Replica lichtopstand Blokzijl

Replica lichtopstand Blokzijl
Replica lichtopstand Blokzijl Replica lichtopstand Blokzijl Replica lichtopstand Blokzijl Replica lichtopstand Blokzijl Replica lichtopstand Blokzijl Replica lichtopstand Blokzijl Replica lichtopstand Blokzijl Replica lichtopstand Blokzijl

Plaats: Marknesse

Locatie: Blokzijlerweg 12

Maker: naar ontwerp van Ubo

materiaal: staal

Jaar: 2008


Beschrijving:

In Blokzijl ligt een oude zeesluis die al in de 16e eeuw de monding vormde van de Steenwijker Aa in de Zuiderzee. Blokzijl dankt zijn naam aan deze sluis. Het woord zijl is vanouds een Fries woord voor een afwatering- of spuisluis. Johan de Ligny, Graaf van Aremberg, Stadhouder van Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel liet de toegangsvaarten verbeteren en een havenkom aanleggen ten behoeve van de handel. Door de stromingen van de Zuiderzee had een voortdurende verslibbing van de haven plaats. Daarom werd in 1663 en 1664 de toegang tot de haven, het Diep of het Scheepsdiep genaamd, verlengd, uitgediept en voorzien van strekdammen. Hier was een som van 80.000 gulden mee gemoeid. De haven werd tot ver in de zee verlengd maar de bevaarbaarheid van het Schependiep bleef een voortdurende zorg voor de regeerders. In 1687 was de situatie van de haven zo kritiek dat een fabrikant uit Amsterdam, een zekere Jan van Peterson geraadpleegd werd. Hij adviseerde om de zuidelijke leidam 500 roede korter te maken dan de noordelijke dam. Hij becijferde de uitvoering van deze werken op 8000  gulden. Noodgedwongen moest men deze voorziening wel treffen omdat de waterlozing van binnen naar buiten in gevaar kwam wat grote gevolgen voor het achterland zou hebben. In 1775 werden de strekdammen opnieuw verlengd en in 1836 opnieuw verbeterd. Bron: Opregte Steenwijker Courant, 23-12-1938. Om de schippers de route te wijzen naar de haven stond aan het einde van de noordelijke strekdam een lichtopstand, ookwel havenlicht genoemd. 

In 1907 werd de strekdam met 500 m verlengd tot 1800 m lengte. Op het uiteinde werd een nieuwe lichtopstand gebouwd naar een ontwerp van Ubo. In de Nederlandsche Staatscourant van 29 januari 1908 stond: "De Minister van Waterstaat brengt ter kennis van belaghebbenden dat op 1 Januari 1908 een nieuw havenlicht is ontstoken op den verlengden noorderdam van de buitenhaven te Blokzijl; dit licht, wit van kleur, wordt ter hoogte van 5.60 M. boven hoogwater getoond op een aan het zee-einde van de dam geplaatsten lichtopstand". De zeven meter hoge stalen vuurtoren was voorzien van een benzinelamp die regelmatig schoongemaakt moest worden. De vuurtorenwachter stak ’s avonds het licht aan en doofde het in de ochtend. Rond 1936 heeft men het bovenste gedeelte van de vuurtoren gehaald en werd de benzinelamp vervangen door een gaslamp. In februari 1942 werd de voormalige haven en de strekdam door de gemeente Blokzijl overgedragen aan het Openbaar Lichaam De Noordoostelijke Polder. Door de drooglegging van de Zuiderzee verloor de lichtopstand zijn functie en is in 1942 opgeblazen en de sterkdam afgegraven. De basaltblokken werden gebruikt voor de aanleg van andere dijken, het puin van de strekdam is gebruikt als ondergrond voor de Steenwijkerweg. 

Bron: entoen.nu

De historie van dit gebied wordt weer zichtbaar gemaakt met de herbouw van de lichtopstand. Op de oorspronkelijke locatie is op initiatief van Jan Aarnink een exacte replica gebouwd. Oud-aannemer Gerrit Boonstra had nog een aangezichtstekening uit 1906. Met een computerprogramma is deze tekening ‘vertaald’ naar een bouwtekening. De diverse metalen delen van de vuurtoren zijn met laser op maat gesneden. Maar ondanks het toepassen van hypermoderne techniek, is de vuurtoren toch niet helemaal zoals hij in 1907 gebouwd is. Domweg omdat de materialen er niet meer zijn. Of omdat ruitjes van polycarbonaat nu eenmaal minder onderhoudsgevoelig zijn dan echt glas. En in plaats van blauwgas, brand de lamp in de replica op zonne-energie.

Als een symbool van de band met het oude land staat de replica van de lichtopstand midden in het akkerland. Op een dijkje van basaltblokken, die door Waterschap Zuiderzeeland geschonken zijn, waakt de vuurtoren over het nieuwe land. Het project is mede tot stand gekomen door een Europese subsidie. De laatste vuurtorenwachter, de 94-jarige Cees Klinkert, verrichtte op 5 juni 2008 de openingshandeling. De replica is te bereiken over een schelpenpad dat deel uit maakt van ‘Op de kuierlatten’.

Zie ook: Canon Blokzijl