Het Gezin

Plaats: Almere Haven

Locatie: Markt

Kunstenaar: Jan Snoeck

Materiaal: beton en keramiek

Jaar: 1979

Beschrijving:

Het eerste kunstwerk dat in Almere geplaatst werd, is gemaakt door Jan Snoeck. ‘Het Gezin’ is in opdracht van Westland/Utrecht Hypotheek Bank vervaardigd. De gestileerde keramische beeldengroep verbeeldt het (toentertijd traditionele) jonge gezin van vader, moeder en twee kinderen, dat in de jaren tachtig van de twintigste eeuw de nieuwe stad Almere als woonplaats kiest. Hoewel het om vormen gaat die geabstraheerd zijn, is het niet moeilijk om er mensfiguren in te herkennen.

Jan Snoeck maakte 'Het Gezin' zo groot dat de figuren voor ze de oven ingingen versneden moesten worden. Snoeck boetseerde de figuren van chamotte klei op ware grootte. Daarna gaf hij op de drogende klei en later op een werktekening de versnijdingen aan. Ieder deel kreeg hierna een nummer dat voor een bepaalde kleur stond. Vervolgens werden ze in het atelier van Structuur 68 in Den Haag in stukken gesneden, voor de eerste maal afgebakken, vervolgens geglazuurd en op een temperatuur van 1170 graden Celsius afgebakken. Bij de firma Zuliani Kunst en Terrazzo BV in Zoetermeer werden de onderdelen daarna tegen een bewapende, betonnen ondergrond weer in elkaar gezet en de voegen gedicht. Omdat het kunstwerk tegen verschillende weersomstandigheden bestand moest zijn heeft Snoeck de wand 2 à 3 cm dik gemaakt.

De vier gezinsleden zitten in een cirkel op betonnen ‘bankjes’ en zijn met elkaar in gesprek. Jan Snoeck gaf ieder gezinslid een eigen kleur. De vader, die een hoogte heeft van 2,80 m, is opgebouwd uit gele en witte banden. De moeder is 2,10 m en opgebouwd uit witte en blauwe banden. De twee figuren zijn vis-à-vis (Frans voor tegenover) opgesteld. Het grootste kind, 1,50 m hoog, heeft een sterk uitstralende kleur gekregen, rood, opdat ook zij haar stem voldoende kan laten horen in de samenspraak. De kleinste, die met haar 90 cm qua formaat het minste heeft in te brengen, is uitgevoerd in de sterkste tegenstelling: zwart-wit. Dat het voor de kunstenaar belangrijk was zich in kleur uit te drukken blijkt uit het weloverwogen aanbod waarin helderheid (geel), rust (blauw) en warmte (rood) vertegenwoordigd zijn. Het in beeld brengen van een groepsgevoel, groepskenmerken, interacties en onderlinge relaties tussen mensen en hun omgeving is een geliefd onderwerp van kunstenaar Jan Snoeck.

Jan Snoeck over zijn kunstwerk 'Het Gezin' dat hijzelf 'Samenspraak noemt': "Al in 1979, toen Almere nog maar drie jaar bestond, werd Het Gezin op de Markt in Almere Haven gerealiseerd. Het was daarmee het eerste kunstwerk in de openbare ruimte van de stad. De gestileerde mensfiguren zitten in een cirkel tegenover elkaar op betonnen 'bankjes'. Hun lichamen zijn gereduceerd tot lange rupsachtige vormen. Het Gezin verwijst naar de prille stad waar veel jonge families met name vanuit Amsterdam naartoe trokken". Bron: Kunstbus.

In verband met het opknappen van de Markt is 'Het Gezin' van zijn centrale plek verdwenen. Er kwam nieuwe bestrating en het kunstwerk werd richting de Marktgracht verplaatst. De verhoogde cirkel is daarbij verdwenen. Het gezin staat nu direct op de straatstenen. 

Bekijk hier de uitzending van Beeldspraak waarin een uitleg gegeven wordt over het kunstwerk.

Kunstenaar

Jan Snoeck werd op 5 maart 1927 in Rotterdam geboren. Snoeck heeft De basis van het vak heeft Snoeck geleerd van de Vlaamse beeldhouwer Albert Termote. Jan Snoeck studeerde beeldhouwen aan de Koninklijke Academie in Den Haag waar hij in 1949 afstudeerde. Na enige jaren als beeldhouwer in Nederland te hebben gewerkt ontvangt hij in de tweede helft van 1955 een beurs van de Franse regering om zeven maanden bij de beeldhouwer Ossip Zadkine in Parijs te studeren.

In de jaren '50 en '60 van de twintigste eeuw experimenteerde Snoeck onder meer met steen, beton, metaal en klei. Een monumentale opdracht voor een ziekenhuis confronteerde hem met bedlegerige mensen. Dat leidde tot een serie liggende vormen. In een later stadium volgden zittende, staande en zelfs lopende figuren. Het gestaag voortschrijdende abstraheringproces resulteerde in beelden die het midden houden tussen menselijke figuren en abstracte vormen.

In de jaren '60 ontdekte Snoeck zijn favoriete, kneedbare materiaal de klei. Zijn ontdekking van de ongekende mogelijkheden van keramiek kwam voort uit experimenten met het gieten van beton, gips en polyester. Na Snoecks opleiding bij Zadkine in Parijs, zocht de kunstenaar naar een eigen beeldtaal met een sterke focus op kleur. Het gebruik van polyester voldeed maar niet meer. Keramiek bood uitkomst. Midden jaren zestig kwam Snoeck in contact met de initiatiefnemers van Struktuur 68. Dit Haagse atelier stelt beeldend kunstenaars in staat om grote ontwerpen in keramiek uit te voeren. De enorme omvang van Snoeck's werk stelt bijzondere eisen aan de opbouw, versnijding en het drogen, bakken en glazuren van zijn beelden. Kleur is kenmerkend voor zijn kunst.

Op 31 maart 2018 overleed Jan Snoeck op 91-jarige leeftijd in Den Haag.