Windwijzer Jachin Boazkerk

Windwijzer Jachin Boazkerk
Windwijzer Jachin Boazkerk Windwijzer Jachin Boazkerk Windwijzer Jachin Boazkerk Windwijzer Jachin Boazkerk

Plaats: Urk

Locatie: Singel

Maker:

materiaal: smeedijzer en koper

Jaar: 1977


Beschrijving:

De Jachin Boazkerk is in 1960 gebouwd voor de Christelijk Gereformeerde Gemeente op Urk naar een ontwerp van H.W. Helmink en sinds 1966 in gebruik door de Oud Gereformeerde Gemeente op Urk. In 2012 zijn het exterieur van de kerk en de toren ingrijpend gerestaureerd. De voegen werden vernieuwd, het uurwerk en de letters ervan aangepakt en de windwijzer opnieuw verguld. In het Reformatorisch Dagblad van 11 juli 2012 is te lezen: "De toren had vroeger een haantje, zo deelt scriba H. Kaptein mee. Maar nadat het haantje eraf gevallen is, is een scheepje geplaatst, een zeilbotter. Kaptein veronderstelt dat deze toren de enige is met een scheepje. In het kerkgebouw hangt ook een schip, boven de kerkgangers, maar dat is minder bijzonder in Urk".

De windwijzer op de 25 meter hoge kerktoren heeft de vorm van een zeilbotter. Het schip is getuigd met een gaffelzeil, een bezaan, een fok en een kluiver. In het gaffelzeil (grootzeil) staat 'Elburg' gegraveerd en daaronder '1977'. Hieruit valt op te maken dat de windwijzer in 1977 geplaatst is. Houten botters werden vanaf de tweede helft van de 19e eeuw gebouwd. Vooral op Urk werd dit het vissersschip bij uitstek. De Urkers visten met de zeilbotters op de voormalige Zuiderzee. Maar omdat de visserij op de Zuiderzee niet het hele jaar voldoende lonend was, werd dit type schip ook gebruikt voor de kustvisserij op de Noordzee. In 1886 bestond de Urker vissersvloot uit 73 botters naast schuiten en andere boten. In 1905 was het aandeel van de botters gestegen tot 120 vaartuigen. Met de komst van de Afsluitdijk in 1932 en nieuwe vis-en vaartechnieken zijn botters uit de visserij gegaan. 

De windwijzer is met de hand van roodkoper gesmeed en voorzien van een laagje bladgoud. Koper is makkelijk te bewerken en wordt niet door roest aangetast. Om de windwijzer makkelijk te laten draaien is het draaipunt op ongeveer 2/3 van de voorstelling aangebracht. Aangezien de windwijzer daarom asymmetrisch is, is het grootste oppervlak van de wind afgekeerd. Daardoor vaart de botter altijd voor de wind. Naast dat het visserschip op de toren refereert aan de Schepper, die winden en zeeën regeert, geeft de botter tevens uitdrukking aan de verbondenheid van de kerk met de Urker vissersgemeenschap. Ook op de Christelijk Gereformeerde Pniëlkerk staat een zeilbotter als windwijzer.