Monument voor de naamlozen

Plaats: Luttelgeest

Locatie: Blankenhammerweg

Kunstenaar: Okke Weerstand, Geert Weerstand

Materiaal: brons, bergkristal, glas, steen

Jaar: 2011

Beschrijving:

De begraafplaats van Luttelgeest bevindt zich buiten het dorp. Dit in afwijking tot het dorpsplan uit de jaren vijftig waarin de begraafplaats in de zuidoosthoek van het dorp gepland was. Het dorpsplan van Luttelgeest, dat aanvankelijk gemaakt was door de architecten de Rijk en de Vries uit Amsterdam, werd verder ontwikkeld door stedebouwkundige Theo Verlaan. Hij bedacht aan de noordkant van het dorp een stuk bos waarin hij de begraafplaats tekende. De begraafplaats is opgedeeld in een algemeen deel en een rooms-katholiek deel. Pastoor Johan te Velde en pastor Marita Fennema hebben op 30 oktober 2011 op het rooms-katholieke gedeelte van de begraafplaatsen van Luttelgeest, Marknesse, Kraggenburg en Ens vier identieke herdenkingsmonumenten met de wijwaterkwast ingezegend.

In opdracht van de Heilige Ireneüsparochie ontwierpen Okke en Geert Weerstand een monument voor de vier begraafplaatsen. Het ging om het verwezenlijken van een tastbare en zichtbare herinneringsplek voor alle ouders en familieleden van te vroeg geboren en overleden kinderen die voorheen niet in gewijde grond begraven mochten worden. Lange tijd kende de pastorale zorg van de rooms-katholieke kerk weinig tot geen begrip voor ouders van ongedoopte overleden kinderen. Deze kinderen konden niet gedoopt worden en waren zodoende nog steeds belast met de erfzonde. De erfzonde werd volgens de katholieke leer weggewassen met gewijd water. Tot ver in de jaren zestig werden deze kinderen in ongewijde grond begraven, kregen geen gedenkteken of naam en vonden hun rustplaats meestal buiten het (gewijde) kerkhof. Voor ouders die te vroeg afscheid hebben moeten nemen van hun ongedoopte overleden kindje was er geen herdenkingsplek. Het pastoraat en parochiebestuur van de Heilige Ireneüsparochie in Marknesse heeft gemeend door het plaatsen van de monumenten, erkenning te bieden aan de naamloze kinderen en een plaats te geven aan de nabestaanden om hun dierbare te gedenken.

Okke Weerstand ontwierp een spiraal van brons met daarop edelstenen van bergkristal. Daaronder zijn twee gestileerde mensfiguren te zien die een kindje hebben mogen baren. Het kunstwerk heeft verschillende betekenissen. De uitwendige vorm staat voor de levensboom van de unieke mens. Je kunt hierin ook een navelstreng herkennen. De inwendige vorm symboliseert de moederschoot waarin baby’s als kostbare edelstenen vertoeven. De gedetailleerde bronzen vormen duiden op de levensspiraal van ieder mens, opgebouwd uit uren, dagen, maanden, jaren en is voor ieder mens verschillend van lengte. Het monument voor ongedoopte kinderen is 130 cm hoog en heeft een doorsnede van ca. 40 cm. De natuurstenen staande sokkel, gemaakt door Geert Weerstand, staat op een grondplaat. In de grondplaat zien we een blauw glazenkruis, blauw van het levenswater. De plaat staat symbool voor het fundament en de onwankelbaarheid in het geloof. Op de sokkel is de volgende tekst geplaatst:

Kunstenaars

Okke Weerstand is in 1969 op Urk geboren. Na de MAVO bezocht hij de MTS in Zwolle en ging in de bouw werken. Zijn hele leven is hij al bezig met driedimensionale kunst en bouwprocessen. Als kunstenaar is hij autodidact. Op een duo-expositie in de Vischpoort in Harderwijk in de zomer van 2008, waar zijn zus Herma samen met Relinda Kattenberg exposeerde, werd hij geraakt door het werk van Relinda. Van haar kreeg hij een blok boetseerwas. Dit was de aanleiding om in februari 2009 een workshop te volgen bij de kunstenaar Frans van der Ven uit Almere, waar hij de technische vaardigheden leerde voor het maken van een bronzen beeld. sindsdien is hij verkocht.

