Urk in Beeld

Plaats: Urk

Locatie: De Singel

Architect: Geert Weerstand

materiaal: natuur-, keramische steen

Jaar: 2011

Beschrijving:

In 2010 werd het gemeentehuis op Urk uitgebreid en intern verbouwd. Geert Weerstand kreeg de opdracht om een groot mozaïek te maken voor de westgevel van het gemeentehuis. Weerstand koos voor een rond mozaïek met een doorsnede van bijna vier meter. Het is een tafereel van de haven van Urk uit vroegere tijden.

Op de achtergrond keren de botters huiswaarts. Rechts op de voorgrond boet een visserman een net onder het toeziend oog van twee andere vissermannen. De boetende man draagt een gestreept roodbaaien hemd, een 'baadje' in de Urker taal, op een zwarte broek. De staande mannen dragen een wijde geplooide broek die tot net onder de knie reikt. Hieronder dragen zij een blauwe tussenbroek die de typische uitstaande vorm aan de bovenbroek geeft. De broeksband van de bovenbroek (klepbroek) sluit met twee grote, bolle zilveren knopen die door een schakel aan elkaar verbonden zijn. Het kraagloze jasje, 'rökkien', wordt met 7 zwarte knopen geloten en staat van boven wat open, waardoor het 'boatjen' zichtbaar is. Op dit 'boatjen'is een 'beffe', een opstaand boordje van rode baai, genaaid die met twee gouden keelknopen is gesloten. Om de hals dragen zij een opgerold zijden 'doekien' waaraan een gouden ring, vanouds de trouwring, geschoven is. De mannen dragen doordeweeks dikke zwarte gebreide kousen tot over de knie en op zondag gebreide opengewerkte kousen. De lage zwarte leren instapschoenen, die van binnen van rood leer zijn, worden gesloten met een strikje. Geert Weerstand heeft op het tafreel twee toenmalige wethouders afgebeeld. De man rechts, met een 'viltjen', een lage zwarte hoed, op het hoofd is Klaas Kramer. Links staat Jan Koffeman, hij draagt een karpoets, een zeemansmuts oorspronkelijk van lamsbont, met 3 strikjes aan de voorkant. De karpoets werd 's winters gedragen en het viltjen zomers. Om identificatie, als de visser na verdrinking ergens gevonden werd, mogelijk te maken was op de splitrand van het baadje de naam van de drager aangebracht en op de zwarte kousen de initialen.

Links van het groepje vissermannen maken twee Urker vrouwen een praatje. De vrouwen zijn gestoken in de Urker streekdracht. Zij dragen volgens de Urker traditie  een zwarte onderborstrok met korte mouwen, het 'liffien' en daaroverheen een blauwe 'milde' of 'middelde', een korset. Daaroverheen komt een gekleurde 'kraplappe', twee aan elkaar genaaide, aan de schouders iets gerimpelde lappen, die nagenoeg het hele bovenlichaam bedekken. In het midden van de 'kraplappe' bevindt zich een borduursel, 'artjen'. De rokken van een Urkerin bestaan uit een blauwe onderrok, een tussenrok en een zwarte bovenrok met daaroverheen een 'boezel', een wit gestreept schort op doordeweekse dagen en zwart op zondag. De linker vrouw draagt alleen een ondermuts op haar hoofd, die bestaat uit een wit kapje met rondom een zwarte rand met wit gewerkt randje. De rechter vrouw draagt over haar ondermuts een zilveren oorijzer met daaroverheen een witte overmuts, een 'hulle', met gegeelde kant en dessien. Het dessien is een rondom de bol gelegde, ingerimpelde strook zijde, satinet of tubé, voorzien van een gestikt zwart werkje langs de rand. De hul wordt met twee gouden speldjes aan het oorijzer vastgemaakt.

