Door de techniek naar de natuur

Plaats: Marknesse

Locatie:

Kunstenaar: Herman Nieweg

Materiaal: beton en ijzer

Jaar: 1970

Beschrijving:

In maart 1968 droeg de Deltadienst van rijkswaterstaat het waterloopkundiglaboratorium de Voorst het onderzoek naar de afsluiting van de Oosterschelde op. Speciaal voor het Oosterschelde onderzoek was een instrument ontwikkeld, dat zowel de stroomsnelheid als de stroomrichting kon meten. De elektronische meet-en regelapparatuur, die nodig was om betrouwbare resultaten te verkrijgen, kon alleen functioneren in een afgesloten ruimte. Op het terrein werd in 1969 een hal gebouwd, een beton constructie met een oppervlakte van 2,5 hectare. In de Oosterscheldehal werd een overzichtsmodel van de Oosterschelde (M1000) en een detailmodel van het tracégebied van de toekomstige Oosterscheldedam (M1001) aangelegd. Het water dat in de modellen gebruikt werd was afkomstig uit een reservoir met een inhoud van 2000 m³. Een pompinstallatie bestaande uit 15 pompen ontrok het water aan het reservoir en bracht het naar de Oosterscheldehal.

Op 7 januari 1970 werd de Oosterscheldehal geopend door de directeur van het Waterloopkundig laboratorium, ir. H.J. Schoenmaker. Ter gelegenheid van de opening bood de aannemer een kunstwerk aan dat gemaakt was door Herman Nieweg. De kunstenaar gaf het kunstwerk het motto "door de techniek naar de natuur" mee. Hiermee refereerde Nieweg aan de onderzoeken die in het Waterloopkundig laboratorium uitgevoerd werden. Diezelfde dag werd ook een nieuw kantoor in gebruik genomen waarbij in de kantine een plastiek onthuld werd dat eveneens door Nieweg werd gemaakt. De betonnen elementen zijn voor en achter een stalen raamwerk bevestigd. De figuren zijn geschilderd in de primaire kleuren rood, geel en blauw. 

Toen de Oosterscheldehal in 2008 gesloopt werd zijn de kunstwerken gered. Tegenwoordig hangen ze in het koelhuis van een fruitteler in Kraggenburg.

Kunstenaar

Herman Nieweg werd op 13 april 1932 in Steenwijkerwold geboren. Nieweg studeerde binnenhuisarchitectuur aan de Academie voor Beeldende Kunst in Rotterdam, waar hij leerling was van Frieda Koch (1923) die hem in aanraking bracht met keramiek. Zijn voorliefde voor de keramische discipline is sindsdien nooit meer weggeweest. Nieman legde zich meer en meer toe op de keramiek en beeldhouwkunst. In de binnenhuisarchitectuur voelde hij zich te veel geremd, omdat het een gebonden kunst is. Autonome beelden en monumentale opdrachten werden door Nieweg zowel in beton, dat in een mal gegoten werd, als in keramiek uitgevoerd. Als kunstenaar is Nieweg autodidact.

Het oevre van Nieweg bezit een sterke relatie met landschapsarchitectuur en bouwkunst. Ruimtelijk denken is zijn tweede natuur, maar daarnaast maakt hij ook humoristische mensbeelden, ludieke taferelen, speelse tableaus, abstracte en non-figuratieve sculpturen, geabstraheerde groeivormen en speelobjecten. Bron: Capriolus

Nieweg woonde en werkte in Giethoorn en was als docent verbonden aan CeleCentrum in Zwolle. Op 13 juni 1967 werd Dorpshuis 'De Klenke' (later 't Polderhuis) in Bant geopend met in de hal een 2 m hoog keramisch wandplastiek van de hand van Herman Nieweg. Op 5 januari 1970 werd in het Waterloopbos in de Noordoostpolder een nieuw kantoor in gebruik genomen waarbij in de kantine een plastiek van Nieweg werd onthuld. Diezelfde dag werd in de Oosterscheldehal een door de aannemer aangeboden kunstwerk overgedragen dat eveneens door de kunstenaar werd gemaakt. In december 1970 werd de nieuwbouw van 't Voorhuys in Emmeloord in gebruik genomen met in de voorgevel een betonreliëf dat gemaakt was door Nieweg. Na 33 jaar verlieten Herman Nieweg en zijn vrouw Lidy, begin jaren negentig, Giethoorn om in het Portugese Monchique te gaan wonen waar hij enkele grote bakovens bouwde. Het was zijn bedoeling zich volledig op handgestookte keramiek te gaan concentreren. Lang heeft Herman Nieweg niet in zijn nieuwe domein kunnen werken. Hij overleed op 28 mei 1999, 67 jaar oud.

Bekend werk van Herman Nieweg is o.a. '3 Zuilen met vogel' (1973) in Assen en 'Het Reliëf' aan de stadsmuur in Zwolle. Naast de Stilo Sporthal in Assen staat 'Zuil' (1979), in Vollenhove hangen de keramische reliëfs 'Hoedster met kuikens' (1973) en 'De Uilenboom' (1974) en in Sint Janskllster, 'Twee vogels' (1975). Aan de muur van het voormalig gemeentehuis in Heino (1982) en aan basisschool het Kompas in Steenwijk hangt eveneens een keramisch reliëf (1983).