Kunstlinie Almere Flevoland

Plaats: Almere

Locatie: Esplanada

Architect: SANAA

materiaal: glas en staal

Jaar: 2004-2006

Beschrijving:

In opdracht van de gemeente Almere ontwierpen de Japanse architecten Kazuyo Sejima en Ryue Nishizawa van architectenbureau SANAA de Schouwburg Almere. De gemeente had een wedstrijd uitgeschreven voor een Theater annex Centrum voor Kunstzinnige Vorming (CKV) aan het Weerwater. De ontwerpen moesten plaats bieden aan een aula, een kleine zaal, een grote zaal en studio's voor het CKV. In september 1998 werden de architecten Wiel Arets, MVRDV, Neutelings Riedijk, Daniel Libeskind en SANAA uitgenodigd om een schetsontwerp te maken voor het nieuwe Theater/CKV. Het ontwerp van Daniel Libeskind was het meest pretentieuze en spectaculaire ontwerp en had de voorkeur van de Almeerse bevolking. Wethouder Smeeman koos echter voor een gestileerde eenvoud waarbij transparantie en licht voorop staan. 

Het was de eerste keer dat de Japanse architecten Sejima en Nishizawa in Europa bouwde. Het gebouw kenmerkt zich door eenvoud en rechte strakke lijnen. Het bestaat uit een één verdieping hoge doos van 100 bij 100 m. Deze strekt zich vanaf de oever als een vlonder uit over het Weerwater. Uit het vierkante grondvlak rijzen drie zaalvolumes op. De drie blokken van verschillende omvang en hoogte springen in het oog: de toneeltoren van de grote zaal met plaats voor 1050 toeschouwers, de middenzaal met 350 plaatsen en de kleine zaal met 150 plaatsen. De totale oppervlakte beslaat 19.000 m². Een deel van het gebouw is onderkelderd, een ander deel staat op palen.

De gevels zijn geheel van glas en laten het licht horizontaal het gebouw instromen; gangen brengen het licht verder. Dat levert lange zichtlijnen op, vanaf de entree zie je verderop het water glinsteren. Het dak is overwegend gesloten, maar lichtstraten van lichtdoorlatend kunststof en patio’s zorgen voor verticale lichttoetreding. Een staalskelet draagt het gebouw, de glazen gevels zijn in de constructie opgenomen. Door de constructie aan de gevelzijde te situeren zijn in het gebouw zelf slechts minimale pijlers nodig.

De bouw startte in 2004. Het gebouw bereikte op 26 januari het hoogste punt en werd in december 2006 opgeleverd. Op 8 juni 2007 heeft Koningin Beatrix de Schouwburg Almere officieel geopend. Met een druk op de knop onthulde zij in de grote zaal een gedenksteen die in de vloer van de centrale hal geplaatst is. Op de steen staat een Japanse haiku, een kort, niet rijmend gedicht dat uit 17 lettergrepen bestaat, 3 regels van 5, 7 en 5 lettergrepen. 

SANAA had een grote hoeveelheid gelijkwaardige, doorschijnende ruimten geschapen, die in zekere zin deden ‘alsof ze er niet zijn’. De gebruiksfunctie had duidelijk nauwelijks invloed op het ontwerp. In 2015- 2016 is Schouwburg Almere intern verbouwd. Het gebouw werd aangepast om de verschillende disciplines, theater, kunst en architectuur in één culturele instelling te huisvesten. Oude ruimtes werden opengebroken en nieuwe wanden, vloeren en plafonds aangebracht. Een deel van de plafonds is met akoestische vlokken bespoten. Het restaurant werd naar de centrale hal verplaatst, er werd een architectuurzaal gemaakt met ruimte om cursussen te geven en er zijn zeven expositie ruimtes gecreëerd. Het gebouw was in het verleden ongeschikt om kunst te vertonen omdat het zomers veel te warm en in de winter te koud was. Daarom is een klimaatsysteem geïnstalleerd dat de temperatuur stabiel houdt, waardoor nu alle soorten kunst tentoongesteld kunnen worden. Na de verbouwing is de naam veranderd in Kunstlinie Almere Flevoland (KAF). De nieuwe organisatie is ontstaan uit Schouwburg Almere, cASLa en De Paviljoens.

Architecten

Kazuyo Seijma werd op 29 oktober 1956 geboren in het Japanse Ibaraki, vlakbij Tokio. Als jong meisje zag ze een foto van een huis ontworpen door de legendarische Kazuo Shinohara, en de schoonheid ervan boeide haar zozeer dat ze besloot architectuur te studeren aan de universiteit. Eind jaren 1970 behaalde zij een graad in architectuur aan de Japan Women’s University. Na haar studie ging zij werken op het kantoor van architect Toyo Ito, richtte ze in 1987 Kazuyo Sejima and Associates op. In 1995 richtte ze samen met haar voormalige werknemer Ryue Nishizawa de in Tokio gevestigde firma SANAA (Sejima en Nishizawa and Associates) op, een architectuurstudio die innovatieve gebouwen in Japan en de rest van de wereld heeft ontworpen. Ze staan bekend om ontwerpen met strakke modernistische elementen zoals glanzende oppervlakken, vierkanten en kubussen. 

Ryue Nishizawa is op 7 februari 1966 geboren in het Japanse Kanagawa, net ten zuiden van Tokio, waar hij in 1990 afstudeerde aan de Yokohama National University met een masterdiploma in architectuur. Hij bekleedt een hoogleraarschap aan de Yokohama National University.

Voorbeelden van hun baanbrekende werk zijn onder meer het Rolex Learning Center in Lausanne, Zwitserland (2010); het glazen paviljoen van het Toledo Museum of Art in Toledo, Ohio (2006); het New Museum of Contemporary Art in New York, NY (2007): het Serpentine Pavilion in Londen (2009); het Christian Dior-gebouw in Omotesando in Tokio (2003); en het 21e-eeuwse museum voor hedendaagse kunst in Kanazawa (2004).