Maria Sterre der Zee

Maria Sterre der Zee
Maria Sterre der Zee Maria Sterre der Zee Maria Sterre der Zee Maria Sterre der Zee Maria Sterre der Zee Maria Sterre der Zee

Plaats: Marknesse

Locatie: Groene Zoom

Kunstenaar: Piet van Dongen

Materiaal: tufsteen

Jaar: 1955-1956


Beschrijving:

De Onze Lieve Vrouwe Sterre der Zee Kerk is in 1955 – 1956 gebouwd naar een ontwerp van architect A.J.M. Vosman jr. uit Deventer. Boven de rondboogvormige entree, in het midden van de symmetrische gevel, bevindt zich een gekapt Mariabeeld dat is ontworpen en gemaakt door de beeldhouwer P.C. (Piet) van Dongen uit Oostrum. Bij de sobere vroeg-middeleeuwse, romaanse stijl van bouwen hoort een wat expressionistische vorm van beeldhouwkunst. Het beeld van Stella Maris (Sterre der Zee) is een hoog reliëf, de voorstelling voor meer dan de helft vrijstaand. Van Dongen heeft het Mariabeeld uit één blok tufsteen gehouwen.

De titel 'Sterre der Zee' is één van de ere titels van de Moeder van Jezus en komt onder andere voor in de litanie van Loreto, ook wel de litanie van de heilige Maagd Maria genoemd. In het reliëf 'Maria Sterre der Zee' speelt symboliek, in de vorm van attributen, een belangrijke rol. Maria draagt de kroon van de hemelse beloning. Als Maria de kroon draagt, moet de hiërarchische orde gerespecteerd worden en draagt haar goddelijke Zoon eveneens een kroon. Het kindeke Jezus zit op de linker arm van Maria en strekt zijn linkerarm uit naar de vrucht die zij in haar rechterhand houdt. Haar blik is op de toeschouwer gericht, het kind kijkt naar zijn moeder. Maria is gracieus afgebeeld in de contra posto houding. Zij draagt een wijd, geplooid, lang gewaad dat soepel om haar lichaam valt, waardoor de S-vormige lijn duidelijk zichtbaar is. Het beeld komt beweeglijk over. Die beweeglijkheid heeft Piet van Dongen weten te bereiken door beweging in de kleding, verschillende kijkrichtingen en gedraaide lichamen.

Maria wordt gedragen door de golven van de zee, waarvoor een hexagram, zespuntige ster, zichtbaar is. Maria wordt vaak symbolisch vergeleken met een ster, 'Sterre der Zee', een veilig baken voor allen die gevaar lopen of de goede richting zijn kwijtgeraakt. In veel plaatsen langs de Nederlandse kust wordt Maria vereerd als beschermvrouwe van de zeevarenden. Ook in de St. Michaelkerk op Schokland stond een beeld van Sterre der Zee. Na de ontruiming van het eiland in 1859 verhuisde Onze-Lieve-Vrouw van Schokland naar Vollehove.

In de tuin van de Onze Lieve Vrouwe Sterre der Zee Kerk staat een beeld van Maria Onbevlekte Ontvagenis dat afkomstig is uit Polen.

Kunstenaar

Petrus Christiaan (Piet) van Dongen werd op 25 maart 1895 in Bergen op Zoom geboren. Na als steenhouwersleerling werkzaam te zijn geweest studeerde hij van 1925 tot 1931 aan de Koninklijke Academie in Antwerpen, waar hij herhaaldelijk onderscheiden werd voor zijn steenkappen en boetseren. Van Dongen was als beeldhouwer en restaurator bij verschillende grote restauratiewerken actief. Tot 1925 werkte hij aan de gotische Hervormde kerk in IJsselstein, tot 1931 aan het stadhuis van Leiden en tot 1935 aan het Markiezenhof en het raadhuis in Bergen op Zoom. Daarna werkte hij opnieuw aan het raadhuis van Leiden en de Nieuwe Kerk te Delft. In 1939 trad hij in dienst van de Sint Janskathedraal in Den Bosch en daar maakte hij onder meer een aantal van de standbeelden op de luchtboogstoelen van het koor en in de steunbeernissen van de straalkapellen. In januari 1946 vertrok hij naar Oostrum (Venray), waar hij gedurende vier jaar in opdracht van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, de 50 in de Tweede Wereldoorlog beschadigde beelden van de Sint Petrus Bandenkerk in Venray, ook wel Grote Kerk genaamd, restaureerde. Dankzij een volledige fotoserie, zijn kunstenaarschap en zijn indrukwekkende kennis van oude kunsten en oude meesters, overtroffen zijn resultaten de stoutste verwachtingen. Na deze restauratie restaureerde Van Dongen het Heilig Hartbeeld Sint Anna, enkele beelden van de Paterskerk in Venray en het Veldkruis in Leunen. Ook in Oostrum, Smakt en Vierlingsbeek verrichtte hij restauraties.

Naast het restauratiewerk maakte hij in opdracht, voornamelijk religieuze beelden zoals 'Sint Gertrudus' (1937) en 'Madonna met Kind' (1954) in Bergen op Zoom, 'Verrezen Christus' (1948), standbeeld dr. Henri Poels (1953), 'Maria Troosteres der Bedroefden' en 'Piëlhaas' (1964) in Venray, 'Maria van de Goede Duik' (1954) in Overloon, 'Maria Sterre der Zee' (1956) in Marknesse en 'Sint Vincentius' (1957) in Brunssum.

In november 1973 keerde Piet van Dongen terug naar zijn geboorteplaats Bergen op Zoom waar hij op 9 juni 1987 op 92-jarige leeftijd overleed.