Almere Binnen
Plaats: Almere Buiten
Locatie: Caissonweg 2
Kunstenaar: Robin Deirkauf
Materiaal: keramische tegels
Jaar: 1996
Beschrijving:
In 1996 werd in Almere Buiten de penitentiaire inrichting 'Almere Binnen' geopend. Het complex, van witte baksteen, werd gebouwd naar ontwerp van het Amsterdamse architectenbureau Van Meer en Putter. Het gevangeniscomplex bestaat uit twee aan elkaar gekoppelde kruisvormige gebouwen met 4 bouwlagen. De totale hoogte bedraagt 14 meter. Rond het complex, inclusief luchtplaatsen en een sportterrein, is een muur opgetrokken van 5 meter hoog, met daarbinnen een even hoog hekwerk. Het rijk reserveert ongeveer 1% van de bouwsom van rijksgebouwen voor kunst. In het kader van de 1% regeling is ten behoeve van de decoratieve aankleding door de rijksbouwmeester de opdracht gegund aan kunstenaar Robin Deirkauf. Hij bracht aan weerszijde van de ingang op de muur een kunstwerk aan.
Deirkauf was gefascineerd door tekensystemen of codes. De beeldtaal van het alfabet, het Romeinse schrift van zesentwintig letters, toont hoe met een gelimiteerd aantal tekens en symbolen een oneindig aantal ideeën of fantasieën kunnen worden gecomponeerd. Ergens in de jaren 1980-1981 speelde Deirkauf in een verloren uurtje met de drie basisvormen; vierkant, cirkel en driehoek. Hij ontdekte dat ze horizontaal gedeeld konden worden en dat er dan nieuwe basiseenheden ontstonden. Uit een vierkant kunnen twee rechthoeken worden gehaald, een driehoek levert een trapezium en een kleinere driehoek op en de cirkel geeft twee halve bollen. Om het alfabet compleet te maken werden de drie basisvormen en de vijf andere eenheden drie maal een kwart slag naar rechts gedraaid. Zo groeide het aantal mogelijkheden tot 26, precies het aantal letters van het alfabet.
Het geometrische alfabet van Robin Deirkauf is gebaseerd op een rode driehoek ( de letter A), een gele cirkel (de letter B) en een blauw vierkant (de letter C). De systematiek na de C is simpel: de D t/m F laat de drie wisselende vormen van de rode driehoek zien, bij de G t/m J wordt het halve gele cirkel en de halve rode driehoek (trapezium) gecombineerd, terwijl bij de K t/m N de rode kleine driehoek en de halve gele cirkel samengevoegd werden. De O t/m R zijn samengesteld uit het halve blauwe vierkant en het rode trapezium, de S t/m V uit de kleine rode driehoek en de halve gele cirkel en de W t/m Z uit het halve blauwe vierkant en de gele halve cirkel. Elke letter, uit de basiseenheid van vier, roteert een kwart slag ten opzichte van de vorige letter. Bron: De Volkskrant 19 mei 1988.
Op de gevangenismuur heeft Robin Deirkauf met zijn zelfbedachte geometrische alfabet de woorden ALMERE BINNEN gevormd, de naam van de penitentiaire inrichting. De geometrische letters zijn gemaakt in keramische tegels. In 2019 werd de penitentiaire inrichting Almere Buiten gesloten omdat er een overschot aan cellen dreigden. Op 18 december verlieten de laatste gedetineerden de gevangenis.
Kunstenaar
Robin Deirkauf is op 6 mei 1946 in Bilthoven geboren. In 1963 studeerde hij een jaar aan Ateliers 63 in Haarlem en vervolgens van 1964 tot 1968 aan de Academie voor Beeldende Kunsten Artibus in Utrecht. Opgegroeid in het gezin van een antiekhandelaar was Deirkauf van jongs af aan in aanraking gekomen met Aziatische kunst waarin geometrische vormen als symbolische modellen worden gebruikt. "Opeens zag ik dat je met driehoek, cirkel en vierkant heel veel kunt verklaren. Het gaf me de helderheid om te weten hoe de wereld in elkaar zit". Rond 1975 doken deze elementen in zijn werk op en ze gingen na verloop van tijd steeds meer overheersen. Na vijf jaar stopte hij er mee. "Er trad willekeur op. Het werd me te persoonlijk, ik had geen behoefte meer om zo subjectief en associatief te werken. Kijk, kleur als fenomeen vind ik veel interessanter dan mijn visie daarop. In wezen ging het toen ook weer om een keus. Of ik ging subjectief verder, of ik koos de meer objectieve weg. Ik heb toen gekozen voor het conceptuele, het model dus. Primaire vormen en kleuren, die ik zonder eigen interpretatie wilde gebruiken".
Geïnspireerd door Bauhaus en De Stijl ontwikkelde Robin Deirkauf in de jaren 1980-1981 een alfabet dat is gebaseerd op driehoek, cirkel en vierkant en uitgevoerd in de primaire kleuren geel, rood en blauw, Met letters, cijfers en zelfs een vrijwel complete reeks westerse leestekens construeerde Deirkauf een eigen beeldtaal die zowel spannend van inhoud als fraai esthetisch is. In mei 1987 nam Deirkauf deel aan de internationale expositie 'Woord en Beeld' in Museum Hedendaagse Kunst in Utrecht. Op deze expositie, die de relatie tussen beeldende kunst en taal tot onderwerp had, toonde Deirkauf voor de eerste maal zijn zelf ontworpen alfabet. Driehoek, cirkel en vierkant worden systematisch gehalveerd, gecombineerd en geroteerd tot een systeem van zesentwintig beeldletters waarmee grafisch ideeën weergegeven kunnen worden.
Robin Deirkauf overleed op 28 maart 2019 op 72-jarige leeftijd in Amsterdam.