Windwijzer Ontmoetingskerk

Plaats: Creil

Locatie: Graaf Florislaan 22

Maker: onbekend

materiaal: koper en smeedijzer

Jaar: 2005

Beschrijving:

In 1956-1957 werd aan de Graaf Florislaan de Nederlands Hervormde Kerk gebouwd naar een ontwerp van architect C.W. Schaling uit Amsterdam. Voor het kerkgebouw staat een zadeldaktoren die met een tussenlid verbonden is met de kerk. De nok van de 35 meter hoge toren wordt bekroond door een koperen windhaan. De windwijzer is zo geconstrueerd dat de staart van de haan altijd van de wind weg gericht is waardoor zijn kop naar de windstreek wijst waar de wind vandaan komt. 

De haan heeft naast de wind aanwijzing ook een andere betekenis. Zo staat het dier in het teken van het geloof. Op de toren is de weerhaan de waarschuwer voor iedereen die omhoog kijkt. De haan verwijst naar Petrus. In het passieverhaal speelt de haan een cruciale bijrol door als voorspeld te kraaien na de drievoudige verloochening van Jezus door Petrus. Bovenop de toren begroet de haan de opkomende zon en kondigt de dageraad aan. De nieuwe morgen is de overwinning van het licht op de duisternis. De symbolische waarde die aan het licht wordt gehecht, is een overblijfsel van de zonnecultus die gedeeltelijk door het christendom geïntegreerd is. Het licht verwijst naar Jezus, maar het licht is niet gelijk aan Jezus. In de Bijbel wordt de komende Messias 'Zon der gerechtigheid' (Malachia 3: 20) en 'Licht van de wereld' (Johannes 8: 12) genoemd.

De haan is een waakzaam dier. Hij helpt de torenwachter te waken tegen zijn collega de rode haan, die het symbool is voor brand, vuur en vlammen. Op 13 januari 2005 heeft de torenhaan even niet goed opgelet. Rond zeven uur 's avonds brak in de kerktoren brand uit. De brandweer van Creil was snel ter plaatse, maar kon niks doen omdat het vuur boven in de toren woedde. De top ging in vlammen op, het dak, de wijzerplaten en de weerhaan gingen verloren. De luidklok en het bijbehorende slagwerk bleven gespaard. De ladderwagen uit Lelystad moest er aan te pas komen om het vuur te blussen. Twaalf dagen na de brand werd begonnen met het herstel van de kerktoren. De kosten voor het herstel van de toren werden op € 40.000,- geraamd. Begin mei 2005 stelde de gemeente Noordoostpolder € 19.000,- voor de renovatie beschikbaar, de andere helft moest het kerkbestuur zelf betalen. Als afsluiting van de herstelwerkzaamheden werd op 30 juni 2005 een zo goed mogelijk nagemaakte kopie van de bij de brand verloren gegane windhaan op de nok van de toren geplaatst. De kerktoren was weer in volle glorie hersteld. Sindsdien staat deze modern vormgegeven, gestileerde haan weer als verdediger van de kerk op de toren en keert zijn kop naar de aanstormende winden. De nieuwe haan heeft ca. € 2000,- gekost. Deze kosten zijn niet uit de subsidie van de gemeente Noordoostpolder betaald, die weigerde aan de nieuwe weerhaan mee te betalen.

De torenhaan is gemaakt van koper. Als materiaal voor een windwijzer wordt bij voorkeur roodkoper gebruikt omdat dit materiaal niet roest. Onder de kraaiende haan zien we aan de verticale as, een windroos, een liggend kruis waarvan de armen naar de vier windstreken wijzen. De uiteinde van de armen zijn voorzien van de bij de windstreken behorende hoofdletters. Zodra de haan zijn kop in de wind draait, is het mogelijk om aan de hand van de windroos de windrichting precies te bepalen. Een langgerekt ornament op een zadeldaktoren is visueel veel minder fraai dan op een torenspits. Vandaar dat de onderzijde van de staf versierd is met een driedimensionaal vierarmig ornament waarvan de uiteinde van de armen met bollen gesierd zijn. De verticale as, de windroos en het ornament zijn van smeedijzer vervaardigd, ijzer dat de smid in een steenkolenvuur verhit en daarna tot de juiste vorm gehamerd en gebogen heeft.

Sinds juni 2006 beschikt de brandweer Noordoostpolder over een eigen ladderwagen zodat de Lelystadse brandweer bij hoge branden niet meer te hulp hoeft te schieten. .