Bevrijdingsboom

Bevrijdingsboom
Bevrijdingsboom Bevrijdingsboom

Plaats: Emmeloord

Locatie: Harmen Visserplein

Maker:

materiaal: tamme kastanje

Jaar: 1946


Beschrijving:

Op het Harmen Visserplein staat een bevrijdingsboom die de inwoners van Emmeloord herinnert aan de bevrijding in de Tweede Wereldoorlog. Op 17 april 1945 werd de Noordoostpolder door de Canadese regimenten The Queen's own Rifles en La Chaudière bevrijd. De bevrijde polder werd een dag later door Albert Knipmeijer, hoofd van de Binnenlandse Strijdkrachten, aan landdrost Sikke Smeding overgedragen. Op 31 augustus 1945 werd de eerste Koninginnedag na de bevrijding georganiseerd. Onder voorzitterschap van dr. J.H Jansen werd hiervoor in Emmeloord een feestcommissie in het leven geroepen. Een jaar na de bevrijding van de Noordoostpolder nam de feestcommissie het initiatief tot het planten van een bevrijdingsboom. Als dank voor de vrijheid vond er op 17 april 1946, op de dag af een jaar nadat de polder door de Canadezen bevrijd werd, op het Harmen Visserplein een officiële plechtigheid plaats. Centraal op het plein, voor het houten dorpshuis, werd door dokter Jansen een kastanjeboom aangeplant als bevrijdingsboom. Tussen de wortels werd een fles met oorkonde geplaatst om het nageslacht te laten weten dat het hier om een bijzondere boom gaat. Op de oorkonde staat de volgende tekst:

 
Op heden, den Zeventiende April,
negentienhonderd zes en veertig
werd deze Boom geplant door
J.H. Jansen, arts te Emmeloord,
Voorzitter van de Feestcommissie
ter herdenking van de Bevrijding van de
Noord-Oost-Polder
17 - 4 - 45
 
Emmeloord       -      de Feestcommissie
 
Bron: Nopinoorlogstijd.nl

Namens de feestcommissie was de oorkonde ondertekend door de heer J.H. Avis. Ko Avis was in de Wieringermeer werkzaam bij de Rijksdienst. Die ervaring kwam hem goed van pas, toen hij in 1941 in de Noord Oostelijke Polder technisch hoofd-ambtenaar werd bij de Directie Wieringermeer afd. Noordoostpolderwerken. De eerste huizen die gereed kwamen, waren gereserveerd voor het leidinggevend personeel van de Directie Wieringermeer. In 1944 kreeg de familie Avis een woning op de hoek van de Moerasandijviestraat toegewezen. Tijdens de opbouw van de polder heeft Ko Avis veel betekend voor het culturele leven en de sport. Zo was hij o.a. betrokken bij de oprichting van Sportclub Emmeloord, de ijsclub, het muziekkorps en was voorzitter van de feestcommissie. Bron: Sportclub Emmeloord. 

De bevrijdingsboom uit 1946 gedijde slecht. Toen de boom in het voorjaar van 1969 vanwege herinrichting van het Harmen Visserplein moest wijken werd voor de bibliotheek een nieuw exemplaar aangeplant. De fles met de oorkonde werd gemakshalve niet meer in de grond gestopt. De bevrijdingsboom is een monument ter herinnering aan de geallieerde Canadese militairen die de polder in 1945 bevrijd hebben. In tegenstelling tot andere gemeenten die vanwege de Canadese nationaliteit van de bevrijders voor een esdoorn kozen omdat de Maple Leaf (esdoornblad) het nationale symbool van Canada is, werd toentertijd in Emmeloord voor een tamme kastanje gekozen. Na de herinrichting van het Harmen Visserplein zijn rondom de bevrijdingsboom esdoorns aangeplant. 

Op een bordje bij de boom staat:

BEVRIJDINGSBOOM

GEPLANT 17 - 4 - 1946

De bevrijdingsboom heeft grote cultuurhistorische waarde omdat hij verweven is met de geschiedenis van het plein. Het planten van een bevrijdingsboom of vrijheidsboom als symbool voor vrijheid en democratie, vindt in Nederland plaats sinds het uitroepen van de Bataafse Republiek in 1795. Toen stadhouder Willem V omstreeks half januari 1795 de Republiek verliet, was dat het sein voor vele zogenaamde ‘patriotten’ om de bestuursmacht over te nemen. Op 2 maart 1795 ontving het nieuwe Overijsselse bestuur het bericht van de nieuw benoemde gemeentesecretaris Willem Gerresen Bruyn, dat 'De Provisionele Representanten van het Volk te Ens' op het eiland Schokland de vlag hadden gehezen en een vrijheidsboom hadden geplant om de nieuwe tijden van 'Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap' te vieren. Ook op Emmeloord werd een vrijheidsboom geplant. Het planten en het feest kostte ƒ 29,- aan bier en jenever. Andere onkosten bedroegen 9 stuivers (9 x 0,05 = ƒ 0,45).

Op 5 mei 2005 werd ter herinnering aan de overdacht van de Noordoostpolder, op de plaats waar Knipmeijer het bestuur van de polder overdroeg aan landdrost Smeding, een plaquette onthuld.