De Koffieketel

De Koffieketel
De Koffieketel

Plaats: Ketelhaven

Locatie: Slibdepot IJsseloog

Kunstenaar: Klaas Gubbels

Materiaal: gelakt staal

Jaar: 1999


Beschrijving:

Slibdepot IJsseloog ligt middenin het Ketelmeer en is aangelegd om lichtvervuilde bagger in te storten. De bodem van het Ketelmeer is bedekt met een laag vervuild slib van zo'n 50 cm. dik. De vervuiling is afkomstig van industrieën die tussen 1950 en 1990 afvalwater in de Rijn hebben geloosd. Hierdoor is verontreiniging van het IJsselmeer en ons grondwater mogelijk. Om dit te voorkomen is slibdepot IJsseloog gebouwd. Het werk is in opdracht van de Bouwdienst Rijkswaterstaat Ketelmeer uitgevoerd door de aannemerscombinatie HAM-van Oord Werkendam B.V., Ballast Nedam Baggeren B.V. en Baggermij Holland B.V. De bouw is in 1996 gestart en in 1999 voltooid.

Bij de oplevering van het werk op 16 september 1999 heeft de aannemerscombinatie een monumentaal kunstwerk aan de gemeente Dronten aangeboden. Het kunstwerk is 12 meter hoog en stelt een koffieketel voor. De geabstraheerde koffieketel bestaat uit een frame van stalen buisleidingen en is blauw gelakt. De kunstenaar Klaas Gubbels heeft de pijpleiding die gebruikt is om het slib in het depot te krijgen gebruikt voor deze open constructie. De hoekige vorm van de pot vormt een contrast met de ronde vorm van de tuit. Het kunstwerk de 'Koffieketel' heeft een open vorm. Je kunt er van alle kanten doorheen kijken en er tussendoor lopen. De aanwezige ruimte binnen en tussen de vorm is net zo belangrijk als de vorm zelf, daarom noemen we dit een ruimte-omvattend kunstwerk. Het is het grootste kunstwerk dat Gubbels ooit heeft gemaakt.

In 1978 tekende Klaas Gubbels voor het eerst een koffiekan, of koffieketel zoals hij ze zelf graag noemt. Sindsdien heeft hij er duizenden uitgevoerd als tekening, schilderij, beeld of monument in de openbare ruimte. Van piepklein tot 12 meter hoog. Dat het koffiekannen werden en geen bloempotten of iets anders, komt misschien door zijn docent op de kunstacademie, de kunstschilder Fred Sieger (1902-1999). “Die liet me stillevens maken van heel lelijke ketels met een gouden biesje". Aanvankelijk vond Gubbels dat ongelofelijk saai. "Ze waren zo lelijk dat ik daarom misschien wel geprobeerd heb er toch iets van te maken". Etaleur Wim Smits van de Bijenkorf in Rotterdam, waar zijn moeder voor de oorlog werkte, kan ook van invloed zijn geweest op zijn liefde voor de koffiekan, veronderstelt Klaas Gubbels. “Hij was een top-etaleur. Wat me altijd bij is gebleven dat hij op de vloer van de etalage de contouren van een koffiekan had uitgezet met een gevlochten zwart koord. Dat vond ik interessant". Bron: Trouw

Het IJsseloog dankt zijn naam aan de ligging voor de monding van de IJssel en aan de vorm van het slibdepot, rond als een oog. Naast de betekenis van 'zichtbol' is het ook een oud woord voor eiland. 

Kunstenaar

Klaas Gubbels is geboren op 19 januari 1934 in Rotterdam. Hij heeft diverse opleidingen gevolgd. Van 1949 tot 1951 volgde hij de opleiding reclame schilderen aan de Technische school in Rotterdam, van 1951 tot 1952 een avondcursus aan de Academie van Beeldende Kunsten in Rotterdam en van 1952 tot 1958 studeerde hij aan Academie "Kunstoefening" te Arnhem, waarnaast hij avondlessen in de beeldhouwkunde volgde. In de zeventiger jaren van de vorige eeuw was Klaas Gubbels als docent verbonden aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam

Het meest bekend is Klaas Gubbels met zijn stillevens van tafels, stoelen en vooral koffiekannen. Zijn werk heeft een geheel eigen handschrift dat hij in de loop van zijn leven ontwikkeld heeft. Hij mijdt alles wat 'mooi' is. Schoonheid is voor hem onecht en houdt af van de waarheid. Gubbels beheerst de kunst van ‘iets saais interessant maken’. De kracht ligt in eenvoud: Hij schildert plat en vlak, zonder perspectief. En toch weet hij met zijn sobere stijl iets neer te zetten wat fascineert. Gubbels gebruikt het onderwerp als middel; het gaat niet meer om een tafel, stoel of koffiepot, maar om humor, agressie of saaiheid. De gebruiksvoorwerpen, bevrijd van hun functie, zijn vaak drager van een stemming of emotie. Met zijn alledaagse voorwerpen dwingt Gubbels de toeschouwer met andere ogen naar zijn dagelijkse leefomgeving te kijken. Op deze manier probeert hij de kloof tussen kunst en het leven van alle dag te overbruggen. Sinds het begin van de jaren vijftig van de vorige eeuw heeft Gubbels een indrukwekkend oeuvre opgebouwd waarmee hij een eigen en zeer herkenbare positie in de Nederlandse beeldende kunst inneemt. Klaas Gubbels is geinspireerd door vele verschillende items maar is toch vooral bekend geworden door de afbeelding van de koffieketel met zijn tuit. Jarenlang waren die blauw van kleur, maar daar is in de loop der tijd verandering in gekomen.