Ambtsketen Lelystad

Plaats: Lelystad

Locatie: Stadhuis

Maker: Dorien van Loggem

materiaal: zilver

Jaar: 1980

Beschrijving:

Koning Willem III heeft bij Koninklijk Besluit van 16 november 1852 bepaald, dat een burgmeester een onderscheidingsteken moet dragen als hij, en tegenwoordig ook zij, in het openbaar optreedt, bijvoorbeeld bij ontvangsten, raadsvergaderingen, brand, oproer, samenscholing, verstoring van de openbare orde of bij het persoonlijk afgeven van bevelen in het openbaar en bij het vertegenwoordigen van de gemeente bij plechtige gelegenheden. De ambtsketen bestaat uit een zilveren schakelketting met daaraan een ambtspenning. Hoe een ambtsketen er uit moet zien is niet vastgelegd, dat wordt overgelaten aan de vindingrijkheid van iedere gemeente. Wel is vastgesteld dat op de penning aan de ene zijde het officiële vastgestelde Rijkswapen van het Koninkrijk der Nederlanden is afgebeeld en aan de andere zijde het door de Hoge Raad van Adel vastgestelde wapen van de gemeente. Bij Koninklijk Besluit van 11 september 1979 werd aan de gemeente Lelystad bij haar instelling een gemeentewapen verleend waarvan de beschrijving als volgt luidt: ‘gezeshoekt van goud; een hartschild van azuur met een lelie van zilver; het schild bedekt met een gouden kroon van drie bladeren en twee parels en gehouden door twee gouden zeeleeuwen, gestaart van zilver en gelongd, gevind en genageld van keel.’ 

Op 1 januari 1980 werd de gemeente Lelystad ingesteld. Een dag later heeft landdrost Han Lammers de eerste burgemeester Johannes Petrus Adrianus (Hans) Gruijters met het omhangen van de ambtsketen geïnstalleerd. De in modern design vormgegeven ambtsketen is in opdracht van het Openbaar Lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders gemaakt door de Amsterdamse edelsmid Dorien van Loggem. De zilveren ambtsketen bestaat uit schakels waarin de flora en fauna verwerkt is. De Franse lelie die in de keten is toegepast staat ook in het gemeentewapen en is afkomstig uit het wapen van ir. Cornelis Lely, de grondlegger van het Zuiderzeeproject en naamgever van de stad. In het midden van de ambtsketen hangt de ambtspenning met aan de ene zijde het officieel in 1907 vastgestelde Rijkswapen van het Koninkrijk der Nederlanden en aan de andere het gemeentewapen. Afhankelijk van de handeling of activiteit hangt het gemeentewapen of het Rijkswapen voor. Vertegenwoordigt de burgemeester de gemeente, dan wordt de keten altijd met het wapen van de gemeente zichtbaar gedragen. Treedt de burgemeester op als dienaar van de Kroon, bijvoorbeeld bij het ontvangen van de Koning, het ontvangen van de commissaris van de Koning of het uitreiken van een koninklijke onderscheiding, dan is het Rijkswapen zichtbaar. 

De nieuwe gemeente Lelystad werd in navolging van Dronten niet provinciaal ingedeeld, maar ressorteerde tot de provincie Flevoland op 1 januari 1986 werd ingesteld rechtstreeks onder de minister van binnenlandse zaken.

Burgemeester Mieke Baltus, de vijfde door de Kroon benoemde burgemeester van Lelystad, zei bij haar installatie op 24 juni 2021: "Een ambtsketen heeft een goede boezem nodig. Alleen daarom is het al goed veel vrouwelijke burgemeesters te hebben." Een ambtsketen moet voor een vrouwelijke burgemeester vaak aangepast worden omdat hij anders te laag hangt. 

Bronnen: Delpher krantenarchief