Razziapad en Onderduikershut

Plaats: Bant

Locatie: Kuinderbos

Maker: Staatsbosbeheer

materiaal: beton / hout

Jaar: 2015 / 2020

Beschrijving:

Het Kuinderbos is het grootste en oudste bos in de Noordoostpolder. De polderpioniers hebben handmatig 150 kilometer aan greppels gegraven om de grond van de net drooggevallen Noordoostpolder te ontwateren voordat er tussen 1947 en 1955 honderdduizenden jonge boompjes konden worden aangeplant voor het Kuinderbos. Zo kort na de Tweede Wereldoorlog was er gebrek aan allerlei soorten bouwmateriaal. Het was dan ook logisch om het bos in te richten als productiebos. In de loop der jaren nam de vraag naar productiehout af, waardoor het productiebos met de overzichtelijke structuur, bomen in het gelid en rechte paden voor de houtafvoer, door Staatsbosbeheer langzaam werd omgevormd tot een gevarieerd en afwisselend recreatiebos, met mooie fiets- en wandelroutes.

In het Kuinderbos bestond de mogelijkheid om tegen betaling je naam aan een fietspad te verbinden. Op 3 december 2011 gaf Staatsbosbeheer de eerste twee fietspaden een naam. Het eerste pad is, namens zijn kinderen, vernoemd naar Anton Remijnse (1918-2014). Hij was één van de eerste honderd pioniers die op 8 augustus 1941 de Noordoostpolder introkken en tot 1956, toen hij een boerderij kreeg toegewezen, meehielp aan de ontginning en de inrichting van de polder. Vol trots onthulde de toen 93-jarige Remijnse het naambordje aan de Hopweg. Het tweede pad is vernoemd naar Fred Postma, inwoner van Bant, die dat jaar 50 geworden was. Postma was o.a. organisator en deelnemer van Bant to Beijing 2008, een autotocht van 75 klassieke Volvo's over 12.000 kilometer. In het Kuinderbos leveren werkgestraften van Reclassering Nederland 3000 werkuren, pakweg 375 mandagen. Ze helpen met het onderhoud, snoeien de wandel- en fietspaden, helpen met de zeis te maaien tussen de dennenbomen en onderhouden nieuw aangeplant bos. Als blijk van waardering voor de goede samenwerking besloot Staatsbosbeheer om één van de paden die door werkgestraften wordt onderhouden om te dopen. Het idee ontstond tijdens een overleg tussen Reclassering Nederland en Staatsbosbeheer. Medewerkers van de reclassering werden opgeroepen om een passende naam te verzinnen. Op 11 oktober 2012 kreeg het 1 km lange pad dat de Hopweg met het Buitendijksveld in Lemsterland verbindt de toepasselijke naam 'Het Rechte Pad'. Sjef van Gennip, algemeen directeur van Reclassering Nederland en districtshoofd Nick de Snoo van Staatsbosbeheer hebben het naambordje van het fiets- en wandelpad onthuld.

Op initiatief van Janke de Roos uit Luttelgeest werd in 2015 in het Kuinderbos een schelpenpad aangelegd van de oude haven van Kuinre aan de Hopweg naar het hart van het Burchtbos, waar het aansluit op het Anton Remijnsepad. Het pad kreeg de naam Razziapad als stille getuige aan de grote razzia van 17-18 november 1944 toen de Duitse bezetters meer dan 1500 mannen in het Nederlands Onderduikers Paradijs, zoals de Noordoostpolder toen bekend stond, gevangen namen. Op verzoek van Janke Roos loopt het pad van oost naar west omdat de gevangen genomen pioniers ook van oost naar west werden afgevoerd. De mannen werden in Duitsland in de oorlogsindustrie tewerkgesteld. Via Vollenhove moesten zij naar Meppel lopen waar de treinen naar Duitsland klaar stonden. De naam van het pad is een statement naar de samenleving omdat het ten tijde van de onthulling van het bord, nog maar 70 jaar geleden was dat er in Nederland een bezetter actief was en velen op de vlucht moesten om hun leven te redden. Een parallel met de huidige tijd, waarin mensen, die op de vlucht zijn voor geweld in hun eigen land, in Nederland een veilig heenkomen zoeken. Het fietspad is tevens een ode aan de pioniers die destijds het zware werk bij de ontginning van de Noordoostpolder uitvoerden. Burgemeester Aucke van der Werf van Noordoostpolder opende het Razziapad op 17 november 2015. Het was die dag precies 71 jaar geleden dat de grote razzia in de polder plaatsvond. Al vrij snel begon het pad gebreken te vertonen. De schelpenlaag moest vervangen worden. Op sommige plekken was deze zo dun dat het zand er doorheen kwam en ook drongen boomwortels erdoor. Omdat de winning van kleischelpen uit de Waddenzee, een beschermd Natura 2000-gebied, ter discussie staat besloot Staatsbosbeheer in 2017 een duurzaam alternatief te kiezen en liet het fietspad in beton uitvoeren

