Gereformeerde kerk vrijgemaakt De Akker

Plaats: Nagele

Locatie: Ring 5

Maker: Wouter van de Kuilen

materiaal: beton, baksteen, glas, hout

Jaar: 1961

Beschrijving:

In Nagele is de verzuiling goed zichtbaar op de centrale ruimte van het dorp waarop de kerken van de verschillende gezindten ieder in hun eigen hoek staan. Terwijl in de meeste dorpen in Noordoostpolder drie kerken gepland waren kreeg Nagele er vier. De rooms-katholieke kerk staat in de zuidwesthoek, de gereformeerde kerk in de noordwesthoek en de hervormde kerk en de gereformeerde kerk vrijgemaakt staan naast elkaar in de zuidoosthoek. Zowel de hervormde kerk als de gereformeerde kerk vrijgemaakt zijn ontworpen door Wouter van de Kuilen van architectenbureau Nielsen, Spruit en van de Kuilen.

De modernistisch vormgegeven gereformeerde kerk vrijgemaakt De Akker uit 1961 is opgebouwd uit een aantal kubistische volumes en behoort tot het type doosvormige kerk, een kerkgebouw waarbij één of meer rechthoekige of vierkante bouwvolumes met een plat dak al dan niet met tussenlid aan elkaar gekoppeld zijn. De bijgebouwen van de gereformeerde kerk vrijgemaakt springen naar voren. Er tussenin is een pleintje en daarachter bevindt zich de ingang naar de kerkzaal, het hoogste blok. Dit bouwvolume heeft weinig ramen. Het platte dak sluit niet aan op de muur. Tussen het dak en de muur zit een smalle glasstrook die voor lichtinval zorgt. Het liturgisch centrum kreeg een bijzonder lichtaccent door een horizontale glasstrook die boven de vloer is aangebracht. De gevels zijn van rode steen, de vensters en deuren van hout in lichte kleuren en het dak is bedekt bedekt met bitumen. De ingangspartij van de kerkzaal bestaat uit glas.

In 1995 werd in de kerk een orgel geplaatst dat oorspronkelijk door orgelbouwer Eppo Rynko Ottes uit Roden gebouwd was voor de Bethelkerk in Assen, waar het op 29 mei 1965 in gebruik werd genomen. Als adviseur van de orgelcommissie trad destijds de heer L.J. Bergwerff Lzn (1914-1996) uit Pernis op. Het één-klaviers orgel was gebouwd naar principes van orgels uit de 14e en 15e eeuw. Het orgel was een mechanisch sleepladenorgel. In 1970 werd het verkocht aan de Vrijgemaakt Gereformeerde gemeente in Stadskanaal. Tien jaar later, in 1980, verhuisde het naar de Burgwalkerk in Creil. Bij de sluiting van de Burgwalkerk in 1995 is het orgel door orgelmaker Klaas Kaptein uit Urk overgeplaatst naar Nagele. Bij de overplaatsing is de Dulciaan 16' van het Pedaal vervangen door een Subbas. In 2007 is het kerkgebouw van de Gereformeerde Vrijgemaakte kerk gerenoveerd waarbij de kerkzaal werd ingericht als multi-functionele ruimte. Het orgel werd verkocht aan de Gereformeerde Gemeente te Elspeet. Bron:orgelsindrenthe.nl  In april 2013 is de kerk van de gereformeerde kerk vrijgemaakt in Nagel buiten bedrijf gesteld. In 10 jaar tijd was het aantal leden teruggelopen van 150 naar 28. De gemeente van Nagele werd samengevoegd met Emmeloord. Het kerkgebouw is in 2017 verbouwd tot woning met bed & breakfast.

Architect

Architect Wouter van de Kuilen (1923-2003) is een aanhanger van het Nieuwe Bouwen. Verspringende wanden en de toepassing van rechthoeken en vierkanten zijn typerend voor deze stroming. Kenmerkend voor de ontwerpstijl van Van de Kuilen zijn in elkaar geschoven kubistische volumes voorzien van platte daken met forse dakrand. Van de Kuilen heeft veel hervormde kerken ontworpen, onder andere in Nagele (1960), het Open Hof in Dronten (1965) en de Voorhof in Emmen (1965).

Van de Kuilen maakte, na zijn studie aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam, van 1951 tot 1961 deel uit van een architectenbureau in de vorm van een maatschap, die in 1945 was opgericht door de architecten Christiaan H. Nielsen en Joop Spruit. Het werk van architectenbureau Nielsen, Spruit en Van de Kuilen bestond voornamelijk uit kerkbouw en woningbouwcomplexen. Interessant is dat hij samen met Nielsen en Spruit geen hervormde maar gereformeerde kerken ontwierp o.a in Amsterdam (1955), Bussum (1956), Heemstede (1957) en Leiden (1961) en de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt, De Rank in Emmeloord (1959) en in Nagele (1961). Architectenbureau Nielsen, Spruit en Van de Kuilen was betrokken bij de uitvoering van het stedenbouwkundigplan van Hoorn-Noord. Het schoolgebouw van de voormalige ULO en de maisonette woningen aan de Liornestraat waren van de hand van Van de Kuilen.