Nieuw Land

Nieuw Land

Plaats: Lelystad

Locatie: Lelybaan

Architect: J. Benthem, H. van Beek, J.Blokland

materiaal: diverse materialen

Jaar: 1991 / 2004


Beschrijving:

Het Nieuw Land Poldermuseum, een mooi voorbeeld van hightech architectuur, werd op 2 maart 1994 door prins Claus geopend. Maar in feite bestond er al sinds 1954 een poldermuseum. Dit museum was destijds gesticht door het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Eerst op het werkeiland Lelystad-Haven en vanaf 1976 in een nieuw tentoonstellingsgebouw vlakbij de plaats waar nu het Nieuw Land Poldermuseum staat. Op 1 oktober 1987 brandde dit gebouw volledig af. De complete collectie ging in de vlammen verloren. Het ministerie besloot het museum niet te herbouwen. Mede dankzij de inzet van de Vereniging Vrienden van Nieuw Land en de Stichting Initiatiefgroep Nieuw Land ontstonden er plannen voor de herbouw. Architect Jan Benthem van het Amsterdamse bureau Benthem Crouwel ontwierp het gebouw. Voor de vormgeving van de expositie tekende het Haagse ontwerpbureau Donald Janssen. Onder meer met behulp van sponsoring en giften kwam het museum tot stand.

De twee hoofd massa’s van het Nieuw Land Poldermuseum zijn te onderscheiden als een 60 meter lange buis en een fragment van een dijklichaam. Het cilindervormige gebouw heeft de functie van een gigantische verrekijker en is gelegen op de grens van land en water. De expositie zweeft 6 meter boven de grond en steunt op houten palen. De kopse kanten van de buis zijn van glas. Deze ramen bieden een wijds uitzicht op Lelystad en het IJsselmeer.

De “Kijker” is in 2004 onderdeel gaan uitmaken van het Nieuw Land Erfgoedcentrum. Op 26 februari 2004 werd door Gedeputeerde Laura Bouwmeester de eerste paal geslagen. Rondom het gebouw is een nieuw gebouw neergezet. Het kenmerkende gebouw van Benthem en Crouwel heeft als uitgangspunt gediend voor het ontwerp van Hans van Beek en Johan Blokland van het Haagse architectenbureau Atelier Pro. De ontwerpopdracht werd in november 2002 verstrekt. Het gebouw moest voldoen aan hoge technische eisen met betrekking tot klimaat en functionaliteit. Daarnaast moest het ook publieksvriendelijk zijn.

De uitbreiding sluit logisch aan bij het ontwerp van architectenbureau Atelier Pro uit 1991. Het dijklichaam van het oude gebouw is uitgebreid met nieuwe zalen en een centrale hal waarboven de “verrekijker” uitsteekt. Aan het Bataviaplein staat een archiefkubus van vijf bouwlagen en een vloeroppervlakte van 2500 vierkante meter. De archiefdoos is naar voren geschoven, zodat er een open ruimte ontstaat. Deze open ruimte dient als zonnig voorplein en voor buitenexposities. De buitenwand van de kubus functioneert als groot billboard. De rooilijn wordt hier bevestigd door een reeks schijven langs het voorplein en een muur op de plaats van de buitenexpositie. Het gebouw volgt aan de westkant met een flauwe bocht de dijk.

De muren van het Erfgoedcentrum zijn gemetseld met basaltstenen, het klassieke materiaal voor de dijkbouw. Het is alsof er een zware dijk om het Erfgoedcentrum ligt die het centrum (evenals als de polder) moet beschermen. Op 26 november 2004 hebben leerlingen van basisschool de Klimop de laatste steen voor het Nieuw Land Erfgoedcentrum gemetseld. Naast het Nieuw Land Erfgoedcentrum werd in 2004 een schokbetonschuur van de 2e generatiedie herbouwd en is als historisch beeldmerk aan het nieuwe centrum gekoppeld. De schuur stamt uit 1951 en stond tot 1994 in Emmeloord bij de toenmalige eigenaar, transportbedrijf Van Wieren. De eigenaar heeft  de schuur die nog in originele staat verkeerde, ter beschikking gesteld. In 2000 is de schuur gedemonteerd.

Het Nieuw Land Erfgoedcentrum is op 26 februari 2005 officieel geopend door staatssecretaris van cultuur, Medy van der Laan en gedeputeerde Laura Bouwmeester. Sinds 1 juli 2017 is Nieuw Land Erfgoedcentrum gefuseerd met de Bataviawerf onder de nieuwe naam Batavialand

Architecten

Jan Benthem is in 1952 in Amsterdam geboren. Hij studeerde in 1978 af als bouwkundig ingenieur aan de Technische Universiteit inDelft. In 1979 richtte hij samen met zijn studiegenoot Mels Crouwel het bureau Benthem Crouwel Architecten in Amsterdam op. De stijl van Benthem Crouwel Architecten is typisch modernistisch, met een bewust gebruik van licht en ruimte. De architecten hebben een voorkeur voor nieuwe materialen en constructies met strakke vormen waarin de techniek van het bouwen als esthetisch wordt ervaren.

Jan Benthem is de architect van luchthaven Schiphol, de metrostations van de Noord/Zuidlijn en de vernieuwde centrale stations in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht.

 

Hans van Beek is in 1942 geboren. Samen met Sjoerd Schamhart was hij in 1976 medeoprichter van atelier PRO, een Haags architectenbureau. Hij gaf daarmee de start voor een oeuvre waarin Plek, Ruimte en Ontwikkeling (PRO) centraal staan. Sinds 1980 is hij eindverantwoordelijk voor de architectuur van atelier PRO.

 

Johan Blokland studeerde in 1996 af aan de faculteit bouwkunde van de TU in Delft. Na deze studie heeft hij in Zuid-Afrika gewerkt aan de oprichting van een woningbouwvereniging. Na de oprichting heeft hij zich nog beziggehouden met het opstarten van de eerste bouwprojecten. In 1998 is hij teruggekeerd naar Nederland en kreeg een baan bij Atelier Pro in Den Haag aangeboden. In 2005 ging hij bij FAME in Arnhem werken.