Monument Queen Anne
Plaats: Bant
Locatie: Schoterweg
Maker: Staatsbosbeheer
materiaal: Eikenhout
Jaar: 2018
Beschrijving:
Tijdens de jaarlijkse Buitendag van Staatsbosbeheer in het Kuinderbos op 2e paasdag 2016 vertelde een akkerbouwer bij de stand van de Archeologische vereniging Flevoland dat hij tijdens ploegwerkzaamheden in februari van dat jaar, op zijn akker met een ploeg tegen het hout van vermoedelijk een schip was gestoten. Aanvankelijk werd gedacht dat het om een klein schip van 10 meter zou gaan, maar dat bleek slechts de breedte. Om te kijken om wat voor schip het ging heeft een onderzoeksteam van het IFMAF (Rijksuniversiteit van Groningen, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Nieuw Land Erfgoedcentrum, gemeente Lelystad en de Archeologische Werkgroep Nederland, afdeling Flevoland) in oktober van dat jaar een verkennend onderzoek uitgevoerd. Tijdens dit onderzoek werd een ongekend groot scheepswrak blootgelegd.
In de zomer van 2018 werd het schip in opdracht van de Gemeente Noordoostpolder door de Rijksuniversiteit Groningen opgegraven. De onderzoekers spraken van een unieke vondst, omdat de zwaarbewapende Britse koopvaarder een stuk groter was dan eerder aangetroffen scheepswrakken in de regio. In het wrak werden veel bijzondere objecten gevonden, waaronder twee zeldzame Royal Portrait Spoons uit London met op de bovenkant van de stelen het portret van Queen Anne. Naar aanleiding van deze vondst hebben de onderzoekers het schip naar de Engelse koningin Anne vernoemd. De echte naam is nog niet bekend. Onderzoeksleider Yftinus van Popta hoopt de echte naam van het Engelse schip nog te achterhalen, maar tot die tijd draagt het wrak de naam 'Queen Anne'.
Na de opgraving, die per 1 september werd afgerond, zouden de houten delen van de 'Queen Anne' vernietigd worden omdat er geen geld was om het schip te conserveren. Toen boswachter Harco Bergman van Staatsbosbeheer dit hoorde kwam hij in actie. Omdat het bij Rutten om een heel bijzonder schip ging dat hoort bij de geschiedenis van de Noordoostpolder wilde hij het voor de polder behouden. In Engeland had Bergman gezien dat met scheepshout een schip van de VOC zichtbaar in het landschap was gemaakt. Zo is het plan voor het monument ontstaan. Na overleg met de Rijksuniversiteit Groningen en de provincie Flevoland, die formeel de eigenaar van de bodemvondst is, werd besloten dat Staatsbosbeheer de spanten van het 28 tot 30 meter lange 18e eeuwse zeilschip zou krijgen. De houten delen werden naar een plek op een kilometer van de vindplaats gebracht. Daar aan de rand van natuurgebied Schoterveld werden de ongeveer 1,5 meter lange spanten op 20 september 2018 in samenwerking met de archeologen in de grond ingegraven, precies in de vorm zoals het schip is gevonden. Een deel van de spanten steekt boven de grond uit zodat de contouren van de voor de Zuiderzee uitzonderlijk grote driemaster goed zichtbaar zijn in het landschap. Jaren geleden was de akkerbouwer bij het ploegen van kavel NK47 ook al eens op een balk van 7,5 m lang gestoten. Dit bleek het zaathout te zijn, een langscheepse zware balk die over de leggers van de spanten ligt en als het ware de tweede kiel aan de binnenkant van de romp vormt. Het zaathout, waar de grote mast en de fokkemast op gestaan hebben, is door de landeigenaar aan Staatsbosbeheer geschonken en maakt eveneens onderdeel uit van het monument. Door deze plek is een stukje geschiedenis zichtbaar gemaakt en een plaats gecreëerd die herinnert aan de scheepsramp die vermoedelijk tussen 1715 en 1725 op de toenmalige Zuiderzee heeft plaatsgevonden. Daarnaast illustreert het monument de overgang tussen Zuiderzee en Noordoostpolder. Omdat het hout van het schip langzaamaan wegrot heeft Staatsbosbeheer in het voorjaar van 2022 op de plek waar de masten stonden wilgen geplant. Als er in de toekomst niets meer van het scheepshout over is, dan staan de drie wilgen er nog als herinnering.
Op 3 maart 2022 onthulde wethouder Hans Wijnants bij het monument Queen Anne een doorkijkpaneel dat bestaat uit een glazen plaat met daarop een afbeelding. Het doorkijkpaneel geeft inzicht hoe de 'Queen Anne' er mogelijk heeft uitgezien. Door het juiste perspectief van de tekening en de juiste positionering van het frame wordt de onzichtbare geschiedenis als het ware in het huidige landschap geprojecteerd. Als de bezoeker de goede hoek en afstand zoekt, kan deze de Queen Anne bij wijze van spreken drijvend op de Zuiderzee zien.