Plaquette overdracht Noordoostelijke Polder

Plaquette overdracht Noordoostelijke Polder
Plaquette overdracht Noordoostelijke Polder Plaquette overdracht Noordoostelijke Polder Plaquette overdracht Noordoostelijke Polder

Plaats: Emmeloord

Locatie: Harmen Visserplein

Kunstenaar: onbekend

Materiaal: roestvrijstaal

Jaar: 2005


Beschrijving:

Op 17 april 1945 werd de Noordoostelijke Polder, zoals die toentertijd genoemd werd, door de Canadese 8e Brigade bevrijd. Even nog dreigde een noodsituatie te ontstaan vanwege mogelijke dijkdoorbraken in de polder. De bezetter had voor de Noordoostelijke Polder, net als voor de Wieringermeer, een eindplan in gedachten. De Duitsers brachten in de Wieringermeer op twee plaatsen in de IJsselmeerdijk munitie tot ontploffing. Het water stroomde met grote kracht de polder in, het nieuw gewonnen land verdween onder water. De Duitsers hadden in augustus 1944 gaten in de dijk bij Lemmer gemaakt waarin te zijner tijd explosieven aangebracht konden worden om het geheel op te blazen. Lange tijd deed het verhaal de ronde dat de springladingen onklaar waren gemaakt door de Poolse hulpsoldaten Lipowski, Sloma en Brillowski, die in dienst van de Duitse Wehrmacht waren, de zogeheten Hiwis de Duitse afkorting van Hilfswilligen. Nader onderzoek wees echter uit dat de Duitsers in de nacht van 16 op 17 april overhaast vertrokken zijn uit Lemmer en dat de explosieven nooit door het Sprengkommando in de dijk geplaatst zijn. De springladingen lagen op de ochtend van 17 april nog opgeslagen in de bergplaats bij de dienstwoningen van Friesesluis. De Polenweg is naar de vermeende redders van de Noordoostelijke Polder vernoemd.

De Canadezen trokken om de Noordoostelijke Polder heen. De polder werd vanuit Lemmer bevrijd omdat het Overijssels verzet tot een akkoord zou zijn gekomen met de Duitse Orts- en Sprengcommandant in Lemmer, Hauptmann Fritz Jähle, om de Noordoostelijke Polder te sparen. De Hauptmann stelde één voorwaarde: "De geallieerden zouden om de polder heen moeten trekken. Indien ze via Ramspol oprukten was hij genoodzaakt zijn bevelen uit te voeren". De Canadezen hebben gehoor gegeven aan het verzoek. Op 18 april droeg Albert Knipmeijer als commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten in de Noordoostpolder, het gezag over het gebied over aan landdrost ir. Sikke Smeding. De plechtigheid vond plaats voor het tijdelijke Raadhuis op het later naar Harmen Visser vernoemde plein in Emmeloord.
 
Zestig jaar na de capitulatie van de Duitsers werd op 5 mei 2005 een plaquette onthuld ter herinnering aan de overdracht van de door de Canadezen bevrijde Noordoostelijke Polder. Op de herinneringsplaquette, die op het Harmen Visserplein ligt op de plek waar de historische gebeurtenis plaatsvond, staat een afbeelding van het 'tijdelijk Raadhuis' met daaronder de tekst: 
 
het tijdelijk Raadhuis. 
 
Op deze plaats hebben de Nederlandsche Binnenlandsche 
Strijdkrachten het bestuur van de op 17 april 1945 bevrijde 
polder formeel overgedragen aan de heer dr. ir. S. Smeding, 
Landdrost van het Openbaar Lichaam "De Noordoostelijke Polder". 
Daarmee kwam ook in dit gebied een einde aan de Duitse bezetting. 
 
5 MEI 2005.
 
In 2010 is de 'onderduikersbank' bij de plaqette geplaatst. In 2014 werd naast het gedenkteken een plaquette onthuld ter ere van de Nederlandse veteranen.
 
 
Het 'tijdelijke Raadhuis' kwam in 1943 vanuit de Wieringermeerpolder naar Emmeloord, dat toen dorp A heette en moest van de Duitse bezetter van hout zijn. Wat zij echter niet wisten was dat binnen de houten buitenkant een stenen muur gebouwd werd, waardoor een hecht bouwwerk ontstond. Toen het klaar was werd het ingericht als kantine voor de polderwerkers en later als dorpshuis. Ook de rijkspolitie vond er onderdak. DK6 was de zetel van de Directie Wieringermeer. Op 29 april 1944 hadden 9 ambtenaren van de Directie Wieringermeer het gebouw in gebruik genomen. DK was de afkorting van Districts Kantoor. Deze waren tijdens de ontginning gevestigd in Kampen (DK1), Ramspol (DK2), Vollenhove (DK3), Kuinre (DK4), Lemmer (DK5) en Emmeloord (DK6 en DK7). In 1945 werd een gedeelte van DK6 gevorderd door het ministerie van justitie voor de behandeling van politieke deliquenten, die in de polder in kampen waren ondergebracht. Door de voortgang in het in cultuur brengen van de polder was samenwerking van de districtskantoren noodzakelijk. Met ingang van 17 februari 1948 werden de kantoren van Vollenhove, Ramspol en Kuinre opgeheven en gecentraliseerd op het DK6 in Emmeloord. DK6 heeft ook nog dienstgedaan als consultatiebureau voor de kruisverenigingen en gaf onderdak aan de bibliotheek. In 1949 kwamen ambtenaren van het Openbaar Lichaam 'De Noordoostelijke Polder' naar Emmeloord en werd het gebouw min of meer officieel 'tijdelijk Raadhuis' genoemd. Met de bouw van het politiebureau, de bibliotheek en het Stadskantoor werd het Harmen Visserplein in 1972 gereconstrueerd. Het 'tijdelijk Raadhuis' en het daarnaast staande, eveneens houten DK7 werden afgebroken. In DK7 zetelde oorspronkelijk de bouwkundige afdeling van de Directie Wieringermeer en later het bureau public relations, de schooladvies en -begeleidingsdienst, afdeling jeugdzaken en de woningbouwvereniging. Bron: Leeuwarder Courant 29 februari 1972.