Weegbrug en Weeghuisje

Plaats: Luttelgeest

Locatie: Kamplaan

Maker: Fr.-Gr. Coöp. Suikerfabriek

materiaal: Baksteen

Jaar: 1951

Beschrijving:

De Noordoostpolder werd gepland en ingericht als landbouwgebied. Aan de buitenrand van ieder dorp werd bij de nabijgelegen vaart een ‘industrieterrein’ met loswal aangelegd. In de gehele Noordoostpolder was goederenvervoer over water mogelijk. De drie hoofdvaarten van de Noordoostpolder, de Urker-, Lemster- en Zwolse vaart, en de zijtakken naar de dorpen waren geschikt voor grotere schepen.

In Luttelgeest werd tussen de Kamplaan en de Luttergeestervaart een bescheiden bedrijventerrein ingericht. In de eerste helft van 1951 werd aan de Friesch-Groningsche Coöp. Suikerfabriek te Groningen een vergunning verleend voor het bouwen van een weegbrug in Bant, Rutten en aan de Kamplaan in Luttelgeest. Een weegbrug is een inrichting waarmee het gewicht van de lading van voertuigen kan worden bepaald. Deze 15-tons weegbrug werkt volgens het basculesysteem. In de grond bevindt zich een “loshangend” platform waarop men een wagen kan plaatsen. Het gewicht op het weegdek wordt via een hefboommechanisme overgebracht naar de weeginrichting in het bakstenen bedieningsgebouwtje. Door het verschuiven van contragewichten op het bedieningselement kan de weegmeester het gewicht aflezen. Eind jaren 1950 werd de oude weegbrug vervangen door een brug met een weegvermogen van 30-ton (30.000 kg). De weegbrug werd gebruikt om landbouwproducten te wegen.

Tijdens de bietencampagne kwamen de boeren naar de weegbrug om de lading op de wagen achter het paard en later de tractor of kiepauto, te laten wegen.De weegbrug werd 'bemensd' door drie vrouwen, een weegster en twee schrijfsters want destijds werden alle gegevens met nog met de hand geregistreerd. Na het wegen gingen de suikerbieten naar de loswal aan de Luttelgeestervaart. Daar lag een schip dat de bieten naar de suikerfabriek vervoerde. In de beginjaren werd gebruik gemaakt van een bietennet, dat onder de bieten op de wagen lag en door een kraan met een evenaar werd opgepakt. Als de kraan boven het ruim was werden twee hoeken van het net losgetrokken en vielen de bieten in het ruim. Vanaf begin jaren 1950 reden de wagens achteruit de kiepsteiger op en kiepten de lading rechtstreeks in het eronder liggende schip. De lege wagen werd vervolgens opnieuw op de weegbrug gewogen. Zo werd voor elke levering het feitelijke gewicht van de bieten bepaald.

Door de toenemende mechanisering en schaalvergroting werd de weegbrug eind jaren zestig van de 20e eeuw overbodig. Sinds 1978 worden de bieten door een transporteur rechtstreeks vanaf het erf naar de suikerfabriek gebracht. De kiepsteiger is verdwenen, de weegbrug is in 2002 op initiatief van de Vereniging voor Dorpsbelangen Luttelgeest gerestaureerd. De aanleiding voor deze opknapbeurt was de dreigende sloop van de in verval geraakte weegbrug. Leden van Dorpsbelang Luttelgeest vonden het jammer dat zo’n cultuurhistorisch element zou verdwijnen en daarmee een stukje geschiedenis van het dorp.