De Urn

De Urn

Plaats: Almere

Locatie: Blanchardpad

Kunstenaar: Armando

Materiaal: brons

Jaar: 2000


Beschrijving:

Oud-burgemeester Ralph Pans is een groot bewonderaar van het werk van Armando. Op zijn initiatief kocht de gemeente Almere, met steun van zeven Nederlandse bouwbedrijven in 1999 het kunstwerk 'De Urn' van deze kunstenaar aan.

In 1996 ging Armando in op het verzoek een schetsontwerp te maken voor een monumentaal kunstwerk. Het werk van de kunstenaar grijpt meestal terug op de Tweede Wereldoorlog, die hijzelf meemaakte in Amersfoort. De rollen van slachtoffer en dader, goed en fout zijn terugkerende thema's in zijn werk. Zonder overleg werd het kunstwerk 'De Urn' in oktober 2000 in het Bos der Onverzettelijken geplaatst. Dat stuitte op veel bezwaren van de Initiatiefnemers van het Bos der Onverzettelijken. Deze plek was gecreëerd ter herinnering aan de Tweede Wereldoorlog en het kunstwerk herinnerde teveel aan de vreselijke crematoria uit de oorlogstijd. Om die reden werd het kunstwerk van Armando verplaatst naar een uitzichtheuvel bij parkeerterrein "Bergplaats" aan het Blanchardpad.

'De Urn' werd geplaatst op de voormalige stortplaats voor bouw- en sloopafval in het oostelijk deel van het Kromslootpark. Op 7 november 2001 werd het kunstwerk, in aanwezigheid van Armando, door de toenmalige burgemeester Hans Ouwerkerk onthuld. Het beeld is ca. 5 m hoog en heeft een doorsnede van 2 m. Het is in brons gegoten en staat op een sokkel van 5 x 5 m. Duidelijk zijn de sporen van het boetseren in de huid van de sculptuur zichtbaar gebleven. Armando maakt in zijn bronzen vaak gebruik van een 'korrelige' huid die ontstaat doordat de giethuid, nadat het beeld gegoten is, ongepolijst bleef. Het lijkt alsof De Urn eeuwenlang onder water heeft gelegen en zich mettertijd op de huid kleine organisme hebben vastgezet.

In 2012 was 'De Urn' door bossages en berenklauw nog nauwelijks zichtbaar. Het bleek ook nog eens verzakt. De Rotaryclub Almere trok zich het lot van het kunstwerk aan. In de directe omgeving van de oude plaats werd een nieuwe zichtbare plek gevonden. In overleg met de gemeente, staatsbosbeheer en museum De Paviljoens, werd 'De Urn' voor de tweede keer verplaatst. Op zo'n 30 meter van het Blanchardpad, schuin tegenover het parkeerterrein aan de Bergplaats, werd het kunstwerk in april 2012 op een nieuwe sokkel geplaatst en op 19 mei opnieuw onthuld.

Ook al heeft Almere geen oorlogsverleden, het heeft meerdere monumenten ter nagedachtenis aan verzetshelden. Ook 'De Urn' van Armando is als zodanig bedoeld.

Kunstenaar

Armando is op 18 september 1929 in Amsterdam geboren als Herman Dirk Dodewaard. Later laat hij zijn naam officieel veranderen in Armando, wat 'zich wapenend' betekent en in het Italiaans het equivalent van Herman is.

Vlak voordat de Tweede Wereldoorlog uitbreekt verhuist het gezin naar Amersfoort. Daar zwerft hij als elfjarig jongetje met zijn vrienden door de bossen nabij 'Kamp Amersfoort'. De ervaringen die hij in de Tweede Wereldoorlog opdeed in de omgeving van het kamp vormen de basis voor al zijn werk. Armando is gefascineerd door 'de schoonheid in het kwaad'. Dit verwerkt hij in verschillende thema's.

Armando is een veelzijdig talent. Naast de beeldende kunst en de literatuur is hij verder actief in de journalistiek, theater, televisie, muziek (als violist in het zigeunerorkest van Tata Mirando) en sport (bv. amateurboksen). Sinds 1988 is hij ook als beeldhouwer actief. De grote plastieken zijn in donker, dof brons uitgevoerd. Armando wil dat ze eruit zien alsof ze net zijn opgegraven: gehavend en geteisterd. Thema's als de ladder, de boom, het rad, de beker, de vlag of de kop komen steeds in zijn werk terug. In 1977 kreeg Armando de Herman Gorter-prijs en in 1985 de eerste Jacobus van Looy-prijs. In 1987 kreeg hij de Gouden Ganzenveer voor zijn bijdrage aan het Nederlands cultureel bezit en de verspreiding daarvan in Europa en in 2009 werd hij door koningin Beatrix onderscheidde met de Gouden Eremedaille voor Kunst en Wetenschap, die verbonden is aan de huisorde van Oranje. 

In 1998 is in de Elleboogkerk in Amersfoort het Armando Museum geopend. Op 22 oktober 2007 werd het museum door een uitslaande brand geheel verwoest, waarbij vrijwel de gehele aanwezige collectie en een deel van het documentatie-archief verloren zijn gegaan. Armando gaat gewoon verder. Hij zegt daarover later in de Volkskrant: "In dat opzicht denk is dus niet dat ik gevoelens heb. Anderen waren in tranen en ik dacht alleen maar: nou, jammer". In juni 2015 werd op het Amstelveense Stadsplein het kunstwerk ‘Der Bogen’ onthuld. Ontworpen door Armando in opdracht van de Amstelveense gemeente. Een veel besproken kunstwerk, dat in mei 2017 door Radio 538 verkozen werd tot het 'lelijkste kunstwerk van Nederland'.  

Armando overleed op 1 juli 2018 op 88-jarige leeftijd in de Duitse plaats Potsdam. Sinds 1979 woonde en werkte hij afwisselend in Nederland en Duitsland. Het dagblad Trouw sprak Armando in 2014, toen hij een nieuw museum opende op landgoed Oud Amelisweerd. Op de vraag van de interviewer of hij gelet op zijn scheppingsdrang zelf ook onsterfelijk zou willen zijn antoordde hij: "Op een dag moet het gewoon afgelopen zijn. Nu liever nog niet, want ik moet nog steeds het ultieme schilderij maken. Bang voor de dood ben ik niet, al hoop ik wel dat ik op een dag gewoon niet meer wakker word. Wat me ook wel mooi lijkt is om te sterven voor de schildersezel, met de kwasten nog in mijn hand".