De Wijnstok

Plaats: Dronten

Locatie: Het Erf

Kunstenaar: René Karrer

Materiaal: natuursteen, leisteen

Jaar: 1967 / 2025

Beschrijving:

In 1966-1967 werd in Biddinghuizen het kerkcentrum 'De Voorhof' gebouwd naar een ontwerp van architect E.M. Fontein. In de gevel boven de ingang van de Protestantse kerk werd het mozaïek De Wijnstok van de kunstenaar René Karrer geplaatst. Vanwege het teruglopend aantal kerkbezoekers werd de protestantse kerkzaal in 2020 gesloopt om plaats te maken voor een Multifunctioneel Centrum. Het lag in de bedoeling dat het mozaïek uit de gevel uitgezaagd zou worden om het te herplaatsen tegen de buitenmuur van Multifunctioneel Centrum 'De Binding'. Op het allerlaatste moment werd dit vanwege de kosten afgeblazen en vernietiging van het kunstwerk dreigde. Op donderdag 16 juli 2020 hoorde de Werkgroep Monumentale Kunst (WMK) van Heemschut hiervan en kwam onmiddellijk in actie omdat er al veel naoorlogse kunst verloren is gegaan. Het benodigde geld voor uitname en opslag werd bijeengebracht en het werk werd op vrijdag 24 juli door sloopbedrijf Van Werven uitgehesen en opgeslagen. 

Nadat het kunstwerk 3 jaar buiten in een opslag had gelegen werd het in een loods geplaatst om te drogen. Het kunstwerk was tijdens het verwijderen beschadigd, maar in de loop der jaren was er ook betonrot ontstaan. In december 2024 werd het mozaïek gerestaureerd. De restauratie is uitgevoerd door Elly Verrijt en Jack van Bommel van het bedrijf Klooster & Beeld uit Bergeijk. Om het mozaïekwerk werd een staalconstructie aangebracht waarna het is aangestort om te verankeren. Vervolgens werden de kapotte onderdelen verwijderd en nieuwe aangebracht. In tegenstelling tot het oorspronkelijke plan is het kunstwerk herplaatst in de gevel boven de ingang van het appartementencomplex in de woonwijk Zuiderweide, die verrees op het terrein van de voormalige Flevomanege in Dronten-Zuid. Op 24 januari 2025 is het mozaïek op de nieuwe locatie geplaatst. Dat het kunstwerk een plek heeft gekregen in Het Erf heeft een reden. Elementen uit het verleden krijgen namelijk een plek in de nieuwe buurt zoals woningen in de voormalige schokbetonschuur van de manege. De Wijnstok moet de verbinding vormen tussen dit erfgoed en eigentijdse woningbouw. 

Op 11 april 2025 onthulde de dochters van de overleden kunstenaar, Nicole en Juliette Karrer, samen met de wethouders Peter van Bergen (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) en Siert Jan Lap (Kunst & Cultuur) en de directeur van projectontwikkelaar Trebbe, Hein Stooker, het kunstwerk. Tijdens de onthulling zei wethouder Lap: "Het Erf laat met 'De Wijnstok' zien hoe nieuwbouw kan bijdragen aan het behoud van ons cultureel erfgoed en tegelijkertijd vooruitkijkt naar een duurzame toekomst. 'De Wijnstok' verfraait niet alleen de gevel, maar versterkt ook de gemeenschapszin in deze nieuwe woonwijk. Wanneer bewoners straks zeggen 'We wonen bij De Wijnstok', verwijzen ze naar een plek met een ziel en een verhaal". De Wijnstok is 3 m breed, 5 m hoog en weegt bijna 10.000 kg. Het kunstwerk is gemaakt in de periode van de wederopbouw en samengesteld uit verschillende soorten natuursteen waarvan de onderdelen in reliëf verschillen. Daardoor ontstond er een levendig lijnenspel. De bladeren en druiven zijn gemaakt van groene en witte natuursteen, de stam van zwarte leisteen. De stenen van het mozaïek zijn in beton ingelegd. Bij het maken van het werk werd René Karrer geïnspireerd door een fragment uit de bijbel: Jezus zei tot zijn leerlingen: "Ik ben de Wijnstok, jullie de ranken. Wie aan Mij verbonden blijft, zoals Ik aan hen, die draagt veel vrucht, want los van Mij kunnen jullie niets doen" (Joh. 15:1 en 5). 

Kunstenaar

René Albert Karrer is geboren op 7 november 1927 in Morchviller-le-bas in de Elzas Haut-Rhin, Frankrijk. Van 1940 tot 1944 was hij in zijn geboorteland Frankrijk leerling meubelmaker bij verschillende bedrijven. Van 1944-1946 volgde hij een avondstudie aan de kunstnijverheid instituten in Mulhouse en Straatsburg. Van 1947-1949 vervulde hij zijn dienstplicht, waarna hij als technisch tekenaar werkzaam was. In 1953 ging hij naar de Academie des Beaux Arts in Parijs. Vanwege zijn talent werd hij geselecteerd voor een uitwisseling met de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam. Met een beurs van de Franse regering studeerde hij drie jaar in Amsterdam. Na zijn studie werkte Karrer in 1956/1957 als assistent bij de Amsterdamse kunstenaar Berend Hendriks (1918-1997), waardoor hij zijn kennis over de monumentale kunst kon verdiepen. In 1958 vestigde René Karrer zich als zelfstandig kunstenaar. 

Vanaf eind jaren vijftig realiseerde Karrer een groot aantal monumentale werken in diverse technieken. Beroemd werd hij vooral met zijn mozaïeken. Aanvankelijk maakte hij uitgesproken figuratieve mozaïeken van baksteen en/of keramiek. Vanaf midden jaren zestig werd zijn werk abstracter. Dit latere werk valt vaak op door hun dynamische compositie en het gevoelige materiaalgebruik. Karrer heeft diverse kunstwerken in Amsterdam gerealiseerd. Daarnaast is zijn werk te vinden in Beverwijk, Alkmaar, Santpoort, Wijk aan Zee, Hoogeveen, Biddinghuizen en Geleen. 

Van 1979-1992 was Karrer als docent techniek verbonden aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam. In de loop der jaren heeft hij niet alleen monumentale kunst gemaakt, maar zich daarnaast ook toegelegd op het bouwen van zweefvliegtuigen. Toen hij vanwege een kleine hartruis niet meer zelf solo mocht vliegen, heeft hij besloten om in zijn beschikbare vrije tijd ook violen te gaan bouwen. René Karrer overleed op 14 augustus 2013 in Amsterdam.