Zeilschepen

Zeilschepen
Zeilschepen Zeilschepen Zeilschepen Zeilschepen Zeilschepen Zeilschepen Zeilschepen Zeilschepen

Plaats: Creil

Locatie: Noorderringweg

Kunstenaar: Eric Claus

Materiaal: brons

Jaar: 1984


Beschrijving:

In maart 1982 lieten de inwoners van Creil aan het A.D. van Eckfonds weten in aanmerking te willen komen voor een kunstwerk. Omdat men meende met de mening van de bevolking rekening te moeten houden werd begin 1983 een kunstcommissie gevormd onder leiding van Rian Hermes en Nico Lemson, waarna de inspraakprocedure op gang kwam. Zo'n 40 à 50 kunstenaars hadden zich voor de opdracht ingeschreven. Maar tot een keuze kwam het niet, de ontwerpen waren bijna allemaal abstract. De Creilenaren wilden echter geen abstracte- maar een figuratieve voorstelling. Het was inmiddels 1984 toen het A.D. van Eckfonds contact opnam met de kunstenaar Eric Claus. 

In april kwam Claus met een in brons gegoten schets die het resultaat was van het samenvoegen van ideeën van de dorpelingen en de kunstenaar zelf. Het dorpsbestuur gaf zijn goedkeuring. Wethouder Dirk de Wit, zelf inwoner van Creil en voormalig bestuurslid van de vereniging van Dorpsbelang Creil, zette vervolgens in de hoedanigheid van voorzitter van het A.D. van Eckfonds, zijn handtekening onder de opdracht. In twee maanden tijd werd het kunstwerk gerealiseerd. Het kunstwerk was een geschenk van het A.D. van Eckfonds voor het dorp ter gelegenheid van het 30-jarig bestaan. Het jubileum werd van 16 t/m 23 juni 1984 gevierd. Als kroon op het feest werd op 23 juni het kunstwerk 'Zeilend' onthuld, zoals de plastiek tijdens de plechtigheid genoemd werd. Wethouder Dirk de Wit bediende met enkele handels de betonpompkraan van de firma Faber uit Creil en onthulde daarmee het kunstwerk van twee bronzen zeilschepen met gehesen zeilen, dat destijds op het grasveld aan de Iglo Tademastraat stond. De betonnen fundering waarop het kunstwerk geplaatst was, was gestort door de firma Loosman uit Creil. 

Tijdens de onthulling werden opmerkingen gemaakt over de merkwaardige stand van de zeilen. Men zou de kunstenaar kunnen verwijten dat hij geen verstand van zeilen zou hebben, maar Eric Claus verzekerde echter dat het hier slechts gaat om een fantasieschip dat bepaalde herinneringen en beelden uit vervlogen tijden kan oproepen. Eric Claus heeft zijn inspiratie geput uit de platbodems die vroeger de Zuiderzee bevoeren. Zijn kunstwerk is mede om die reden geplaatst op een 3,40 m hoge stalen paal. Het kunstwerk zelf is 1,60 m hoog en 1,90 m lang. Het kunstwerk 'Zeilschepen', zoals het tegenwoordig heet, heeft een symbolische functie. Het beeld koppelt de dorpsgemeenschap met haar verleden. De hoogte van de sokkel werd bepaald door de gemiddelde waterhoogte op deze plek vóór de inpoldering van de Noordoostpolder, de hoogte waar vroeger de schepen op de Zuiderzee voeren. Eric Claus is naast beeldhouwer ook medailleur, wat terug te zien is in 'Zeilschepen'. Zijn benadering is meer die van graficus dan die van beeldhouwer. De bootjes zijn 'plat' en grafisch vormgegeven. Lijnen en richtingen bepalen meer dan volume dit beeld. Door de open vorm maakt het kunstwerk 'Zeilschepen' een lichte indruk. De schuine lijnen in de dynamische compositie suggereren beweging. Het lijkt erop dat Claus bij het kunstwerk Zeilschepen voortgeborduurd heeft op een soortgelijk kunstwerk van twee Hasselter aken dat hij in 1981 maakte en in Hasselt staat.

Tijdens de reconstructie van Creil in 1992 is het kunstwerk naar de huidige plek aan de Noorderringweg verplaatst. Volgens ingewijden staat het kunstwerk op deze nieuwe plek hoger dan aan Iglo Tademastraat. Daardoor is het 'waterpeil' van de voormalige Zuiderzee ook hoger geworden. De 'Zeilschepen' zijn het symbool van Creil. Bestuursleden die afscheid nemen van Dorpsbelang krijgen als dank voor hun bewezen diensten 'de scheepjes van Creil' uitgereikt die gemaakt zijn door het Kunstenmakers Collectief Creil.

