De mens en zijn polder

De mens en zijn polder
De mens en zijn polder De mens en zijn polder De mens en zijn polder De mens en zijn polder

Plaats: Nagele

Locatie: Ring 23

Kunstenaar: Willem Hoogeveen

Materiaal: metaal, hout, kunstgras

Jaar: 2012


Beschrijving:

In 1942 viel de Noordoostpolder droog. Ter ere van het 70-jarig jubileum van de drooglegging van de Noordoostpolder voerde de kunstenaar Willem Hoogeveen in 2012 twee tijdelijke kunstprojecten uit onder de titel 'De mens en zijn polder'. Tijdens het tulpenfestival dat eind april gehouden werd, vervaardigde hij een kunstwerk in een bloeiend tulpenveld op de akker van Jeroen Schutte aan de Monnikenweg bij Nagele. Door een deel van de tulpen op de akker te koppen, ontstond een rood-groene afbeelding van 60 m hoog en 100 m breed van de mens die zijn polder uit de Zuiderzee haalt en een vis die de gevolgen van de drooglegging gadeslaat en symbool staat voor de gevolgen van de polder voor de vissersgemeenschap van Urk. De Zuiderzee verzwolg het land, maar de mens heroverde het weer op het water. Het kunstwerk was alleen vanuit de lucht zichtbaar.
 
Willem Hoogeveen vertelde destijds: "De mens haalde zeventig jaar geleden de Noordoostpolder uit de Zuiderzee. Dit jaar herdenken we de drooglegging in 1942. Een kunststuk bedacht door Lely, gemaakt door duizenden naamlozen en vervolgens opgebouwd door pioniers en de bewoners". Het werk is wat Hoogeveen betreft een eerbetoon aan de dijkenbouwer, pionier, boer, automonteur, leraar, verpleegkundige en iedereen die erbij betrokken was en is. "Voor alle mannen en vrouwen die tot nu toe van de polder iets moois maakten". 
 
Van 5 t/m 9 september 2012 vond in Emmeloord het Pieperfestifal plaats. Op verzoek van het organisatiecomité plaatste Willem Hoogeveen op 3 september twee tijdelijke kunstwerken in de stadsgracht van Emmeloord tussen de Leeuwenbrugen de Geuzenbrug. Weer was een mens te zien die de polder uit het water trekt, nu driedimensionaal. De mens stond tot zijn onderbenen in de gracht en tilde zo de Noordoostpolder uit het water. De gekleurde planken die als een waaier achter de figuur zaten, waren een ode aan de poldermensen. "Ze plaatsen de mens op een voetstuk en stellen alle mensen voor die hielpen de polder te ontwikkelen". Het tweede kunstwerk 'Ode aan de vergeten helden' bestond uit negen dobberende schoppen die voor 'De Mens' in de stadsgracht geplaatst waren. Deze schoppen zijn sinds juli 2021 in het Voedselbos in Emmeloord te vinden.

Het kunstwerk 'De mens en zijn polder' staat sinds eind 2012 in Nagele. Van 4 november 2012 tot 27 januari 2013 vond in museum Nagele de expositie 'Een glimlach in de polder' plaats. Willem Hoogeveen exposeerde schilderijen en beelden. Als blijvende herinnering aan de drooglegging van de Noordoostpolder staat het kunstwerk sindsdien voor het museum. Een robuuste figuur die de polder uit de Zuiderzee heeft gehaald, die de groene polder op handen draagt en beschermt. De figuur is opgebouwd uit houten latjes rond een metalen frame. De latjes moeten de diversiteit van de afkomst van de mensen verbeelden, die samen meegeholpen hebben om de polder droog te leggen. Ze kwamen uit het hele land en stonden samen met hun benen in de klei. Maar zoals te zien is, is de mensfiguur niet af. "Wanneer hij af zou zijn, zou dit suggereren dat de polder af is. En dat is niet zo". De polder ontwikkelt zich steeds verder. Volgens de kunstenaar zijn de inwoners van het gebied nog dagelijks bezig de polder vorm te geven en op te bouwen, maar ook met de strijd tegen het water. "Het IJsselmeer, de vroegere Zuiderzee, klopt met stormen en in tijden van hoog water aan de dijken en dagelijks moet er gepompt worden om het waterpeil in de polder niet te veel te laten stijgen, zodat we droge voeten houden. Een kunststuk van de mens, die tijdens de Tweede Wereldoorlog tot iets moois in staat was. Toen doken hier immers veel mensen onder".

Bronnen: de Noordoostpolder, de Stentor, Pieperfestival.nl-StEP Noordoostpolder en Omroep Flevoland
 
Kunstenaar

Wilhelmus Johannes Arnoldlus Maria (Willem) Hoogeveen is op 15 augustus 1946 in Stompwijk geboren. In zijn jeugd volgde hij een opleiding tot metaalbewerker en heeft dit beroep enkele jaren uitgeoefend. Toen hij werkeloos werd ging hij werken bij Loesje, en schreef teksten voor de posters. Daar leerde hij creatief denken. Hij ging schilderen en maakte objecten. Zo is hij in de kunst verzeild geraakt en vestigde zich als beeldend kunstenaar in Emmeloord.