De Urker dracht staat bekend om de soberheid, waarin zwart de overhand heeft. In het verleden was de Urker klederdracht veel kleurrijker en kwam zwart er bijna niet in voor. De versobering vond met name aan het eind van de 19e eeuw plaats. Urk werd toen getroffen door een aantal grote scheepsrampen, waarbij bijna het hele eiland in rouw werd gedompeld en de kleding hierop werd aangepast. Ook de ingetogenheid van het Calvinisme heeft aan de verandering bijgedragen. Bron: Klederdracht Magazine augustus 2017.

Op 29 april 2011 werd het kunstwerk 'Urk in beeld' door oud-wethouder Klaas Kramer officieel onthuld. Kramer was project-wethouder tijdens de verbouwing van het gemeentehuis.

Kunstenaar

Geert Weerstand werd op 7 november 1948 op Urk geboren. Op 16-jarige leeftijd lag hij voor een blindedarm operatie in het Ziekenhuis in Emmeloord en boven zijn bed hing een mozaiek van een zwarte kat. Dat sprak hem zo aan dat hij besloot dit ook eens te gaan proberen. Zijn vader noemde kunst een vak voor luie mensen. Daarom ging Geert ook de bouw in, als metselaar en tegelzetter, maar zijn hart lag bij het fröbelen met steentjes. Zijn moeder begreep dat. In een interview vertelde Geert dat hij het artistieke van haar heeft. In 1975 besloot Geert Weerstand om als hobby mozaïeken te gaan maken. Hij werkte tot 1981 als tegelzetter in de bouw. Daarna is hij als sociaal werker werkzaam geweest bij de stichting ‘Tot Heil des Volks’ in Amsterdam. Professionele kunstenaars brachten hem de ambachtelijke kant van het pottenbakken, boetseren en brandschilderen bij. In 1986 nam hij het besluit om van zijn hobby zijn beroep te maken en liet zich als kunstenaar bij de Kamer van Koophandel inschrijven. Dezelfde dag kreeg hij een uitnodiging van een visbedrijf. Ze wilden iets artistieks in de hal van de nieuwbouw hebben. In 1997 begon hij, samen met zijn zoon Simon, een natuursteenbedrijf, dat hij in 2008 aan Simon overdeed. Sindsdien richt Geert Weerstand zich helemaal op de kunst. Eerst werkte hij met tegelafval dat in de mozaieken een nieuwe bestemming kreeg. Tegenwoordig maakt hij mozaïeken van glas.

Weerstand krijgt veel opdrachten van particulieren en bedrijven. Wanneer je door Urk loopt kom je overal het werk van de kunstenaar tegen. Bij Visserijbelangen ligt een bijzondere granietvloer met een prachtige decoratie. op de gevel van Bakkerij Brouwer, in de hal van Talma Haven, aan de buitenzijde van het gemeentehuis van Urk, in het bedrijfspand van Profinis aan het Spijk en bij de Firma Sinke in Emmeloord vind je muurmozaïeken. Voor de Bethelkerk maakte hij een glasmozaïek. Ook voor onderwijsinstellingen heeft Weerstand kunstwerken gerealiseerd. Zo bevindt zich op de kopgevel van de Cornelis Zeemanschool een mozaïek van de UK 284 en staat bij de Pieter Zandt Scholengemeenschap op Urk een sculptuur. Sinds september 2014 vind je aan de achterkant van de trap in de Christelijke Scholengemeenschap 'Vincent van Gogh' in Assen een 10 x 3 meter groot mozaïek dat hij samen met zijn neef Okke Weerstand gerealiseerd heeft. Naast Vincent van Gogh zijn de belangrijkste inspiratiebronnen voor Weerstand zijn familie, zijn geloof en het dorp Urk. 

Geert Weerstand is autodidact (= iemand die zichzelf geschoold heeft). Weerstand onderscheidt zich in zijn vakgebied als een veelzijdig man op het gebied van tegel- en mozaïek, kunstwerken in keramiek, glas en natuursteen. De grote passie van Geert is het leven en werk van Vincent van Gogh. De kunstenaar heeft een permanente expositie in zijn "Van Gogh kelder" op Urk.