Oostvaardersplassen

Plaats: Lelystad

Locatie: Zuidelijk Flevoland

Maker:

materiaal:

Jaar: 1968

Beschrijving:

In maart 1959 werd met de dijkbouw van Zuidelijk Flevoland begonnen. De 70 kilometer lange ringdijk werd op 25 oktober 1967 in het bijzijn van koningin Juliana gesloten. Op 23 mei 1968 viel de Zuidelijk Flevoland officieel droog. De polder was weliswaar leeggepompt, maar nog geheel verzadigd met water. Met behulp van sproeivliegtuigen werd riet ingezaaid. Door zijn wortelgroei en het vermogen water aan de bodem te onttrekken verbeterde het riet de kwaliteit van de grond. Langs de Oostvaardersdijk, aan de noordoostkant van de polder, lag een gebied dat moeilijk droog te maken was omdat het lager lag dan de rest van de polder en zelfs lager dan de afwatergeul. Het rietzaad wilde hier niet ontkiemen. Naarmate de polder na de aanleg van sloten en vaarten verder werd ontwaterd, viel ook het laaggelegen gebied gedeeltelijk droog. Er ontstond een grootschalige afwisseling van waterpartijen en slikvelden, die al snel begroeid raakten met pionierplanten. Het gebied werd ontdekt door vogels die al decennia weg waren uit Nederland, zoals de grote zilverreiger en de bruine kiekendief.

Het 'plotselinge' ontstaan van het 6000 ha grote natuurgebied paste niet in de plannen die de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders (RIJP) voor het gebied had. Op de tekentafel was het bedoeld als industriegebied. Omdat het gebied moeilijk droog te pompen was en er in de jaren zeventig bovendien een economische recessie was, veranderde de RIJP de bestemming van de Oostvaardersplassen in 1975 van ‘industriegebied’ in ‘natuurgebied’’. Om het gebied nat te kunnen houden werd ruim de helft van het gebied in 1976 omgeven door een kade. Het niet bekade deel werd in ontginning genomen om landbouwgrond te creëren. De desbetreffende gronden zijn tegenwoordig weer aan de natuur teruggegeven, maar de tweedeling in de Oostvaardersplassen bestaat nog steeds: een nat moerassig deel in het noorden en een droger en hoger gelegen deel in het zuiden. Sinds 21 september 2018 zijn de Oostvaardersplassen, samen met de Lepelaarplassen, de Marker Wadden en een deel van het Markermeer, onderdeel van Nationaal Park Nieuw Land. Dit is daarmee het jongste nationale park in Nederland.

In navolging van de doorkijkpanelen in Noordoostpolder heeft de gemeente Lelystad in 2023 in samenwerking met de provincie Flevoland, Batavialand, Waterschap Zuiderzeeland en Staatsbosbeheer 8 doorkijkpanelen gerealiseerd. Een doorkijkpaneel kan je omschrijven als een frame waarin een transparante glasplaat zit. Op het glas wordt met een tekening een object of activiteit gevisualiseerd dat niet meer zichtbaar is in het landschap. Door de visualisatie worden verhalen uit het verleden van Lelystad van voor, tijdens en na de inpoldering weer zichtbaar. Op 13 juli zijn de doorkijkpanelen in Lelystad en Nationaal Park Nieuw Land feestelijk in gebruik genomen door wethouder Sjaak Kruis en tevens voorzitter van Nationaal Park Nieuw Land, gedeputeerde Harold Hofstra, directeur-bestuurder van Batavialand Astrid Hertog en Wouter Wubben, Gebiedsmanager Oostvaardersplassen bij Staatsbosbeheer. Op Uitkijkpunt Grote Praambult aan de Praamweg staat het doorkijkpaneel 'Industrie'. Kijkend door dit paneel zie je de Oostvaardersplassen maar ontdek je tegelijkertijd dat dit gebied ooit bedoeld was als industriegebied. 

Bronnen: cultureelerfgoed.nl; natura2000.nl; omroepflevoland.nl