.

Vliegtuigwrakken

Vliegtuigwrakken

Vliegtuigwrakken in Oostelijk Flevoland

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het IJsselmeer, waar geen luchtdoelgeschut stond, een belangrijke aanvliegroute voor bombardementsvluchten naar Duitsland. De Duitsers bouwde radarstation Stellung Hase in Harderwijk, dat deel uitmaakte van het Himmelbett-systeem, een verdedigingsgordel van radarstellingen met zoeklichten en Flak. Zodra de radars de geallieerde vliegtuigen waarnamen werden Duitse nachtjagers erop afgestuurd zodat deze de vijandelijke toestellen konden onderscheppen. Het IJsselmeer was derhalve het toneel van vele luchtgevechten. Tussen 1940 en 1945 stortten hier dikwijls geallieerde vliegtuigen neer. Toen in 1957 het water in Oostelijk Flevoland was weggepompt werden vliegtuigdelen zichtbaar. Andere wrakken werden later bij het graven van vaarten en tochten gevonden.

In 1960 werden de eerste vliegtuigwrakken in de nieuwe polder ontdekt. Het eerste toestel dat geborgen werd was van de Gloster Meteor T.Mk.7 1-301, die sinds 1954 als vermist te boek stond. De berging van dit toestel werd begin 1960 opgedragen aan de Bergings- en Transportdienst van de Koninklijke Luchtmacht, behorende tot het Depot Vliegtuig Materiaal, gelegerd op de Vliegbasis Gilsen-Rijen, die destijds onderleiding stond van sgt. A.J. Hinssen. De opdracht werd dermate deskundig uitgevoerd dat de Directie Wieringermeer, voorloper van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders, aan de Koninklijke Luchtmacht verzocht zich met het opruimen van alle vliegtuigwrakken te belasten. Toen men stuitte op stoffelijke resten van gesneuvelde bemanningsleden raakte de Gravendienst van de Koninklijke Luchtmacht bij het werk betrokken. Ook werd de Explosieven Opruimingsdienst (EOD) van de Luchtmacht bij diverse bergingen ingeschakeld. In 1962 kreeg de luchtmacht met betrekking tot de vliegtuigidentificatie-aspecten assistentie van Gerrit Jan Zwanenburg (1928-2016). Zijn uitgebreide dossiers van verloren gegane vliegtuigen en bemanningsleden verschaften in tal van zaken opheldering. In 1967 trad Zwanenburg als bergingsofficier bij de Koninklijke Luchtmacht in dienst. Bron: in de schaduw van de glorie, S.L. Veenstra. 

"Bij de ontginning van de polder zijn in de vorm van vliegtuigen vele stille getuigen gevonden van de heldhaftige strijd die de geallieerden voor onze vrijheid hebben gevoerd". (landdrost dr. Ir. W.M. Otto)

Sinds 2010 worden overblijfselen uit de oorlog bestempeld als erfgoed. Deze resten vallen onder de Erfgoedwet. Op 32 plaatsen in de gemeente Dronten en Lelystad zijn vliegtuigen geborgen. Een groot deel van de vindplaatsen van de gecrashte toestellen wordt met een paal gemarkeerd. Het idee voor het markeren van de vindplaatsen van de neergestorte vliegtuigen is ontstaan bij de Stichting 4 mei Herdenking Dronten. De stichting woont ieder jaar de herdenking bij in de bossen bij Vaassen op de plaats waar ook een toestel is neergehaald. Hier zijn diverse vindplaatsen gemarkeerd door de Stichting Broken Wings en het leek de Stichting 4 mei Herdenking Dronten dan ook een mooi plan om dat ook in Flevoland te doen. Op 29 april 2011 is de eerste markeringspaal aan de Eskimolaan in Dronten onthuld. De neus van het vliegtuig op de geplaatste palen staat in de richting van de kavel waarop het toestel is neergestort. Op 30 april 2021 is de 'crashpalenroute’ geactualiseerd, met nieuwe informatie over neergestorte militaire vliegtuigen. Naar aanleiding van nieuwe inzichten is informatie op de borden aangepast, zijn nieuwe palen geplaatst, zijn palen verplaatst of palen verwijderd. De ligging van de kavels waarop de vliegtuigwrakken gevonden zijn kunt u hier op de kavelkaart terug vinden. In de beschrijvingen hieronder wordt ingegaan op het wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe van de vliegtuigcrashes.

Klik op de foto's voor de beschrijving.


Object: Avro Lancaster Mk. I ED357

maker: A.V. Roe Aircraft Co.

jaar: 1942

Object: Avro Lancaster Mk. I W4367

maker: A.V. Roe Aircraft Co.

jaar: 1942

Object: Avro Lancaster Mk. II DS794

maker: A.V. Roe Aircraft Co.

jaar: 1943

Object: Avro Lancaster Mk. III ED618

maker: A.V. Roe Aircraft Co.

jaar: 1943

Object: Boeing B-17G 42-102565, the Ugly Duckling

maker: firma Boeing

jaar: 1944

Object: Boeing B-17GSH 42-3486, Invictus

maker: firma Boeing

jaar: 1943

Object: De Havilland Mosquito B Mk XVI, ML979

maker: Havilland Aircraft Company

jaar: 1944

Object: De Havilland Mosquito NF. XIII MM519

maker: de Havilland Aircraft Company

jaar: 1943

Object: Dornier Do 217E-2, 1161

maker: Dornier-Werke

jaar: vanaf 1941

Object: Gloster Meteor T.Mk.7 1-301

maker: Gloster Aircraft Company

jaar: 1952

Object: Gotha G.IV 1065/16

maker: Siemens-Schuckert Werke

jaar: 1916

Object: Halifax B.Mk II. HR731

maker: Handley Page Linited

jaar: 1942

Object: Handley Page Hampden B.Mk.I AT191

maker: Handley Page

jaar: 1936 of later

Object: Junkers Ju 88A-4 550283

maker: Junkers Flugzeug- und Motorwerken

jaar: na 1939

Object: Lockheed P-38J, 42-67302

maker: Lockheed Aircraft Corporation

jaar: 1943

Object: Messerschmit Bf 110

maker: Messerschmitt AG

jaar: onbekend

Object: Messerschmitt Bf 110F-4, 4811

maker: Messerschmitt AG

jaar: 1942

Object: Messerschmitt Bf 109G-5, 27100

maker: Messerschmitt AG

jaar: 1943

Object: Republic F-84G Thunderjet K-159

maker: Republic Aviation Corporation

jaar: 1951

Object: Short Stirling

maker: Short & Harland

jaar: onbekend

Object: Short Stirling l BF353

maker: Short & Harland Ltd.

jaar: 1942

Object: Short Stirling I BF383

maker: Short & Harland Ltd.

jaar: 1943

Object: Vickers Wellington Mk. IC R1440

maker: Vickers-Armstrongs Ltd

jaar: 1940

Object: Vickers Wellington Mk. 1C T2702

maker: Vickers-Armstrongs Ltd

jaar: 1940

Object: Vickers Wellington Mk. IC X9786

maker: Vickers Armstrongs Ltd.

jaar: 1941-1942

Object: Vickers Wellington Mk.X, HF544

maker: Vickers-Armstrongs Ltd.

jaar: 1943

Object: Vickers Wellington Mk. III Z1663

maker: Vickers-Armstrongs Ltd

jaar: 1941