Zuigerplasgemaal

Plaats: Lelystad

Locatie: Zuigerplasbos

Maker:

materiaal: metaal

Jaar: 2012

Beschrijving:

Waterschap Zuiderzeeland is verantwoordelijk voor het peilbeheer binnen Oostelijk Flevoland. Wonen en werken, landbouw, natuur en recreatie zijn alleen mogelijk als overal het juiste waterpeil is ingesteld. Deze waterpeilen liggen vast in een peilbesluit dat eens in de 10 jaar wordt herzien. Met grote gemalen regelt het waterschap het waterpeil in de grote peilvakken in de polder. Binnen de polder staan enkele kleine gemalen die het peil plaatselijk regelen. 

Aan de noordkant van Lelystad ligt de Zuigerplas die eind jaren 1950 ontstaan is door de winning van zand dat gebruikt werd voor de aanleg van de IJsselmeerdijk en de Houtribsluizen. Na de drooglegging is in 1964 begonnen met de aanplant van een bos. In het Zuigerplasbos ligt het Zuigerplasgemaal dat Lelystad vanuit de Houtribtocht voorziet van voldoende water. Het waterpeil in Lelystad ligt 80 cm hoger dan het water in de omringende polder. In de Houtribtocht wordt een peil van 6,20 m onder Normaal Amsterdams Peil (NAP) gehandhaafd, het peil van de lage afdeling in de polder. Het elektrisch aangedreven Zuigerplasgemaal is een vijzelgemaal. De 8 m lange vijzel, oftewel schroef van Archimedes, bestaat uit een onder een hoek opgestelde holle buis, waarop spiraalvormige schoepen zijn aangebracht die al ronddraaiend het water naar het hoger niveau brengen. De capaciteit van het gemaaltje is 500 m³ per uur oftewel 500.000 liter per uur, bij een opvoerhoogte van 2,30 m.

In de zomer voert het aanvoergemaal vanuit de Houtribtocht polderwater op naar -3,90 m NAP waarna het water via een tweetal brede overlaten naar de Zuigerplas en het hoogste stadspeil van -4,90 m NAP afstroomt. Via de Zuigerplas stroomt het water langs het Karveel de stad binnen waar het waterpeil -5,40 m NAP bedraagt. In de wijk Flevo Golf Resort, die aan het Zuigerplasbos grenst, wordt een peil gehandhaafd van -6,20 m NAP, gelijk aan het waterpeil in de omliggende polder. In de zuidelijk gelegen wijk Golfpark is het waterpeil hoger, -5,40 m NAP, gelijk aan het waterpeil dat in het overige stedelijke gebied van Lelystad wordt gehandhaafd. Het overtollig water van het Golfpark wordt niet, zoals in de rest van de stad, naar de Lage Vaart afgevoerd, maar naar het noorden. Door drie stuwen wordt het water geloosd op de Houtribtocht.

Het oude aanvoergemaal van Lelystad verkeerde in vervallen staat en werd door de gemeente Lelystad vervangen. Op 24 mei 2012 werd het nieuwe vijzelgemaal feestelijk in gebruik genomen en het beheer en onderhoud overgedragen aan Waterschap Zuiderzeeland. Wethouder Jop Fackeldey overhandigde symbolisch de sleutel van het Zuigerplasgemaal aan Jan Nieuwenhuis, heemraad van het waterschap. De oude vijzel werd door de gemeente aan het Belevenissenbos geschonken.

Bronnen: waterschap Zuiderzeeland; de Flevopost.