Op 22 januari 2020 startte langs het Razziapad de bouw van een replica van een onderduikershut, een schuilhut als symboliek voor de bevrijding door de Canadezen van Kuinre en de Noordoostpolder op 16 en 17 april 1945. Het lag in de bedoeling om de hut ter gelegenheid van 75-jaar bevrijding tijdens de vrijheidswandeling op 18 april 2020 te onthullen. Vanwege het coronavirus kon de onthulling niet op de geplande dag plaatsvinden. Op 6 juni 2021, op de dag af 77 jaar nadat de bevrijding van Europa begon op de stranden van Normandië, werd de onderduikershut officieel onthuld door wethouder Wiemer Haagsma van de gemeente Noordoostpolder en wethouder en locoburgemeester Tiny Bijl-Oord van Steenwijkerland. Bij muziek van een doedelzakspeler hesen de wethouders de vlag van Noordoostpolder en het gealliieerde leger. De onderduikershut, mede gerealiseerd met financiële ondersteuning van het Prins Bernard Cultuurfonds, is gebouwd van hout uit het Kuinderbos en ligt half ingegraven. Een laag aarde bedekt de robuuste constructie van palen en planken. De vloer van de hut is bedekt met schelpen uit de Waddenzee. Helga Brenninkmeijer, president van de Lionsclub Noordoostpolder, overhandigde op 26 mei 2020 een cheque van € 2.500,- aan boswachter Bergman als bijdrage aan de informatiezuil waar bezoekers kunnen luisteren naar onderduikersverhalen uit de oorlog. Op 28 augustus 2020 werd bij de hut een informatiebord geplaatst met informatie over de Noordoostpolder (NOP) in oorlogstijd oftewel het Nederlands Onderduikers Paradijs. Een bank bij de hut is geschonken door plaatselijk belang Luttelgeest.

Op 5 mei 2022, bevrijdingsdag, werd als eerbetoon aan de op 1 augustus 2021 overleden Bertus Ritsema een fietspad naar hem vernoemd. Ritsema was tussen 2002 en 2006 wethouder voor de Politieke Unie en daarvoor gemeenteraadslid voor het CDA. Daarnaast was hij voorzitter van de Vereniging van Nationale Gedenkdagen en van het 4 mei-comité Noordoostpolder. Als voorzitter van de Oranjevereniging Emmeloord was Ritsema samen met boswachter Harco Bergman één van de initiatiefnemers voor de onderduikershut. Wethouder Wiemer Haagsma en weduwe Wil Ritsema onthulden de naam van het Bertus Ritsemapad, een zijtak van het Razziapad bij de Onderduikershut, onder het toeziend oog van zijn kinderen en kleinkinderen

Met de naamgeving van het Razziapad en de bouw van de replica van een onderduikershut kreeg een zwarte bladzij uit de vaderlandse geschiedenis een plek in het Kuinderbos. 

Bronnen: Flevopost, Steenwijkercourant, De Noordoostpolder en Omroep Flevoland.