Kunstenaar

Eric Claus is op 3 juni 1936 in Haarlem geboren. Al op zijn 13e begon hij zijn opleiding aan de Grafische School in Amsterdam en vervolgde zijn studie van 1952 - 1954 aan de Rijksnormaalschool voor tekenleraren in Amsterdam. Zijn aanleg voor grafiek en letters kreeg hier de ruimte en is in heel zijn latere werk goed herkenbaar. Van 1955 - 1960 studeerde hij aan de Rijksacademie in Amsterdam. Daar kreeg hij les van de beeldhouwers Piet Esser (1914-2004) en Paul Gregoire (1915-1988), die beiden een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan zijn artistieke vorming. Vrijwel onmiddellijk nadat hij de academie verlaten had, vond zijn talent erkenning. In 1961 won hij de Sportprijs van het Prins Bernhardfonds en in 1962 de eerste prijs van de Vereniging voor Penningkunst met het ontwerp voor een herdenkingspenning voor de architect Frank Lloyd Wright. Van 1979 - 1990 was Claus als hoogleraar beeldhouwkunst verbonden aan de Rijksacademie in Amsterdam. 

Eric Claus beschouwt zichzelf als een klassieke beeldhouwer. Hij heeft het vakmanschap hoog in zijn vaandel staan en laat zich onder andere inspireren door de Griekse en Romeinse mythologie. Claus heeft een uitgesproken afkeer van abstracte kunst en is een belangrijk vertegenwoordiger van de hedendaagse klassieke beeldhouwkunst in Nederland. In zijn beelden zoekt hij naar de spanning tussen open en gesloten vorm, naar beweging en harmonie. Zijn sculpturen spelen met de omgeving en geven daar een nieuwe betekenis aan. De bronzen beelden, die hij laat gieten door Bronsgieterij Steylaert Rumpt B.V. in Waardenburg, stralen een monumentale kracht uit. Hij weet als geen ander in het zware en moeilijke materiaal eenvoudig en trefzeker een karakter te duiden. Claus heeft bekende Nederlanders zoals Koningin Beatrix, voormalig directeur van De Nederlandse Bank Wim Duisenberg, staatsman Willem Drees, voetballer Johan Cruiff en nazi-jager Simon Wiesenthal geportretteerd. Een geliefd thema in zijn werk is de Commedia dell'Arte.

Eric Claus is naast beeldhouwer ook medailleur. Hij heeft in de loop van zijn carrière een groot aantal penningen gemaakt. Zijn meesterschap komt tot uiting door de originele wijze waarop hij met letters en andere beeldelementen speelt. Zijn scholing als graficus en tekenaar spelen hierbij een rol. Claus woont en werkt in een oude school in Broek en Waterland. Hij won vele prijzen en heeft in opdracht bekende prijzen ontworpen die aan anderen werden uitgereikt, zoals de toneelprijzen de Theo d’Or en de Louis d’Or. Sinds 2005 is de Colombina, de VSCD-prijs voor de beste vrouwelijke bijrol van het Nederlandse theaterseizoen, naar zijn ontwerp. Op 6 mei 2017 kreeg Eric Claus een Koninklijke onderscheiding uitgereikt door de burgemeester van Waterland, Luzette Wagenaar-Kroon. Claus werd benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

De beelden en sculpturen van Eric Claus staan in steden en dorpen door het hele land en getuigen van het ambachtelijk meesterschap waarmee hij de speelse, trefzekere vormen van zijn bronzen beelden tot leven roept met een grote rijkdom aan ideeën. Zijn werk is o.a. te vinden in Gouda - Toernooigevecht (1965), Katwijk - het Reddingsmonument (1974), Zierikzee - zeilschip (windwijzer) op de Sint Lievenstoren (1976), Hoogezand - Luitspeler (1981), Hasselteraak (1982), Creil – Zeilschepen (1984), Den Haag - Willem Dreesmonument (1988), Utrecht, - bronzenbeeld hoofdkantoor Rabobank (1992) en in Groningen - Wachters (1994) bij het Gasunie-gebouw. In 1997 ontwierp hij de tien gulden munt Jan Steen en in 1998 stadsmunt 'Jantje' voor Den Haag. Op 15 maart 2014 werd de bronzen Pelgrimsdeur van de Onze Lieve Vrouwentoren in Amersfoort onthuld. In 2015 maakte Claus een bronzen dubbelportret van Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima dat staat in de Ledenkamer van het gebouw van de Raad van State aan het Binnenhof in Den Haag. Voor de portrettengalerij van het gebouw van de Raad van State aan de Kneuterdijk in Den Haag maakte Claus datzelfde jaar de bronzen portretten van Willem van Oranje en koning Willem-Alexander. Op 25 mei 2018 werden in Apeldoorn, bij Paleis Het Loo, de bronzen standbeelden van koning Willem III en Mary Stuart onthuld.