Schilderen en drie dimensionale beelden maken gaf Willem Hoogeveen de vrijheid en ruimte die hij zocht. Hij maakte voor zijn kunst vaak gebruik van herkenbare vormen zoals mensen, handen, dieren, boten of gereedschap. Hierbij hield hij wel het gevoel voor de realiteit in het oog, maar gaf er een eigen draai aan zodat het allemaal net even anders is. Willems werk is kleurig, helder, luchtig, optimistisch met de realiteit van het leven als basis. De kunstwerken van Hoogeveen tonen zijn maatschappelijke betrokkenheid. In zijn duidelijk herkenbare stijl reageerde hij op de maatschappij en schopte er graag een beetje tegenaan. Daarnaast heeft de weidse vlakten van de Noordoostpolder, opgebouwd vanuit een ritme waarop je de klok gelijk kunt zetten, hem altijd gefascineerd, met genoegen doorbrak hij deze saaiheid. Kunstwerken van Willem Hoogeveen zijn o.a. te zien in Rutten (Dorpsgevoel, 2004), Emmeloord (De Soep, 2009 en Ode aan de vergeten helden, 2012 ), Kraggenburg (Monumenten Kraggenburg 60 jaar, 2011), Nagele (Mens en zijn polder, 2012) en langs het Ketelzwerfpad en Nieuw Verleden. Langs het Ketelzwerfpad, nabij Ketelmeerweg 5, heeft hij 'Trabant' in klei (2007), 'Museum van Greetje' (2007), 'Surfvogel' (2013) en samen met Cor Sonke 'Vikingschip' (2007) gerealiseerd. Langs Nieuw Verleden, de kunstroute langs het Pionierspad, staat het kunstwerk 'Drie bomen en een stekje' (2011). Eind 2016 exposeerde Hoogeveen aan de Steenwijkerweg het kunstwerk 'de mussen'. Volgens hem kan 'getwitter' beter overgelaten worden aan vogels, want tussen mensen loopt het altijd maar uit de hand. 'De mussen' staan tegenwoordig ook aan de Ketelmeerweg. Het Ketelzwerfpad is sinds december 2020 ingekort waardoor de route niet meer langs de kunstwerken van Hoogeveen loopt. De nieuwe route, waarlangs het kunstwerk 'Bankje' staat, heet Sluitgatpad.

Hoogeveen heeft veel 'tijdelijke' kunstprojekten bij bijzondere evenementen in de Noordoostpolder gemaakt. In deze projecten stond vaak 'de mens' centraal. Zo voerde hij in 2012 twee tijdelijke kunstprojecten uit. Na afloop van project is het kunstwerk 'De mens en zijn polder' semi permanent voor museum Nagele opgesteld. Het tweede kunstwerk 'Ode aan de vergeten helden' kreeg in 2021 een plek in het Voedselbos in Emmeloord. Van 30 juli tot begin november 2014 stond het tijdelijk kunstwerk 'Mens' bij de rotonde Steenwijkerweg-Vollenhoverweg bij Marknesse. Het kunstwerk is ook op het perceel aan de Ketelmeerweg geplaatst. In 2015 maakte Hoogeveen samen met zijn broer Arnold in een geel tulpenveld bij Rutten een schaliegas kunstwerk. Op het kunstwerk was een persoon te zien die bij een boortoren vandaan naar een zon toe vlucht. Hiermee verbeeldde Hoogeveen de wens van de inwoners van Noordoostpolder; geen schaliegas, wél energie van zon en wind. In 2015 werd bij Hoogeveen een tumor in zijn ruggenmerg weggehaald waardoor hij een incomplete dwarsleasie opliep. Sindsdien moest hij de uitvoering van zijn kunstwerken aan anderen overlaten.

Van 30 november 2017 t/m 25 februari 2018 werd in Museum Nagele de expositie ‘Een fascinerende nieuwe wereld' gehouden. Willem Hoogeveen ontwierp als onderdeel van de expositie drie taferelen, 'feest, vissen en toekomst', die tijdelijk aan de drie toegangswegen naar Nagele geplaatst werden. In 2017 werd in de Noordoostpolder '75 jaar droog' gevierd en de vissen waren de eerste vluchtelingen uit de polder, zij moesten vluchten uit de polder omdat het water weg was en kwamen 75 jaar later terug om te kijken wat er van geworden is. In april 2020 stond in één van de tulpenvelden van de Noordoostpolder de boodschap HOU VOL. De gemeente Noordoostpolder wilde tijdens de coronacrisis haar inwoners steunen en vroeg Hoogeveen een kunstwerk te ontwerpen. De tekst kreeg hij aangeleverd van de gemeente en het teken van het coronavirus verzon hij erbij. Het laatste kunstwerk dat hij gerealiseerd heeft was voor de 16e editie van de kunstroute in Natuurpark Lelystad, met het thema ‘Overbruggen’. Daarvoor maakte hij twee vogels, één op een ladder en de andere aan een polsstok. Die komen naar elkaar toe. Hoogeveen tekende de vogels en zijn zwager Wim Keuper uit Rutten zorgde voor de uitvoering in hout. 

Willem Hoogeveen overleed 7 september 2020 in zijn woonplaats Emmeloord. Hij is 73 jaar geworden.