St. Josephschool

Plaats: Emmeloord

Locatie: Prof. Lorentzstraat 4-6

Architect: D.L. Landman

materiaal: beton, baksteen, glas, hout

Jaar: 1952 /1954 / 1983 / 2013

Beschrijving:

In augustus 1951 werd gestart met katholiek lager onderwijs in Emmeloord. Tot dan toe ontvingen de kinderen van katholieke huize onderwijs op de openbare scholen. Zolang er geen katholieke scholen in de Noordoostpolder waren, was er schooltijd ingeruimd voor godsdienstles die gegeven werd door de pastoors. In afwachting van het gereedkomen van het permanente schoolgebouw, waarvan de bouw in mei 1951 gestart was, kregen de 140 leerlingen gedurende de eerste maanden les in twee lokalen in het Parochiehuis (de voormalige houten noodkerk) en twee leslokalen in kamp Emmeloord II.

Ondanks dat de bouw in november 1951 vanwege gebrek aan materialen bijna geheel stil kwam te liggen, kon toch op 20 februari 1952 een modern schoolgebouw achter de katholieke H. Michaëlkerk in gebruik worden genomen. De dag begon om kwart voor negen met een plechtige Heilige Mis in de rooms-katholieke kerk die opgedragen werd door de zeereerwaarde heer A.C. Oomes, Aartsbisschoppelijk inspecteur van het katholiek onderwijs. Om 10 uur werd het schoolgebouw ingezegend. Vervolgens werd de St. Josephschool tijdens een bijeenkomst in De Beurs officieel geopend. 

De school is onder architectuur van de Leidse architect Dirk Lucas Landman (1895-1987) gebouwd door N.V. Panagro uit Warmond. Emmeloord had de nationale primeur want de St. Josephschool was het eerste schoolgebouw van een reeks zogenaamde Elpé-scholen die in gebruik werd genomen. In totaal zijn 53 scholen van dit type in de jaren vijftig van de 20e eeuw in Nederland gebouwd. De overheid was na de Tweede Wereldoorlog een belangrijke stimulator van normalisatie en standaardisatie in de scholenbouw, om zodoende het nijpende tekort aan scholen op een verantwoorde, maar goedkope manier tegen te gaan. Verschillende architecten werden gevraagd een schoolontwerp te leveren. D.L. Landman maakte deel uit van de groep van architecten die werkten aan de ontwikkeling van seriebouwscholen. In 1952 illustreerde ir. W.K. van Oppen van het Ministerie van Wederopbouw en Volkshuisvesting, een artikel in het vakblad Bouw met verschillende plattegronden waaronder een voorontwerp van de Elpe-school dat Landman in samenwerking met de firma Panagro gemaakt had. Elpé verwijst naar een specifiek systeemontwerp van N.V. Panagro. Het gebruik van een betonnen systeembouw was innovatief voor die tijd. 

De St. Josephschool staat op een rechthoekig grondplan en heeft twee bouwlagen. De gevels zijn opgetrokken uit een platte bruine baksteen en uitgevoerd in schoon metselwerk in klezoorverband. De gevels zijn geleed door ver uitspringende lisenen. Het gebouw heeft een licht hellende ronde dakvorm met opstaande dakgootrand. Het was een zesklassig schoolgebouw van het type gangloze- of portiekschool. Het voordeel van de gangloze school is dat aan beide zijden licht naar binnen valt. De ramen, voor zover niet beweegbaar hadden speciaal voor de Noordoostpolder dubbele ruiten. De entree en trappartij worden geaccentueerd door middel van een lager, haaks op het hoofdbouwdeel geplaatst volume. Het middenlokaal op de eerste verdieping werd vanuit het trappenhuis buitenom, via het balkon, bereikt. Tussen de lokalen bevinden zich de garderobe en de toiletten. De gevelindeling geeft duidelijk de achterliggende functies aan; klaslokalen achter de grote raampartijen met roedeverdeling, trappenhuizen achter de kleine vensters daartussen. De St. Josephschool is een afspiegeling van de opvattingen over de ruimtelijke voorwaarden die in de jaren vijftig aan een schoolgebouw gesteld werden, waarbij de nadruk ligt op gezondheid, licht en lucht.

Door het snel groeiend aantal leerlingen werden al spoedig zes nieuwe klaslokalen aan de St. Josephschool gebouwd. Eind oktober 1954 was de nieuwbouw glasdicht. Op 27 juli 1955 werd de uitbreiding opgeleverd. Met ingang van het nieuwe schooljaar werd de school opgesplitst in een jongens- en een meisjesschool. In 1983 werd het schoolgebouw opnieuw uitgebreid en in 2013 grondig gerenoveerd. Diverse lokalen zijn aangebouwd en het bestaande gedeelte is voorzien van nieuwe plafonds waarbij tevens het interieur werd vernieuwd. De oude entree is in ere hersteld, er is een groot dakterras, beneden zijn twee extra grote lokalen en alles is tegenwoordig inpandig te bereiken. Voorheen moesten leerlingen en docenten buitenom via het balkon om bij de lokalen te komen, maar dat gedeelte is er bij getrokken. Hierdoor zijn voor de lokalen brede gangpaden ontstaan, waar kinderen nu rustig kunnen werken of spelen. Door de wijzigingen aan het gebouw is het uiterlijk ingrijpend veranderd.

In 1952-1953 werd ook aan de Prof. ter Veenstraat een scholencomplex gebouwd naar ontwerp van architect D.L. Landman dat in nagenoeg dezelfde stijl is gebouwd. Tegenwoordig is dit schoolgebouw in gebruik als dependance van het Prof. ter Veenlyceum.