Mozaïek dorpswapen

Plaats: Creil

Locatie: Graaf Florislaan

Kunstenaar: Jacco Wallinga

Materiaal: marmer, Smalti

Jaar: 2006

Beschrijving:

In 1979 bestond Creil 25 jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum werd aan de dorpsbewoners gevraagd om een dorpswapen te ontwerpen. Het ontwerp van de toen 10-jarige Jacco Wallinga werd uitgekozen om als basis te dienen voor het dorpswapen van Creil. Klaes Sierksma (1918-2007), toenmalig voorzitter van de Stichting voor Heraldiek en Banistiek, heeft het ontwerp verfijnd. Jacco was heel erg geïnteresseerd in de geschiedenis van Creil en dat is terug te zien in het ontwerp. De heraldische betekenis duidt op een tweezijdig wapen met aan de linkerkant een halve oerboom die het Creilerwoud symboliseert. Rechts ervan ziet men een halve fleur-de-lis, een verwijzing naar het familiewapen van ir. Cornelis Lely die als civiel-ingenieur en staatsman de basis voor het Zuiderzeeproject legde en in 1918 het plan tot afsluiting van de Zuiderzee indiende waar de gemeente Noordoostpolder en de provincie Flevoland hun bestaan aan te danken hebben. De ruit staat symbool voor de maagdelijkheid van het jonge dorp. Het rood-wit-blauw van de Nederlandse vlag en de zeven banen van de Friese vlag verwijzen naar de twist tussen Graaf Floris van Holland en de Friese edelman Galama. De bovenkant van de ruit is omgeven door een gouden ring, met twee zilveren ploegscharen die de landbouw verbeelden. Onder de ruit is een zilveren anker afgebeeld, als zinnebeeld van de nu droge zeebodem waaraan Creil 'verankerd' is. In tegenstelling tot gemeentewapens worden dorpswapens niet door de Hoge Raad van Adel geregistreerd. Toekenning gebeurt door de gemeente, die daar in een raadsvergadering over beslist. Het dorpswapen is in 1979 aan Creil toegekend

Het dorpswapen was in mozaïek uitgevoerd door de Rotterdamse mozaïekkunstenares Antoinette Gispen (1921-2015), dochter van Willem Hendrik Gispen, de bekende ontwerper van buisstoelen en lampen. Het mozaïek werd tijdens de feestelijkheden rond het 25-jarig bestaan op de dorpswei geplaatst. Rond het mozaïek ontstonden nogal wat problemen. Het mozaïek was tijdens de feestweek nog niet helemaal klaar en moest weer terug naar het atelier van de kunstenares. Toen bleek dat de ondergrond van asbest te dun was. Daarom moest alles overgeheveld worden naar een dikkere plaat. Eind augustus 1980 werd het dorpswapen dan eindelijk definitief teruggeplaatst. Maar het kunstwerk bleek niet bestand tegen het polderklimaat en raakte in verval. De weersinvloeden hadden vat gekregen op het mozaïek waardoor de lijmlaag van de steentjes losliet. In 1982 vond men Dolf Winkler (1917-2009) uit Emmeloord via het project Mensen Zonder Werk bereid de restauratie op zich te nemen. Winkler had veel ervaring in het maken van mozaïeken. Ruim 163 uur werkte hij aan het herstel van het dorpswapen. Voorzien van een waslaag moest het mozaïek daarna weer en wind kunnen weerstaan.

In het najaar van 2005 is een groep van 7 vrijwilligers, bijgestaan door de Urker mozaïekkunstenaar Geert Weerstand, gestart met het maken van een nieuw wapen. In tegenstelling tot het wapen uit 1980, waar ook de achtergrond bestond uit mozaïek, bestaat de achtergrond van het wapen nu uit een marmerenplaat. Voor het mozaïek gebruikte men zo’n 6000 speciale glas steentjes, smalti genaamd. Smalti is een door en door gekleurde, ondoorzichtige harde glassoort die in Noord-Italië gemaakt wordt. Het glas wordt door de glasmakers volgens eeuwenoude recepten op kleur gebracht en gesmolten bij meer dan 1300^o Celsius en daarna in mallen gegoten. De gegoten glasplaat wordt vervolgens in kleine steentjes gehakt, die weer op maat geknipt kunnen worden voor het uiteindelijke mozaïek. Belangrijk bij een mozaïek is het totaalbeeld van een afstand, want mozaïeken horen niet van dichtbij bekeken te worden. Daarom is het ook niet erg als er oneffen steentjes worden gebruikt en ze niet naadloos aansluiten. Mozaïeken van Smalti worden over het algemeen niet gevoegd. Het dorpswapen heeft echter hele smalle voegen.

Het Prins Bernardcultuurfonds heeft € 2000,- bijgedragen aan het vervaardigen van het mozaïek dat tijdens de viering van Koninginnedag op 29 april 2006 op feestelijke wijze werd onthuld door Arie en Pietje de Vries, Creilenaren van het jaar 2005.