Oud op Nieuw

Plaats: Nagele

Locatie: Ploegstraat

Kunstenaar: Joost van Hezewijk

Materiaal: staal

Jaar: 1990

Beschrijving:

Op 23 november 1990 werd bij het informatiecentrum Nieuwland in Lelystad de tentoonstelling "Holland Atlantis, polderlandschap in perspectief" geopend door commissaris van de Koningin Han Lammers en door ir. Gerrit Blom, directeur-generaal Rijkswaterstaat van het ministerie van verkeer en waterstaat. Gedurende twee jaar was de tentoonstelling te zien in een speciaal hiervoor neergezette en aangepaste loods van het type dat veel gebruikt was bij de drooglegging van de polders. De expositie schetste aan de hand van foto's een beeld van het ontstaan van het landschap in de vier IJsselmeerpolders. De naam van de tentoonstelling verwees naar het door de Griekse filosoof Plato (ca. 427 – 347 v. Chr.) beschreven 'ideale continent' Atlantis. Bij het ontwikkelen van elk van de IJsselmeerpolders is ernaar gestreefd een zo mogelijk even ideale samenleving en leefomgeving als Atlantis te scheppen. Aangezien de ideeën hierover elk decennium ingrijpend wijzigden, ontwikkelde het landschap van elk van de polders ook een geheel eigen karakter".

Bij de expositie hoorde ook een kunstproject. Om de relatie tussen afbeelding en werkelijkheid te versterken werden op drie punten in Flevoland zeecontainers neergezet die door kunstenaars als "kijkdozen" werden ingericht. Op een landtong bij gemaal De Blocq van Kuffeler in Almere stond van 1990-1992 de container 'De zee als besloten ruimte' die gemaakt was door Marjolein de Groen (1961). Op de afscheiding van de Knardijk en de Vogelweg, in overblijfselen van de havenkom van een werkhaven uit de tijd van de inpoldering, stond de kunstcontainer 'Een dijk van bladgoud' van José Pelzers (1958). Half november werd op initiatief en kosten van de provincie Flevoland in Nagele de container 'Oud op Nieuw' geplaatst, die gemaakt is door de kunstenaar Joost van Hezewijk.

Van Hezewijk sneed de zijkanten van de 4 meter diepe en 1,5 meter hoge zeecontainer open, zo ontstond een kooi van bandstaal. De stalen kooi werd tussen vier poten van 4 meter lang gehangen, om zo de standaard bouwhoogte van Nagele te verkrijgen (2 bouwlagen). Volgens van Hezewijk: "een zwevende tweede woonlaag". Voor de kunstenaar is de kooi in zijn rechtlijnigheid een verbeelding van het functionalistische Nagele, dat hij als een 'stedenbouwkundig juweel' beschouwt. Het kunstobject drukt de relatie tussen oud en nieuw in de Noordoostpolder uit. De kunstenaar wil de beschouwer er ook op wijzen dat het zo rationele Nagele precies midden tussen de voormalige eilanden Schokland en Urk ligt. In de kooi, die het nieuwe land voorstelt, hangt een plattegrond van Schokland op de hoogte van het voormalige zeeniveau. Schokland, dat het oude land belichaamt, wordt door de kooi (het nieuw land) letterlijk en figuurlijk gekoesterd en beschermd maar ook gevangen gehouden. In 1942 viel de Noordoostpolder droog. Het oude Schokland kwam toen op het nieuwe land te liggen. Het voormalig eiland ligt wel wat hoger dan de rest van de polder, net zo hoog als die kleine strook in het kunstwerk. Van Hezewijk heeft de spanning tussen culturele en natuurlijke vormen in het landschap op een speelse wijze uitgebeeld. 

Tijdens de jaarwisseling 1990-1991 verdween de kunstcontainer uit Nagele. Enkele dagen daarna werd de kunstcontainer teruggevonden in de Gesteentetuin in het Schokkerbos. Hij bleek vakkundig verwijderd en was onbeschadigd. Half januari werd het kunstwerk weer terug geplaatst in het dorp. Dat een aantal inwoners het kunstwerk niet aantrekkelijk vond bleek uit het bord dat zij tussen de palen hadden gehangen en waarop stond: "Wij vinden dit soort kunst niet mooi, ƒ 60.000,- is wel erg veel voor zo'n apekooi."

Bronnen: Digibron, 'Een kunstreis door Flevoland'; 'Flevo kunstkaart'; De Noordoostpolder

Kunstenaar

Joost van Hezewijk is in 1961 in 's Hertogenbosch geboren. Nadat hij aan de Landbouwuniversiteit Wageningen als landschapsarchitect is afgestudeerd, volgt hij in de jaren ’80 van de twintigste eeuw, een studie aan de Academie voor Kunst en Industrie (AKI) in Arnhem. Daar volgde hij een opleiding aan de afdeling Architectonische vormgeving/monumentaal, die gericht was op kunst in de openbare ruimte. In 1988 maakt Van Hezewijk in zijn afstudeerproject een herontwerp van Zeewolde waarin hij stedebouw, landschapsarchitectuur en landschap combineert. 

Door zijn dubbele opleiding onderzoekt Van Hezewijk de openbare ruimte vanuit meerdere invalshoeken, resulterend in opdracht-gebonden kunst en vrij werk. Omdat hij zowel landschapsarchitect als kunstenaar is maakt dit voor hem mogelijk om opmerkelijke grensoverschrijdingen in zijn werk toe te passen. Van Hezewijk geeft er de voorkeur aan het landschap te gebruiken als drager en medium van kunst. Zijn opdracht-gebonden werk varieert van grootschalige landschappelijke ingrepen tot kleinschalige kunstopdrachten. De manier waarop de openbare ruimte zich aan ons openbaart en hoe wij ons daarin gedragen legt hij in zijn vrije werk vast door middel van sculpturen, fotografie en video. Daarnaast vindt hij het belangrijk om een jonge generatie ontwerpers te inspireren en zijn kennis en ervaring met hen te delen en geeft regelmatig les aan verschillende academies.

In 1995 won Joost van Hezewijk in de categorie stedenbouw en landschapsarchitectuur de basisprijs 2 Prix de Rome. In 2009 werd van Hezewijk aangetrokken om te adviseren bij de realisatie van het kunstwerk van de Britse kunstenaar Anthony Gormley in Lelystad, dat op 17 september 2010 onthuld is. In het voorjaar van 2010 werd Joost van Hezewijk geselecteerd om een landartproject te ontwikkelen ten noorden van vliegveld Teugen. Op 6 juli 2012 is het kunstwerk KIJK onthuld.