ingewijd door pastoor Arnoldus Theodorus Wilhelmus Weijs. De vierklassige school is ontworpen door de bouwkundige afdeling van de Directie Wieringermeer. Vanwege afnemende leerlingen aantallen gaan vanaf augustus 2025 de protestants-christelijke school De Zeester, de rooms-katholieke Mariaschool en de openbare school De Driesprong samen verder. Tot augustus 2027 zullen de leerlingen over twee schoollocaties verspreid worden, vanaf die tijd moeten ze in één gebouw komen. Het gezamenlijke schoolgebouw wordt gebouwd op de plek van De Driesprong. Bronnen: Monumenten in Nederland; Flevoland; Samenlevingsopbouw in de Noordoostpolder 1942-1946; Krantenarchief Delpher; Omroep Flevoland.

Bouwwerken die als cultuurmonument zijn aangemerkt worden hier beschreven.

Klik op de foto voor de beschrijving.