Agora

Agora
Agora Agora Agora Agora Agora Agora Agora Agora

Plaats: Lelystad

Locatie: Agorabaan 12

Architect: Ben van Berkel

materiaal: diverse materialen

Jaar: 2007


Beschrijving:

Tussen 1973 en 1977 werd in Lelystad een multicultureel centrum gebouwd naar een ontwerp van architect Frank van Klingeren (1919 – 1999). Het was het tweede multiculturele centrum dat van Klingerde voor Flevoland ontwierp, voor Dronten ontwierp hij de Meerpaal. Het multiculturele centrum in Lelystad bevatte een theater, een zwembad, een sporthal en een evenementenhal. De architect zag het gebouw als een overdekte agora, een dorpsplein naar Grieks voorbeeld. Van Klingeren stond een open architectuur voor ogen. Flexibiliteit, multifunctionaliteit en antimonumentaliteit waren de trefwoorden van deze open architectuur. De multifunctionaliteit van 'de Agora' werd eigenlijk al tijdens de bouw aangepast. Het gebouw had weliswaar een open plattegrond, maar de functies werden wel vooraf bepaald. Het complex voldeed niet meer aan de wettelijke normen en werd in het najaar van 2004 gesloopt.

Op 9 maart 2005 werd op de plek van de oude Agora de eerste paal geslagen voor een nieuw theater. In totaal zijn er 330 heipalen met een gemiddelde lengte van 9,30 meter de grond ingegaan. Het spraakmakende gebouw is een ontwerp van Ben van Berkel van UNStudio. Rond een betonnen kern is een staalconstructie gebouwd die uitkraagt. Aan de buitenkant bestaat het theater uit zogeheten gefacetteerde vlakken, driehoeken die schots en scheef tegen elkaar lijken aan te staan. Het gebouw bestaat voor een groot deel uit glazen elementen en geperforeerde aluminium platen. Door die perforatie lijkt het alsof de kleur steeds wisselt. De 23 meter hoge toneeltoren, nodig om bijvoorbeeld decors omhoog te trekken, is aan de zuidkant geheel weggewerkt in de vorm van het gebouw.

De oranje kleurstelling van het gebouw heeft een achterliggende filosofie. Op een dag reed Van Berkel met zijn auto over de dijk Enkhuizen-Lelystad en op dat moment ging de zon onder en die gaf verschillende kleuren rood-oranje in het water weer. Vanaf dat moment had hij de link met het water en het land op zijn netvlies staan. Het landschap en de kleurschakeringen van de zonsop- en ondergang in combinatie met het water komen terug in diverse facetten van het interieur en exterieur van het gebouw.

Binnen neemt het kleurrijke karakter van buiten nog meer in intensiteit toe; een kronkelend roze lint loopt als leuning langs de trap, windt zichzelf rond de grote, open foyer op de eerste verdieping en klimt vervolgens via de wand naar een groot daklicht, terwijl het van violet, karmijnrood en kersen naar bijna wit van kleur verschiet.

Het rood van de zonsondergang is terug te vinden in de Scarlet zaal, de grote theater zaal met 753 stoelen. Tegen de wanden en aan het plafond ook hier weer gefacetteerde vlakken, maar nog wilder dan buiten. In de 3 blauwe multifunctionele zalen zie je de kleuren van een onbewolkte hemel. Om elkaar geen overlast te bezorgen zijn de Scarletzaal en de Van Wijnen zaal (kleine zaal) gebouwd in betonnen ‘dozen’. De kleine zaal heeft een inschuifbare tribune met 207 stoelen.

De zij- en achterkant van het gebouw zijn gesloten. Aan de noordkant opent het theater zich. Een schuine glazen plint biedt hier zicht op de artiestenfoyer en herbergt de ingang. Effectief zijn vooral de geperforeerde platen aan de westzijde, die de achterliggende ramen zichtbaar houden.

Op 25 mei 2007 is de nieuwe Agora officiëel in gebruik genomen.

Architect

Ben F. van Berkel werd op 25 januari 1957 in Utrecht geboren. Hij studeerde af aan de Rietveld Academie in Amsterdam en vervolgde zijn studie aan de Architectural Association in Londen, waar hij in 1987 het Honours diploma behaalde. Na korte tijd voor de bekende architecten Zaha Hadid en Santiago Calatrava Valls te hebben gewerkt richtte van Berkel samen met zijn vrouw Caroline Bos in 1988 Van Berkel en Bos Architectenbureau op. In 1998 richtte zij een nieuw bedrijf op: UNStudio waarin de eerste letters voor United Network staan. De nieuwe naam betekende een koerswijziging. Draaide het eerst voornamelijk om Van Berkel en Bos, vanaf 1988 is het bureau uitgegroeid tot een netwerk van deskundigen in architectuur, infrastructuur en stedenbouw.

Naast zijn architectenpraktijk geeft van Berkel les aan verschillende universiteiten in binnen- en buitenland.

Van Berkel ontwierp onder andere de Erasmusbrug in Rotterdam (1989-1996), 48 villa’s in de Eilandenbuurt in Almere (1999-2001), het Mercedes-Benz Museum in Stuttgart (2001-2006), het Agoratheater in Lelystad (2002-2007) en een warenhuis in Seoel (2003-2004).