Vruchtbaarheid

Vruchtbaarheid
Vruchtbaarheid    Vruchtbaarheid    Vruchtbaarheid    Vruchtbaarheid    Vruchtbaarheid

Plaats: Harderhaven

Locatie: N 302 nabij rotonde

Kunstenaar: Charlotte van Pallandt

Materiaal: brons

Jaar: 1958 (geplaatst 1960)


Beschrijving:

Bij Coupure Knardijk staat een figuratief kunstwerk van een vrouw. De aanleiding voor dit kunstwerk was de voltooiing van het droogleggen van Oostelijk Flevoland in 1957. In Driemaandelijks bericht betreffende de Zuiderzeewerken 3e kwartaal 1956 staat dat voor gemaal Colijn een + 3,50 m hoog bronzen beeld zal worden geplaatst van baronesse Ch. D. van Pallandt uit Noordwijkerhout. Het zal een vrouwenfiguur voorstellen met een mand op haar hoofd. Vermeld werd tevens dat het kunstwerk nog niet gereed was. In het dagblad Trouw van 26 juni 1958 staat het volgende: "De Vruchtbaarheid. Bij de Bronsgieterij Binder te Haarlem, is het 3 meter hoge beeld 'De Vruchtbaarheid' gereedgekomen. Het monument, van de hand van Charlotte van Palland uit Noordwijk, is bestemd voor het gemaal 'Colijn' in de Zuid-Oostpolder, de datum van onthulling is nog niet vastgesteld". Het kunstwerk werd echter niet bij gemaal Colijn geplaatst, maar bij de Hardersluis waar het in 1960 onthuld werd. 

Charlotte baronesse van Pallandt heeft het beeld in was of klei gemodelleerd en in brons laten afgieten. Het 9.000 kg wegende kunstwerk 'Vruchtbaarheid' stond in de weg bij de werkzaamheden aan de nieuwe verbindingsweg tussen het oude en het nieuwe land. Begin 2002 heeft Rijkswaterstaat het van de oude plaats weggehaald. Het beeld kreeg een nieuwe plek bij de turborotonde langs de N302 en is op woensdag 29 januari 2003 onthuld ter gelegenheid van de officiële opening van de nieuwe vaste oeververbinding tussen Flevoland en Gelderland, oftewel het 'Aquaduct Veluwemeer. De openingshandeling werd verricht door missionair minister De Boer van Verkeer en Waterstaat, de Commissaris van de Koningin van de provincie Flevoland, de heer M.J.E.M. Jager en wethouder R.T.J. Daamen van de gemeente Harderwijk, de eigenaar van het kunstwerk. 

Het beeld symboliseert de vruchtbaarheid van het nieuwe land. Een stoere vrouw, in lange rok en met blote borsten, draagt een enorme mand fruit op haar hoofd. De rok 'wappert' om haar lichaam. Haar rechterbeen stapt naar voren, de armen omhoog zodat zij de overvolle mand in evenwicht kan houden. Het lichaam rust op het linker been (standbeen), het rechterbeen (speelbeen) is min of meer vrij om te bewegen, waardoor het kunstwerk een  dynamische indruk wekt. Het kunstwerk staat op een rechthoekige sokkel van basalt lava. Op de sokkel van het kunstwerk hangt een informatiebordje met de volgende tekst:

DIT BEELD SYMBOLISEERT DE "VRUCHTBAARHEID"
VAN DE DROOGGELEGDE POLDER
HET IS VERVAARDIGD DOOR DE KUNSTENARES
EN BEELDHOUWSTER CHARLOTTE DOROTHEÉ
BARONES VAN PALLANDT
DE ONTHULLING VOND PLAATS IN HET JAAR 1960 
 
HET BEELD IS OPNIEUW GEPLAATST
EN ONTHULD OP 29-01-2003
TER GELEGENHEID VAN DE OFFICIËLE OPENING 
VAN DE NIEUWE OEVERVERBINDING
 
Begin juni 2023 werd het kunstwerk 'Vruchtbaarheid' beklad door Extinction Rebellion Harderwijk. Het was onduidelijk wie verantwoordelijk was voor het beeld en wie het moest laten schoonmaken. De gemeente Zeewolde, Waterschap Zuiderzeeland, provincie Flevoland en de gemeente Harderwijk wezen naar elkaar. Op 26 juni werd bekend dat het eigendom bij de gemeente Zeewolde lag. Het kunstwerk werd in 2003 van Harderwijk naar Zeewolde verplaatst. Kunstwerken die geplaatst zijn in de openbare ruimte waarvan de gemeente juridisch eigenaar is, worden door natrekking automatisch eigendom van de gemeente. De gemeente Zeewolde heeft er dus een kunstwerk bij gekregen en heeft het beeld alsnog schoon laten maken. 
In een uitzending van Beeldspraak van Omroep Flevoland wordt aandacht aan het kunstwerk van Van Pallandt besteed.

Kunstenaar

Charlotte Dorothée baronesse van Pallandt werd op 24 september 1898 in Arnhem geboren. Zij was op vele artistieke terreinen begaafd. Tekenen, schilderen en pianospelen hadden van jongsaf aan haar voorkeur. Ze heeft een late start gemaakt als beeldhouwster omdat ze, als dochter van een Haagse baron en baronnes, eerst in het huwelijk moest treden. In 1918 trouwde zij met de diplomaat Adolph Limpurg, graaf van Rechteren. Na 4 jaar werd het huwelijk ontbonden en kon zij haar artistieke begaafdheid ontwikkelen.

Van 1926 tot 1938 woonde en studeerde Van Pallandt in afwisselend in Nederland en Parijs. Na aanvankelijk schilder- en tekenlessen te hebben gevolgd bij 'Gauguin bewonderaar en Rubenskopieerder’ Andre Lhote, schakelde zij in 1929, op aanraden van de Russische kunstenaar Akkop Gurdjan, over op het beeldhouwen en volgde van 1935 tot 1936 lessen bij beeldhouwer Charles Malfray op de Academie Ranson. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog keerde ze in 1939 noodgedwongen terug naar Nederland en vestigde zich in Den Haag. Daar ontmoette ze de Belgische beeldhouwers Ton Dupuis en Albert Termonte van wie ze veel adviezen heeft gekregen. Van Pallandt wordt gerekend tot de tweede generatie van de "Groep van de figuratieve abstractie" kortweg "De Groep" genaamd. "De Groep" is een stroming van de (oorspronkelijke) Rijksacademie van Beeldende kunsten in Amsterdam. Charlotte van Pallandt heeft vele robuuste en monumentale beeldhouwwerken gemaakt. Haar bekendste werk is een 3 meter hoog beeld van koningin Wilhelmina, dat in steen in Rotterdam en in brons op het Noordeinde in Den Haag staat. Prinses Beatrix heeft, voor ze koningin werd beeldhouwlessen van Van Pallandt  gehad.

Charlotte van Pallandt overleed op 98-jarige leeftijd op 30 juli 1997 in Noordwijk.