Zuiderzeeparel / Vrachtschip ZA87-IV

Plaats: Almere

Locatie: Oostvaardersdijk, kavel ZA87

Maker: Vincent van Ginneken

materiaal: roestvrijstaal, epoxyhars

Jaar: 2009

Beschrijving:

In 1983 kwamen tijdens diepploegen van kavel AZ87, tegenwoordig ZA87, pal langs de Oostvaardersdijk drie scheepswrakken te voorschijn. Als er meerdere scheepswrakken op één kavel gevonden zijn, worden romeinse cijfers toegevoegd. [I, II enz.]. Het eerste wrak was van een Amsterdamse modderschouw (AZ87-II), het tweede van een praamachtig vaartuig (AZ87-III). De praam, die mogelijk uit de late Middeleeuwen dateert, is een bijzonder vaartuig van 12 x 4 m, dat nog nooit eerder was aangetroffen. De diepploeg had een enorme ravage aangericht, alleen de bodem lag nog op zijn plaats. De overige onderdelen waren door de ploeg losgeraakt en lagen verspreid in en om het vaartuig. Het wrak wordt in situ bewaard. Het derde wrak betrof een vrachtschip (AZ87-IV). 

bron: www.locatiealmere.nl

In 1983 is door het Nederlands Instituut voor Scheepsarcheologie uit Ketelhaven een voorlopige verkenning uitgevoerd. Twee jaar later werd het schip uitvoerig verkend. Het ging om een vrij compleet vrachtschip van 15,40 m lang en 4,30 m breed, alleen de mast, de tuigage en de luiken van het ruim ontbraken. De romp van het schip was overnaads gebouwd.

Tijdens het onderzoek werden in het wrak slechts drie vondsten aangetroffen, aardewerken scherven, een tinnen kan en een leren schoen. De tinnen Hanzekan, een Noordduitse tinnen kan met brede voet, bolvormige, naar boven toe smaller wordende romp, een licht gebold deksel en grote handvaten, is gedateerd als laat middeleeuws. De schoen is onder te brengen bij de groep lage modellen zonder sluiting en dateert uit het derde of laatste kwart van de 15e eeuw. Op grond van de datering van de vondsten en de gegevens over de verstoring van het bodemprofiel kan worden aangenomen dat het schip rond 1500 moet zijn vergaan. Het wrak van het vrachtschip is na het archeologisch onderzoek ingekuild en door een sloot omgeven. Het wrak is herkenbaar als een verhoging in het landschap. Vlakbij liggen ook de in situ bewaarde resten van een geprefabriceerde Middeleeuwse kerkkap (AZ87-I)

Zie ook: MaSS ZA87-IV

Zuiderzeeparel

In de bodem van Almere zijn tot nu toe ruim 25 scheepswrakken en fragmenten daarvan ontdekt. In december 2003 is een elftal scheepswrakken wettelijk beschermd. Op de locaties is van de wrakken zelf niets te zien. Door het plaatsen van kunstwerken op zes scheepswraklocaties wil Bureau Archeologie van de gemeente Almere deze unieke archeologie zichtbaar maken. De gemeente Almere en Cultureelcentrum Corrosia schreven een prijsvraag uit waarop tientallen kunstenaars reageerden. Uiteindelijk werden 7 ontwerpen geselecteerd waarvan er 6 zijn uitgevoerd. 

Op 17 december 2009 heeft wethouder Johanna Haanstra het kunstwerk ‘De Zuiderzeeparel’ op het wrak van het laat middeleeuws vrachtschip ZA87-IV onthuld. Het kunstwerk van de Almeerse kunstenaar Vincent van Ginneke is een 13 m hoge, licht gebogen mast van roestvrijstaal waarop een barokke parel balanceert. De parel zit als een kraal een eindje op de mast geschoven en heeft een doorsnede van ongeveer één meter. De parel is gemaakt van parelmoer gespoten epoxyhars.

Het object is een monument voor schipbreukelingen. De kunstenaar heeft zich door deze plek laten inspireren, die riep beelden op van mensen die verdronken zijn. Het menselijk leed bij schipbreuk is vertaald in de parel. De mensen op de schepen zijn voor Van Ginneke de parels van de polder.

Kunstenaar

Vincent van Ginneke is op 31 juli 1956 in Rotterdam geboren. Van 1972 –1977 studeerde hij aan de Vakschool Schoonhoven voor goud- en zilversmid. Van Ginneke ontwikkelde zich van 1979 – 1984 tot glaskunstenaar op de Rietveldacademie in Amsterdam.

Van Ginneke heeft in 2007 in een gastatelier in Eindhoven gewerkt. In dit atelier is hij buiten zijn normale werkwijze gaan werken. In plaats van gebruik te maken van kristalglas en de combinatie van gematteerd en transparant, werkte hij hier voor het eerst met aluminium. In ‘De Zuiderzeeparel’ in Almere heeft hij deze werkwijze toegepast in een monumentaal kunstwerk.