Net als zijn oom, de Urker kunstenaar Geert Weerstand, heeft ook Okke Weerstand een 'klik' met het werk van Vincent van Gogh. De opening van 'De Van Gogh Kelder' onder de woning van Geert Weerstand in 2009 bracht Okke Weerstand tot de inspiratie om een portret van Vincent in klei te boetseren voor zijn oom. Deze vond het zo geslaagd dat hij de buste in brons bij zijn neef bestelde voor in de Van Gogh Kelder. Dit was de eerste opdracht in brons voor Okke en tevens de start van een hele serie bronzen sculpturen naar verschillende schetsen en schilderijen van Van Gogh. Hij raakt in de ban van het boetseren en creëren van bronzen sculpturen. Als aannemer van beroep, is hij altijd gebonden aan bestek en tekeningen van de architect, maar in de beeldende kunst ervaart hij zoals hij het zelf aangeeft: "een ongekende vrijheid". Naast Van Gogh wordt  hij o.a. ook geïnspireerd door de kunstenaars Auguste Rodin en Kees Verkade en door de Urker cultuur. Weerstand probeert de emotie, het gevoel of een beweging te ‘vangen’ in zijn werk. De detaillering die hij aanbrengt is perfectionistisch en zijn weergave van emoties zijn sprekend. Okke Weerstand laat zijn beelden gieten bij Jos Stijlaart (bronsgieterij Flassh) in het Friese Rugahuizen.

Tijdens zijn eerste expositie in het Zorg- en Welzijnscentrum Het Saalicon in Creil in 2010 verkocht hij maar liefs 21 kunstwerken. Sinds september 2014 vind je aan de achterkant van de trap in de Christelijke Scholengemeenschap 'Vincent van Gogh' in Assen een 10 x 3 meter groot mozaïek van 'De Zaaier' dat hij samen met Geert Weerstand gerealiseerd heeft. In Ens, Luttelgeest, Marknesse en Kragenburg staan vier identieke kunstwerken genaamd 'Monument voor de naamlozen' (2011) en in Tollebeek staat het kunstwerk 'Verdwenen Diana' (2015). Op 12 mei 2021 werd op de plaats van voormalig Molukkenkamp Vossenbosch in Hoge Hexel bij Wierden een herdenkingsmonument van de hand van Okke Weerstand onthuld.

Geert Weerstand werd op 7 november 1948 op Urk geboren. Op 16-jarige leeftijd lag hij voor een blindedarm operatie in het Ziekenhuis in Emmeloord en boven zijn bed hing een mozaiek van een zwarte kat. Dat sprak hem zo aan dat hij besloot dit ook eens te gaan proberen. Zijn vader noemde kunst een vak voor luie mensen. Daarom ging Geert ook de bouw in, als metselaar en tegelzetter, maar zijn hart lag bij het fröbelen met steentjes. Zijn moeder begreep dat. In een interview vertelde Geert dat hij het artistieke van haar heeft. In 1975 besloot Geert Weerstand om als hobby mozaïeken te gaan maken. Hij werkte tot 1981 als tegelzetter in de bouw. Daarna is hij als sociaal werker werkzaam geweest bij de stichting ‘Tot Heil des Volks’ in Amsterdam. Professionele kunstenaars brachten hem de ambachtelijke kant van het pottenbakken, boetseren en brandschilderen bij. In 1986 nam hij het besluit om van zijn hobby zijn beroep te maken en liet zich als kunstenaar bij de Kamer van Koophandel inschrijven. Dezelfde dag kreeg hij een uitnodiging van een visbedrijf. Ze wilden iets artistieks in de hal van de nieuwbouw hebben. In 1997 begon hij, samen met zijn zoon Simon, een natuursteenbedrijf, dat hij in 2008 aan Simon overdeed. Sindsdien richt Geert Weerstand zich helemaal op de kunst. Eerst werkte hij met tegelafval dat in de mozaieken een nieuwe bestemming kreeg. Tegenwoordig maakt hij mozaïeken van glas.

Weerstand krijgt veel opdrachten van particulieren en bedrijven. Wanneer je door Urk loopt kom je overal het werk van de kunstenaar tegen. Bij Visserijbelangen ligt een bijzondere granietvloer met een prachtige decoratie. op de gevel van Bakkerij Brouwer, in de hal van Talma Haven, aan de buitenzijde van het gemeentehuis van Urk, in het bedrijfspand van Profinis aan het Spijk en bij de Firma Sinke in Emmeloord vind je muurmozaïeken. Voor de Bethelkerk maakte hij een glasmozaïek. Ook voor onderwijsinstellingen heeft Weerstand kunstwerken gerealiseerd. Zo bevindt zich op de kopgevel van de Cornelis Zeemanschool een mozaïek van de UK 284 en staat bij de Pieter Zandt Scholengemeenschap op Urk een sculptuur. Sinds september 2014 vind je aan de achterkant van de trap in de Christelijke Scholengemeenschap 'Vincent van Gogh' in Assen een 10 x 3 meter groot mozaïek dat hij samen met zijn neef Okke Weerstand gerealiseerd heeft. Naast Vincent van Gogh zijn de belangrijkste inspiratiebronnen voor Weerstand zijn familie, zijn geloof en het dorp Urk. 

Geert Weerstand is autodidact (= iemand die zichzelf geschoold heeft). Weerstand onderscheidt zich in zijn vakgebied als een veelzijdig man op het gebied van tegel- en mozaïek, kunstwerken in keramiek, glas en natuursteen. De grote passie van Geert is het leven en werk van Vincent van Gogh. De kunstenaar heeft een permanente expositie in zijn "Van Gogh kelder" op Urk.