De Blauwe Dromer

De Blauwe Dromer
De Blauwe Dromer De Blauwe Dromer De Blauwe Dromer De Blauwe Dromer

Plaats: Harderhaven

Locatie: Hoge Dwarsvaart nabij gemaal Lovink

Kunstenaar: Jacqueline Verhaagen

Materiaal: asfalt

Jaar: 2002


Beschrijving:

In de monding van de Hoge Dwarsvaart bij gemaal Lovink is het kunstwerk ‘de Blauwe Dromer’ gerealiseerd. Het is een uiting van Landschapskunst waar de provincie Flevoland internationale bekendheid om geniet. Het uitgestrekte, wijdse landschap van Flevoland heeft vele kunstenaars geïnspireerd tot het maken van Landschapskunst.

In 1996 werden drie kunstenaars uitgenodigd om een ontwerp te maken voor een kunstwerk bij de nieuwe sluis bij gemaal Lovink. Aandachtpunt in de kunstopdracht was de scheiding van land en water.

De kunstenares Jacqueline Verhaagen uit Amsterdam kreeg eind van dat jaar de opdracht. De oplevering werd in 1998 gepland. Bij haar eerste bezoek aan de plaats waar het kunstwerk moest komen, werd zij verrast door de grootschalige en ongerepte omgeving. Zij ontwierp een eiland in de vorm van een 5 meter hoge ringdijk met in het midden basaltblokken, beplanting en water. De doorsnede van het eiland is 45 meter. Het waterschap eiste in verband met het onderhoud dat het kunstwerk verhard zou worden. Jacqueline Verhaagen koos daarop voor gekleurd asfalt. In Nederland was nog weinig bekend over gekleurd asfalt. In Frankrijk daarentegen werd gekleurd asfalt al enige tijd toegepast. De kunstenares koos voor blauw asfalt omdat het enerzijds heel vervreemdend in de omgeving zou overkomen, anderzijds juist in harmonie met die omgeving zou zijn.

Sinds 1 januari 1990 is de regeling 'Toepassing van kunst bij provinciale investeringen Flevoland van toepassing. Als de provincie een investering doet in de infrastructuur of een provinciaalgebouw (ver)bouwt dat een bedrag van € 10 miljoen te boven gaat, besteedt de provincie Flevoland 1% van het investeringsbedrag aan kunst. Het kunstwerk de Blauwe Dromer is door deze regeling gefinancierd.

Om ‘de Blauwe Dromer’ financieel haalbaar te maken moest het gelijktijdig met het sluisproject, het kunstwerk van de ingenieurs, gerealiseerd worden. In Nederland wordt de term kunstwerk niet alleen voor artistieke zaken gebruikt, maar ook in de weg- en waterbouw voor bruggen, sluizen, tunnels enz. In geval ‘de Blauwe Dromer’ gaat de overeenkomst tussen de twee soorten kunstwerken verder dan alleen de naam. Voor het kunstwerk werd gebruik gemaakt van dezelfde vorm, materiaal en techniek als de ingenieurs. Het enige verschil is dat de sluis een zuiver functioneel doel heeft en dat bij ‘de Blauwe Dromer’ ontbreekt de functie. De functionele omgeving van de sluis en het gemaal staat in scherp contrast met de nutteloze dromer die lui achterover in het water ligt. De kunstenares heeft ook gewerkt met dezelfde materialen als die waarmee de ingenieurs, het op de tekentafel ontworpen landschap van Flevoland hebben ingericht: dijken, beplanting en water. De naam verwijst naar de functie van de dijken als bescherming tegen water. We kennen drie soorten dijken: waker, slaper en dromer. De waker is de buitendijk die het water tegenhoudt, de slaper is de binnendijk die in noodgevallen het water keert als de buitendijk overgestroomd is. De dromer is de dijk die landinwaarts ligt en alleen bij echt grote rampen dienst doet.

De naam is ook een verwijzing naar het werkwoord dromen, afstand nemen en naar binnen kijken. Daarvoor is ‘de Blauwe Dromer’ enigszins gekanteld. Aan de kant van het gemaal is de dijk iets lager, zodat de voorbijganger in het kunstwerk kan kijken.

De voorbereidingen voor de nieuwe schutsluis namen meer tijd in dan was verwacht. Pas in 2001 begon men met de bouw van de sluis en de uitvoering van het kunstwerk. Het kunstwerk van Jaqueline Verhaagen is op 4 juni 2002 door gedeputeerde Wubbo de Raad onthuld, die tevens de schutsluis in gebruik nam. Daarbij maakte hij de naam van de sluis bekend, die evenals het kunstwerk ‘Blauwe Dromer' heet. De sluis is onderdeel van de recreatieve vaarverbinding van het Veluwemeer naar het Markermeer. Om van de hoge afdeling naar de lage afdeling te kunnen varen, of vise versa, werd in de vaarroute door de provincie Flevoland in 1995 al begonnen met de aanleg van de Larsersluis in de Larservaart. De schutsluis 'Blauwe Dromer' heeft een breedte van 5 m. De maximaal te schutten lengte bedraagt 20 m. Tussen het binnen- en het buitenwater bestaat een verval van 5.20 m.

Met dank aan Jacqueline Verhaagen en de provincie Flevoland voor het beschikbaar stellen van materiaal.

Kunstenaar

Jacqueline Verhaagen is op 21 april 1959 in Ridderkerk geboren. In 1983 studeerde zij af aan de Nieuwe lerarenopleiding (NLO) in de vakken beeldendevorming en Nederlands. Van 1985 tot 1989 studeerde zij aan de Rietveld Academie in Amsterdam en van 1989 tot 1991 aan de Rijksacademie eveneens in Amsterdam. In 2007 volgde zij een halfjaarsmodule landschapsarchitectuur aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam.

Jacqueline Verhaagen werkt graag in en rond water. In 1997 plaatse zij in Zeist plaatste twee bronzen sculpturen in de Slotgracht. In 2010 tekende zij voor lichtkunstwerk 'Tender Echo' met 400 computergestuurde ledlampjes als onderdeel van Trajectum Lumen de binnenstad van Utrecht. In Ouderkerk aan de Amstel kwam in 2017 haar project 'Whispering water' tot stand. Steeds afwisselend ‘blazen’ één, twee of drie bronzen hoofden op het water, waardoor het hoog opspat in de richting van de andere hoofden. In 2020 realiseerde de kunstenares een licht- en luchtkunstwerk bij Tivoli Vredenburg, duizenden ledlampjes en luchtslangen, die de contouren van het voormalige kasteel Vredenburg weer zichtbaar maken. 

In het werk van Verhaagen spelen licht en kleur een belangrijke rol. Haar objecten vertonen een steeds wisselende aanblik door de weerkaatsing, op de meest onverwachte momenten, van het invallende licht.