Windwijzer Monument voor de Noordoostpolder

Plaats: Nagele

Locatie: A6, nabij de Ketelbrug

Maker: Gerard Koopman en Frank Bolink

materiaal: aluminium

Jaar: 1994

Beschrijving:

In mei 1994 werd in de zuidwesthoek van de Noordoostpolder vlakbij de Ketelbrug het kunstwerk 'Monument voor de Noordoostpolder' onthuld dat ontworpen is door het kunstenaarsduo Gerard Koopman en Frank Bolink. In Emmeloord werd al enige jaren gezocht naar een passend 'monument voor de polder' en de gemeente benaderde de twee Enschedese kunstenaars. In de opdracht vroeg de gemeente Noordoostpolder om een symbool voor de gemeente en een blikvanger voor de gebruiker van de snelweg. Het kunstwerk moet de voorbijganger herinneren aan het feit dat de zee hier vroeger vrij spel had. Het bakstenen bouwsel beeldt uit dat de polder onder de zeespiegel ligt. Boven het huisje kabbelen de golven van de voormalige Zuiderzee. De symboliek 'hier wordt gewoond op de bodem van de zee' is door de voorbij razende automobilist meteen te herkennen.

Het 12 m hoge huisje is opgetrokken uit rode bakstenen die doorlopen tot en met het puntdak en de schoorsteen, waaruit een 8,5 m lange en 2 m brede aluminium rookpluim komt. Oorspronkelijk was de rookpluim grijs van kleur. In juni 2006 gaf het A.D. van Eckfonds, de beheerder van de kunst in Noordoostpolder, een schilder opdracht om de aluminium pluim te schilderen in een kleur die zo dicht mogelijk bij het metselwerk zou komen. Aanvankelijk leek de kleur erg oranje te zijn uitgevallen. In de loop der jaren is de roookpluim zo verkleurd dat hij tegenwoordig dezelfde rood-bruine kleur heeft als het huisje.

De lange rookpluim gaat halverwege ongemerkt over in golven waarop een schip vaart. De boot, waar eveneens rook uit de pijp komt, vaart op de voormalige waterhoogte. De rookpluim, de golven en het scheepje vormen samen een windwijzer die om zijn 10 m lange as met de wind meedraait. De windvaan is geleverd door Oostendorp Apparatenbouw uit Tiel. Dit bedrijf construeerde de windwijzer zo, dat het grootste vlak zich altijd van de wind afdraait. Daardoor vaart het schip tegen de stroom en de wind in. Hiermee wilden Gerard Koopman en Frank Bolink aangeven dat het maken van land uit zee eigenlijk indruist tegen de natuurwetten. Om de strijd te herdenken die geleverd is om van de zee land te maken, ontwierp het kunstenaarsduo 'Monument voor de Noordoostpolder' of zoals het kunstwerk in de volksmond genoemd wordt, het Ketelhuisje.

Kunstenaars

Gerard F. Koopman is op 17 februari 1938 geboren in Enschede. Van 1953 – 1957 studeerde hij aan de Academie voor Kunst en Industrie (AKI) in Enschede aan de afdeling architectonische vormgeving en is architect en beeldend kunstenaar. In 1957 werd hij stagair op de afdeling decorbouw bij de Nederlandse Televisie Stichting (NTS) en startte in 1960 zijn eigen architectenbureau.

Frank Elebert Bolink is op 31 januari 1943 geboren in Enschede. Zijn vader Jan Hendrik Bolink (1913 – 1998) was aan de Koninklijke Academie in Den Haag opgeleid tot tekenleraar. In 1936 vestigde hij zich als vioolbouwer en reparateur in Enschede. Van 1952 – 1975 was vader Jan docent en adjunct-directeur aan de Academie voor Kunst en Industrie (AKI) in Enschede waar Frank van 1960 – 1964 werd opgeleid tot binnenhuisarchitect. In 1964 startte Frank Bolink zijn eigen bureau. Later treedt hij ook als schilder, beeldhouwer en keramist naar buiten.

Gerard Koopman en Frank Bolink zijn beide verbonden geweest aan de AKI in Enschede. Naast het docentschap coördineerde Koopman de afdeling architectuur en Bolink doceerde meubelontwerp. Voorwaarde voor een docentschap aan de AKI was dat je een eigen praktijk als kunstenaar of vormgever onderhield en van daaruit les gaf. Van 1985 tot 2013 voerden Koopman en Bolink geregeld samen kunstprojecten voor de openbare ruimte uit. Het kunstenaarsduo woont en werkt in Enschede. Alhoewel ze van huis uit architecten zijn, vinden ze het leuker om beelden te maken. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel van hun ontwerpen zich begeven op het grensgebied van beeldende kunst en architectuur. Het kunstenaarsduo maakt het liefst herkenbare dingen, waarmee bij nader inzien iets wonderlijks aan de hand is. Koopman en Bolink ontwikkelden een eigen stijl en een onnadrukkelijke vorm van visuele humor die bijdraagt aan het goede humeur van ieder die hun werk bekijkt. In 1986 maakten zij een toren voor het Twents psychiatrisch ziekenhuis in hun woonplaats Enschede. Verder vind je hun werk o.a. in Deventer, Paard en wagen (1993) – Enschede, glazen boot (1994) – Hellendoorn, twee hoofden met een loopbrug (1994)   – Culemborg, tafel met huisje (1999) – Hardenberg, Beeldengroep (1999) – Berkelland, Huiselijk ongeluk (2001) – Haakbergen, Glazen bos (2003) – Leiderdorp, Vis op wielen (2004) – Noordoostpolder, Monument voor de NOP (1994), Boothuisje (2010) en Polderhuisje (2012).