Noli me tangere

Plaats: Almere

Locatie: Arthur van Schendelpad

Kunstenaar: Luk van Soom

Materiaal: gegalvaniseerd staal, aluminium

Jaar: 2006

Beschrijving:

Aan de Belgische kust werd in 2006 de Triënnale Beaufort02 met het motto ‘kust brengt kunst’ gehouden. Op deze internationale kunstmanifestatie toonde de Vlaamse kunstenaar Luk van Soom het kunstwerk “Noli me tangere”. Een stalen boom waarvan de takken wel vijftien meter hoog reiken. Aan de uiteinden van de takken draagt hij gouden en lichtgevende vruchten van aluminium die verschillende kleuren kunnen geven. Soms is dat blauw, soms rood, soms geel: alle kleuren van de regenboog schijnt de boom.

Voor de kunstenaar was het gebruik van staal voor deze sculptuur voor de hand liggend. Stalen buizen werden gebruikt, zowel voor de stam als de takken. De buizen, bochten en conische verloopstukken werden door constructeur Moker uit het Belgische Boom met flenzen en bouten aan elkaar bevestigd. Zo ontstond een perfecte industriële boomconstructie.

Noli me tangere (raak me niet aan) is een van de klassieke thema's uit de kunstgeschiedenis. Fra Angelico en Giotto, Titiaan en Rubens, en nog zovele andere kunstenaars hebben deze beroemde frase uit Johannes 20: 16-17 verbeeld. "Raak me niet aan", zegt Christus tegen Maria Magdalena wanneer zij hem op Paasmorgen in opperste verbazing uit het graf ziet verschijnen. Hij was gekruisigd en gestorven, maar nu stond Hij voor haar, levend in licht. "Raak me niet aan" In die ene zin zitten alle verlangens samengebald tussen angst en verlangen.

Luk van Soom geeft een hele eigen, eigentijdse en eigenzinnige interpretatie aan deze zin. Zijn boom is een reconstructie van de boom waar Christus en Maria Magdalena elkaar ontmoeten na de verrijzenis. Aan de uiteinden van de takken schijnt ’s nachts het licht. Het licht zichtbaar voor het oog maar ongrijpbaar voor de handen. Vandaar ‘Noli me tangere’. De kunstenaar wil duidelijk maken dat het kunstwerk pas een kunstwerk is als het ‘aan’ is, dus als het licht geeft. 

De boom die Van Soom tentoongesteld had op Beaufort02 was gemaakt in opdracht van de gemeente Almere en verhuisde in 2007 naar de tuin van Zorgcentrum De Archipel. Het zorgcentrum, dat in 2003 naar een ontwerp van Loof & van Stigt Architecten uit Amsterdam gebouwd is, ligt ingebed in de Literatuurwijk op het snijpunt van het Arthur van Schendelpad en de Poëziestraat. Eén vleugel van het complex is korter dan de andere, waardoor er een binnentuin is ontstaan. De boom, die symbolisch als levensboom kan worden opgevat, krijgt op deze locatie een speciale betekenis. ‘Noli me tangere’ is een lichtgevende boom van hoop en glorie.

Kijk hier voor meer informatie

Kunstenaar

De Belgische kunstenaar Luk van Soom is op 27 oktober 1956 in Turnhout geboren. Van 1968 tot 1973 studeerde hij voor Schrijnwerker (meubelmaker) op de Technische School Turnhout. Door de plaatselijke meubelmaker wordt hij geïnspireerd tot het maken van beeldhouwkunst. In een interview met Hilde van Canneyt vertelde Van Soom: "In onze straat woonde een houtsnijder waarbij ik als broekventje geregeld binnenliep. Hij was altijd in de weer met grote houtblokken en al dat hakken intrigeerde me. Vooral het feit dat hij ‘wist’ wat er in al die blokken verscholen zat, vormde voor mij een bron van fascinatie. Hij was voor mij de rechtstreekse aanleiding om ook beeldhouwer te worden, al wist ik als 12-jarige niet wat dat precies inhield".

Van 1973 tot 1975 volgt Van Soom avondstudies aan de Academie voor Schone Kunsten in Turnhout. Vervolgens volgde hij van 1976 tot 1980 een studie Beeldhouwen aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen. Van 1990 tot 1993 is Luk van Soom professor aan de Amsterdamse Rietveld Academie. Van 1990 tot heden is hij professor aan de Academie St. Joost in Breda en vanaf 1997 tot 2003 professor aan de Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen.

Luk van Soom is een surrealistische beeldhouwer. Zijn wondere wereld is bevolkt met mythische figuren en zonderlingen: Atlantiërs, diepzeeduikers, bergbeklimmers, astronauten, kortom reizigers met een missie. Ze staan op hoge poten, krullen zich in bochten om maar niet teveel de bodem te raken. Niettemin verwijzen de sculpturen ook naar de aarde, naar de grond en naar de plek waar ze vandaan komen. Van Soom is gefascineerd door oerelementen als vuur, water, planeten, sterren en wolken. Zijn beeldentaal van overdadige vormen, krulmotieven, kronkelende lijnen en speelse ornamentiek refereert naar de barok waarmee hij een intense affiniteit heeft. Eén van zijn specialiteiten is het boetseren van beelden in klei. Al die beelden komen uit die ene kleiton in het atelier. Is het afgietsel klaar, dan verdwijnt alles terug in de ton. Van Soom werkt ook met andere materialen waaronder staal, aluminium en kunststoffen.

Het beeld 'De avonturen van Lucianus van Somosota' uit 1995, dat in Lochem staat, heeft grote overeenkomsten met de 'Zwemmer' dat in Lelystad staat. In 2003 werd in Groningen het kunstwerk 'Madonna van de Nevelen' geplaatst een 2e afgietsel van een beeld dat in België staat. In 2007 is in Almere de kunstboom 'Noli me tangere' geplaatst. In Nieuwleusden is eenzelfde boom in 2008 onthuld.

Uitspraak van de Kunstenaar: "Mijn beelden hoeven niet de Uwen te zijn. Ieder kan en mag mijn beelden interpreteren zoals hij of zij wil. Iedereen is letterlijk vrij om erin te zien wat hij of zij wil. Die vrijheid is de essentie van kunst. De vrijheid is essentie van het leven toutcourt".